מנחם"מענדל פֿון װין צו זײן װײַב שײנע"שײנדל
אין כּתרילעװקע
24
לזוגתי היקרה החכמה הצנועה מרת שײנע־שײנדל שתחי'!
ראשית בין איך דיר מודיע, אַז איך בין ב"ה בקו החײם והשלום. השם"
יתברך זאָל העלפֿן מ'זאָל תּמיד האָרכן אײנס פֿון דאָס אַנדערע נאָר גוטס מיט
בשׂורות טובֿות ישועות ונחמות בתּוך כּללײשראל ― אָמן,
והשנית זײַ ױסן, זוגתי היקרה, אַז ס'טוט זיך חושך, עס קערט זיך די
װעלט, אַלע לױפֿן, אַלע רעדן, אַלע היצן זיך, אַלע פּאַטשן בראַװאָ, אַלע גײען
אַרױס פֿון די כּלים און איך אױך בתוכם. איצט, פֿאַרשטײסטו אױך, איז שױן
אױס קאָנפֿערענציעס, איצט איז שױן טאַקע דער אמתער קאָנגרעס! עס לאָזט
זיך גאָר ניט באַשרײַבן, װאָס איז אַזעלכעס קאָנגרעס! מען מוז אַלײן זײַן דערבײַ
מען זאָל װיסן װאָס דאָס איז! שטעל דיר פֿאָר אַ זאָל, װאָס איז גרױס למשל ױ
דער גאַנצער מאַרק אין כּתרילעװקע, אױב ניט גרעסער נאָך, און דער דאָזיקער
זאַל איז אָנגעפּאַקט פֿון אױבן ביז אַראָפּ מיט דעלעגאַטן, קאָרעספּאָנדענטן און
געסט, געסט פֿון דער גאָרער װעלט, אַזױ פֿיל, װאָס איז טאַקע לא יספּר מרוב!
און מחמת דעריבער איז אַן ענגשאַפֿט מיט אַ טומל מיט אַ שטופֿעניש מיט אַ
דערשטיקעניש מיט אַ היץ עד אִין־לשער! דאָס אין אינעױיניק. הײַנט װיפֿל
זענען געבליבן אין דרױטן? װאָרעם ס'איז דען דאָ אַזאַ זאָל אױף דער ועלט,
װאָס זאָל קענען אַרײַננעמען אין זיך אַזױ פֿיל מענטשן קײן עין־הרע? האָט מען
צוגעטראַכט אַ מיטל )אַ רײַטש פֿאַלט דיר אױף אַ שׂכל( מען האָט אַרױסגעזען
פֿריִער, טאָמער קומען אַ סך מענטשן, איז מען געגאַנגען און מען האָט
איבערגעצײלט װיפֿל ערטער ס'איז דאָ אין זאַל, האָט מען פּונקט אַזױ פֿיל אָפּגעדרוקט
קאַרטלעך. װיפֿל ערטער אַזױ פֿיל קאַרטלעך. דו פֿאַרשטײסט? און די קאַרטלעך
האָט מען אײַנגעטײלט, אומזיסט געװײנטלעך, קודם פֿאַר די דעלעגאַטן, פֿאַר די
ציוניסטן הײסט עס, דערנאָך פֿאַר די קאָרעספּאָנדענטן, די שרײַבערס פֿון די
גאַזעטן הײסט עס. און די איבעריקע קאַרטלעך האָט מען געלאָזט פֿאַרקױפֿן צװישן
די געסט, די װאָס קומען גלאַט אַזױ אָנקוקן דעם קאָנגרעס. און דאָס איז זעסטו
דװקא אַ שׂכל: זענט איר ניט קײן ציוניסטן און קומט צו פֿאָרן גלאַט אַזױ אָנקוקן,
2951
|
|
Menakhem"mendl fun vin tsu zayen vayb sheyne"sheyndl
in KTrilevke
24
lzugosi hikrh hkhokhme htsnueh mores sheyne-sheyndl shTHi'!
reyshes bin ikh dir moydiye, az ikh bin b"h bku hakhayem uhshlum. hashem"
yisborekh zol helfn m'zol tomed horkhn eyns fun dos andere nor guts mit
bsures toyves yeshues unHmuT btokh klaleyshr#l ― omeyn,
vehasheynes zay oysn, zugosi hikrh, az s'tut zikh khoyshekh, es kert zikh di
velt, ale loyfn, ale redn, ale hitsn zikh, ale patshn bravo, ale geyen
aroys fun di keylem un ikh oykh besoykhem. itst, farshteystu oykh, iz shoyn
oys konferentsyes, itst iz shoyn take der emeser kongres! es lozt
zikh gor nit bashraybn, vos iz azelkhes kongres! men muz aleyn zayn derbay
men zol visn vos dos iz! shtel dir for a zol, vos iz groys lemoshl oy
der gantser mark in KTrilevke, oyb nit greser nokh, un der doziker
zal iz ongepakt fun oybn biz arop mit delegatn, korespondentn un
gest, gest fun der gorer velt, azoy fil, vos iz take loy ispr mrub!
