די צװאה פֿון שלום־עליכם
איך בעט עפֿענען און פֿאַרעפֿנטלעכן אינעם טאָג פֿון מײַן טױט.
ש ל ו ם ־ ע ל י כ ם
י″א תּשרי התרע″ו. 19 סעפּט. 1915, ניו־יאָרק.
הײַנטיקן טאָג, מחרת יום־הכפּורים, עס האָט זיך נאָרװאָס אָנגעהױבן
אַ נײַ יאָר, און אַ גרױס אומגליק האָט געטראָפֿן מײַן פֿאַמיליע ― גע־
שטאָרבן מײַן עלטערער זון מישאַ (מיכאַיִל) ראַבינאָװיטש און אַװעקגע־
טראָגן מיט זיך אין קבֿר אַ שטיק פֿון מײַן לעבן, איז געבליבן באַ מיר, איך
זאָל איבערשרײַבן אַף דאָס נײַ מײַן צװאה, װעלכע איך האָב געהאַט גע־
שריבן אינעם יאָר 1908, באַ מײַן קראַנק זײַן, אין נערװי (איטאַליע). ―
זײַענדיק געזונט און אין פֿולן פֿאַרשטאַנד שרײַב איך מײַן צװאה,
װאָס באַשטײט אין צען פּונקטן:
א) װוּ איך זאָל ניט שטאַרבן, זאָל מען מיך באַהאַלטן ניט צװישן
אַריסטאָקראַטן, מיוחסים, אָדער גבֿירים, נאָר גראָד צװישן פּראָסטע ייִדן
אַרבעטער, מיטן אמתן פֿאָלק, אַזױ אַז די מצבֿה, װאָס מע װעט דערנאָך
אַװעקשטעלן אַף מײַן קבֿר, זאָל באַשײַנען די אײנפֿאַכע קבֿרים אַרום מיר,
און די אײנפֿאַכע קבֿרים זאָלן באַפּוצן מײַן מצבֿה, אַזױ װי דאָס פּראָס־
טע ערלעכע פֿאַלק האָט פֿאַר מײַן לעבן באַשײַנט זײער פֿאָלקסשרײַבער. ―
ב) קײן שום טיטלען מיט לױבענישן מיט מורי־מורינוס זאָל אַף
מײַן מצבֿה ניט זײַן, אױסער דער נאָמען „שלום־עליכם“ פֿון אײן זײַט
און אױסער דעם ייִדישן אױפֿשריפֿט, װאָס בײַגעלײגט, פֿון דער אַנדערער
זײַט.
ג) קײן שום דעבאַטן און דיסקוסיאָנען פֿון מײַנע קאָלעגן װעגן
פֿאַראײביקן מײַן נאַמען, װעגן אױפֿשטעלן מיר אַ מאָנומענט אין ניו־יאָרק
אד″ג, זאָל ניט זײַן: איכל נישט קאָנען אײַנליגן רויִק אין קבֿר, אַז
מײַנע חבֿרים װעלן זיך נאַריש מאַכן. דער בעסטער מאָנומענט װעט זײַן
פֿאַר מיר, אַז מע װעט לײענען מײַנע װערק און אַז עס װעלן זיך געפֿינען
אין די פֿאַרמעגלעכע קלאַסן פֿון אונדזער פֿאָלק מעצענאַטן, װאָס װעלן זיך
נעמען אַרױסגעבן און פֿאַרשפּרײטן מײַנע װערק, הן אין ייִדיש, הן אין
|
|
di tsavoe fun shlum-elikhm
ikh bet efenen un farefntlekhn inem tog fun mayn toyt.
sholem - elikh m
i″# tishri hTre″u. 19 sept. 1915, nyu-york.
hayntikn tog, mHrT yum-hkhpurim, es hot zikh norvos ongehoybn
a nay yor, un a groys umglik hot getrofn mayn familye ― ge-
shtorbn mayn elterer zun misha (mikhail) rabinovitsh un avekge-
trogn mit zikh in keyver a shtik fun mayn lebn, iz geblibn ba mir, ikh
zol ibershraybn af dos nay mayn tsavoe, velkhe ikh hob gehat ge-
shribn inem yor 1908, ba mayn krank zayn, in nervi (italye). ―
zayendik gezunt un in fuln farshtand shrayb ikh mayn tsavoe,
vos bashteyt in tsen punktn:
#) vu ikh zol nit shtarbn, zol men mikh bahaltn nit tsvishn
aristokratn, meyukhosem, oder gvirem, nor grod tsvishn proste yidn
arbeter, mitn emesn folk, azoy az di matseyve, vos me vet dernokh
avekshteln af mayn keyver, zol bashaynen di eynfakhe kvorem arum mir,
un di eynfakhe kvorem zoln baputsn mayn matseyve, azoy vi dos pros-
te erlekhe falk hot far mayn lebn bashaynt zeyer folksshrayber. ―
b) keyn shum titlen mit loybenishn mit muri-murinus zol af
mayn matseyve nit zayn, oyser der nomen "shlum-elikhm'' fun eyn zayt
un oyser dem yidishn oyfshrift, vos baygeleygt, fun der anderer
zayt.
