סטאַנציע מאַזעפּעװקע!
― סטאַנציע מאַזעפּעװקע, 40 מינוט!.
אַזױ האָט אױסגערופֿן דער קאָנדוקטאָר און פֿונעם מאַזעפּעװקער װאָקזאַל
האָבן זיך אַ שאָט געטאָן ייִנגלעך, װײַבלעך און מײדלעך, ― באַקאַנטע פּאַרשױנען
― מיט אַלערלײ פּנימער צװישן זײ: ייִדן צעטראָגענע, װײַבער מעוברתע,
מאַמזעלן געבילדעטע, מיט הענטשקעלעך, זאָנטיקלעך, פֿײַעריקע אײגעלעך, און
יונגעלײַטלעך פֿאַרשידענע: יונגע־לײַטלעך מיט שטעקעלעך, װאָס זיצן אױף קעסט, און
אַזעלכע װאָס נישטערן, זוכן געשעפֿט, און אַזעלכע װאָס גיבן געלט אױף
פּראָצענט, און אַזעלכע װאָס נעזער איז זײער געװער ― ייִדישע נעזער! ― און אַזעלכע
װאָס לײענען ביכלעך און צײַטונגען, מאַכן אַסיפֿות, שרײַבן אין „מליץ“ אַרײַן,
פֿײַנע יונגע־לײַט. אױך שײנע ייִדן, ייִדן מיט בערד, בעלי־בתּים געזעצטע, די
פֿירערס פֿון שטאָט, און אױך געפֿאַלענע, שױן לאַנג פֿאַרגעסענע, הושענאס, אָן
בלעטלעך, פֿאַראַיאָריקע לוחות, געװעזענע מיוחסים, פֿאַרצײַטיקע נגידים,
איבעריקע נפֿשות, װאָס דרײען זיך, פּלאָנטערן זיך און טאַנצן אין קאָן... איך בין נאָר
אַרױס פֿונעם װאַגאָן, איז געװאָרן פֿרײלעך אַרום מיר; חבֿרה האָבן מיך באַפֿאַלן,
פֿאַרװאָרפֿן מיט שאלות:
― עליכם־שלום, רב שלום־עליכם. אַ גאַסט, אַ גאַסט! װאָס זשע מאַכט איר,
װאָס מאַכן אײַערע װײַב און קינדערלעך? װאָס הערט זיך עפּעס נײַעס? פֿון
װאַנען פֿאָרט איר און װי קומט איר אַהער? און װאָס עפּעס מיטן „הױזפֿרײַנד“,
מיט ספּעקטאָרן [מרדכי ספּעקטאָר, 1858-1924] גאָר? שױן זיך איבערגעבעטן? און װער װעמען פֿריִער: ער
אײַך צי איר אים? און װאָס האָרכט זיך עפּעס מיט דער „ביבליאָטעקע“? װאָס
הערט זיך, װען װעט זי זײַן? צי אפֿשר איז בײַ אײַך שותּפֿות? און װי אַזױ װעט
זײַן הײַנט? און...
* * *
― שששאַ, שאַט, רבותים! לאָזט זיך דינען. אײנציקװײַז, איך בין דאָך ניט
אומשטאַנד צו ענטפֿערן איטלעכן מיט אַ מאָל. אַ ביסעלע געדולד ― װעל איך
|
|
stantsye mazepevke!
― stantsye mazepevke, 40 minut!.
azoy hot oysgerufn der konduktor un funem mazepevker vokzal
hobn zikh a shot geton yinglekh, vayblekh un meydlekh, ― bakante parshoynen
― mit alerley penemer tsvishn zey: yidn tsetrogene, vayber muberese,
mamzeln gebildete, mit hentshkelekh, zontiklekh, fayerike eygelekh, un
yungelaytlekh farshidene: yunge-laytlekh mit shtekelekh, vos zitsn oyf kest, un
azelkhe vos nishtern, zukhn gesheft, un azelkhe vos gibn gelt oyf
protsent, un azelkhe vos nezer iz zeyer gever ― yidishe nezer! ― un
azelkhe
vos leyenen bikhlekh un tsaytungen, makhn asifes, shraybn in "meylets'' arayn,
fayne yunge-layt. oykh sheyne yidn, yidn mit berd, balebatem gezetste, di
firers fun shtot, un oykh gefalene, shoyn lang fargesene, hushen#s, on
bletlekh, farayorike lukhes, gevezene meyukhosem, fartsaytike negidem,
iberike nefoshes, vos dreyen zikh, plontern zikh un tantsn in kon... ikh bin
nor
aroys funem vagon, iz gevorn freylekh arum mir; khevre hobn mikh bafaln,
farvorfn mit shayles:
― elikhm-shlum, reb shlum-elikhm. a gast, a gast! vos zhe makht ir,
vos makhn ayere vayb un kinderlekh? vos hert zikh epes nayes? fun
vanen fort ir un vi kumt ir aher? un vos epes mitn "hoyzfraynd'',
mit spektorn [Mordkhe spektor, 1858-1924] gor? shoyn zikh ibergebetn? un ver
vemen frier: er
aykh tsi ir im? un vos horkht zikh epes mit der "biblyoteke''? vos
hert zikh, ven vet zi zayn? tsi efsher iz bay aykh shutfes? un vi azoy vet
zayn haynt? un...