un makhmes deriber iz an engshaft mit a tuml mit a shtufenish mit a
dershtikenish mit a hits eyd #�in-lsher! dos in ineoyinik. haynt vifl
zenen geblibn in droytn? vorem s'iz den do aza zol oyf der uelt,
vos zol kenen araynnemen in zikh azoy fil mentshn keyn eyn-hre? hot men
tsugetrakht a mitl )a raytsh falt dir oyf a seykhl( men hot aroysgezen
frier, tomer kumen a sakh mentshn, iz men gegangen un men hot
ibergetseylt vifl erter s'iz do in zal, hot men punkt azoy fil opgedrukt
kartlekh. vifl erter azoy fil kartlekh. du farshteyst? un di kartlekh
hot men ayngeteylt, umzist geveyntlekh, koydem far di delegatn, far di
tsyunistn heyst es, dernokh far di korespondentn, di shraybers fun di
gazetn heyst es. un di iberike kartlekh hot men gelozt farkoyfn tsvishn
di gest, di vos kumen glat azoy onkukn dem kongres. un dos iz zestu
davke a seykhl: zent ir nit keyn tsyunistn un kumt tsu forn glat azoy onkukn,
2951
|
מנחם"מענדל פֿון װין צו זײן װײַב שײנע"שײנדל
אין כּתרילעװקע
24
לזוגתי היקרה החכמה הצנועה מרת שײנע־שײנדל שתחי'!
ראשית בין איך דיר מודיע, אַז איך בין ב"ה בקו החײם והשלום. השם"
יתברך זאָל העלפֿן מ'זאָל תּמיד האָרכן אײנס פֿון דאָס אַנדערע נאָר גוטס מיט
בשׂורות טובֿות ישועות ונחמות בתּוך כּללײשראל ― אָמן,
והשנית זײַ ױסן, זוגתי היקרה, אַז ס'טוט זיך חושך, עס קערט זיך די
װעלט, אַלע לױפֿן, אַלע רעדן, אַלע היצן זיך, אַלע פּאַטשן בראַװאָ, אַלע גײען
אַרױס פֿון די כּלים און איך אױך בתוכם. איצט, פֿאַרשטײסטו אױך, איז שױן
אױס קאָנפֿערענציעס, איצט איז שױן טאַקע דער אמתער קאָנגרעס! עס לאָזט
זיך גאָר ניט באַשרײַבן, װאָס איז אַזעלכעס קאָנגרעס! מען מוז אַלײן זײַן דערבײַ
מען זאָל װיסן װאָס דאָס איז! שטעל דיר פֿאָר אַ זאָל, װאָס איז גרױס למשל ױ
דער גאַנצער מאַרק אין כּתרילעװקע, אױב ניט גרעסער נאָך, און דער דאָזיקער
זאַל איז אָנגעפּאַקט פֿון אױבן ביז אַראָפּ מיט דעלעגאַטן, קאָרעספּאָנדענטן און
געסט, געסט פֿון דער גאָרער װעלט, אַזױ פֿיל, װאָס איז טאַקע לא יספּר מרוב!
און מחמת דעריבער איז אַן ענגשאַפֿט מיט אַ טומל מיט אַ שטופֿעניש מיט אַ
דערשטיקעניש מיט אַ היץ עד אִין־לשער! דאָס אין אינעױיניק. הײַנט װיפֿל
זענען געבליבן אין דרױטן? װאָרעם ס'איז דען דאָ אַזאַ זאָל אױף דער ועלט,
װאָס זאָל קענען אַרײַננעמען אין זיך אַזױ פֿיל מענטשן קײן עין־הרע? האָט מען
צוגעטראַכט אַ מיטל )אַ רײַטש פֿאַלט דיר אױף אַ שׂכל( מען האָט אַרױסגעזען
פֿריִער, טאָמער קומען אַ סך מענטשן, איז מען געגאַנגען און מען האָט
איבערגעצײלט װיפֿל ערטער ס'איז דאָ אין זאַל, האָט מען פּונקט אַזױ פֿיל אָפּגעדרוקט
קאַרטלעך. װיפֿל ערטער אַזױ פֿיל קאַרטלעך. דו פֿאַרשטײסט? און די קאַרטלעך
האָט מען אײַנגעטײלט, אומזיסט געװײנטלעך, קודם פֿאַר די דעלעגאַטן, פֿאַר די
ציוניסטן הײסט עס, דערנאָך פֿאַר די קאָרעספּאָנדענטן, די שרײַבערס פֿון די
גאַזעטן הײסט עס. און די איבעריקע קאַרטלעך האָט מען געלאָזט פֿאַרקױפֿן צװישן
די געסט, די װאָס קומען גלאַט אַזױ אָנקוקן דעם קאָנגרעס. און דאָס איז זעסטו
דװקא אַ שׂכל: זענט איר ניט קײן ציוניסטן און קומט צו פֿאָרן גלאַט אַזױ אָנקוקן,
2951
|