g) keyn shum debatn un diskusyonen fun mayne kolegn vegn
fareybikn mayn namen, vegn oyfshteln mir a monument in nyu-york
#d″g, zol nit zayn: ikhl nisht konen aynlign ruik in keyver, az
mayne khaveyrem veln zikh narish makhn. der bester monument vet zayn
far mir, az me vet leyenen mayne verk un az es veln zikh gefinen
in di farmeglekhe klasn fun undzer folk metsenatn, vos veln zikh
nemen aroysgebn un farshpreytn mayne verk, heyn in yidish, heyn in
|
די צװאה פֿון שלום־עליכם
איך בעט עפֿענען און פֿאַרעפֿנטלעכן אינעם טאָג פֿון מײַן טױט.
ש ל ו ם ־ ע ל י כ ם
י″א תּשרי התרע″ו. 19 סעפּט. 1915, ניו־יאָרק.
הײַנטיקן טאָג, מחרת יום־הכפּורים, עס האָט זיך נאָרװאָס אָנגעהױבן
אַ נײַ יאָר, און אַ גרױס אומגליק האָט געטראָפֿן מײַן פֿאַמיליע ―
געשטאָרבן מײַן עלטערער זון מישאַ (מיכאַיִל) ראַבינאָװיטש און
אַװעקגעטראָגן מיט זיך אין קבֿר אַ שטיק פֿון מײַן לעבן, איז געבליבן באַ מיר, איך
זאָל איבערשרײַבן אַף דאָס נײַ מײַן צװאה, װעלכע איך האָב געהאַט
געשריבן אינעם יאָר 1908, באַ מײַן קראַנק זײַן, אין נערװי (איטאַליע). ―
זײַענדיק געזונט און אין פֿולן פֿאַרשטאַנד שרײַב איך מײַן צװאה,
װאָס באַשטײט אין צען פּונקטן:
א) װוּ איך זאָל ניט שטאַרבן, זאָל מען מיך באַהאַלטן ניט צװישן
אַריסטאָקראַטן, מיוחסים, אָדער גבֿירים, נאָר גראָד צװישן פּראָסטע ייִדן
אַרבעטער, מיטן אמתן פֿאָלק, אַזױ אַז די מצבֿה, װאָס מע װעט דערנאָך
אַװעקשטעלן אַף מײַן קבֿר, זאָל באַשײַנען די אײנפֿאַכע קבֿרים אַרום מיר,
און די אײנפֿאַכע קבֿרים זאָלן באַפּוצן מײַן מצבֿה, אַזױ װי דאָס
פּראָסטע ערלעכע פֿאַלק האָט פֿאַר מײַן לעבן באַשײַנט זײער פֿאָלקסשרײַבער. ―
ב) קײן שום טיטלען מיט לױבענישן מיט מורי־מורינוס זאָל אַף
מײַן מצבֿה ניט זײַן, אױסער דער נאָמען „שלום־עליכם“ פֿון אײן זײַט
און אױסער דעם ייִדישן אױפֿשריפֿט, װאָס בײַגעלײגט, פֿון דער אַנדערער
זײַט.
ג) קײן שום דעבאַטן און דיסקוסיאָנען פֿון מײַנע קאָלעגן װעגן
פֿאַראײביקן מײַן נאַמען, װעגן אױפֿשטעלן מיר אַ מאָנומענט אין ניו־יאָרק
אד″ג, זאָל ניט זײַן: איכל נישט קאָנען אײַנליגן רויִק אין קבֿר, אַז
מײַנע חבֿרים װעלן זיך נאַריש מאַכן. דער בעסטער מאָנומענט װעט זײַן
פֿאַר מיר, אַז מע װעט לײענען מײַנע װערק און אַז עס װעלן זיך געפֿינען
אין די פֿאַרמעגלעכע קלאַסן פֿון אונדזער פֿאָלק מעצענאַטן, װאָס װעלן זיך
נעמען אַרױסגעבן און פֿאַרשפּרײטן מײַנע װערק, הן אין ייִדיש, הן אין
|