* * *
― shshsha, shat, raboysaym! lozt zikh dinen. eyntsikvayz, ikh bin dokh nit
umshtand tsu entfern itlekhn mit a mol. a bisele geduld ― vel ikh
|
סטאַנציע מאַזעפּעװקע!
― סטאַנציע מאַזעפּעװקע, 40 מינוט!.
אַזױ האָט אױסגערופֿן דער קאָנדוקטאָר און פֿונעם מאַזעפּעװקער װאָקזאַל
האָבן זיך אַ שאָט געטאָן ייִנגלעך, װײַבלעך און מײדלעך, ― באַקאַנטע פּאַרשױנען
― מיט אַלערלײ פּנימער צװישן זײ: ייִדן צעטראָגענע, װײַבער מעוברתע,
מאַמזעלן געבילדעטע, מיט הענטשקעלעך, זאָנטיקלעך, פֿײַעריקע אײגעלעך, און
יונגעלײַטלעך פֿאַרשידענע: יונגע־לײַטלעך מיט שטעקעלעך, װאָס זיצן אױף קעסט, און
אַזעלכע װאָס נישטערן, זוכן געשעפֿט, און אַזעלכע װאָס גיבן געלט אױף
פּראָצענט, און אַזעלכע װאָס נעזער איז זײער געװער ― ייִדישע נעזער! ― און אַזעלכע
װאָס לײענען ביכלעך און צײַטונגען, מאַכן אַסיפֿות, שרײַבן אין „מליץ“ אַרײַן,
פֿײַנע יונגע־לײַט. אױך שײנע ייִדן, ייִדן מיט בערד, בעלי־בתּים געזעצטע, די
פֿירערס פֿון שטאָט, און אױך געפֿאַלענע, שױן לאַנג פֿאַרגעסענע, הושענאס, אָן
בלעטלעך, פֿאַראַיאָריקע לוחות, געװעזענע מיוחסים, פֿאַרצײַטיקע נגידים,
איבעריקע נפֿשות, װאָס דרײען זיך, פּלאָנטערן זיך און טאַנצן אין קאָן... איך בין נאָר
אַרױס פֿונעם װאַגאָן, איז געװאָרן פֿרײלעך אַרום מיר; חבֿרה האָבן מיך באַפֿאַלן,
פֿאַרװאָרפֿן מיט שאלות:
― עליכם־שלום, רב שלום־עליכם. אַ גאַסט, אַ גאַסט! װאָס זשע מאַכט איר,
װאָס מאַכן אײַערע װײַב און קינדערלעך? װאָס הערט זיך עפּעס נײַעס? פֿון
װאַנען פֿאָרט איר און װי קומט איר אַהער? און װאָס עפּעס מיטן „הױזפֿרײַנד“,
מיט ספּעקטאָרן [מרדכי ספּעקטאָר, 1858-1924] גאָר? שױן זיך איבערגעבעטן? און װער װעמען פֿריִער: ער
אײַך צי איר אים? און װאָס האָרכט זיך עפּעס מיט דער „ביבליאָטעקע“? װאָס
הערט זיך, װען װעט זי זײַן? צי אפֿשר איז בײַ אײַך שותּפֿות? און װי אַזױ װעט
זײַן הײַנט? און...
* * *
― שששאַ, שאַט, רבותים! לאָזט זיך דינען. אײנציקװײַז, איך בין דאָך ניט
אומשטאַנד צו ענטפֿערן איטלעכן מיט אַ מאָל. אַ ביסעלע געדולד ― װעל איך
|