22
מאיר־װעלװל בעל־עגלה מיט זײַנע „סוסים“
דער פֿעטער ניסל ― מיט װײַסע־חבֿרהניקעס אַ װײַסער חבֿרהניק ― מאיר־װעלװלס
בױד מיט די דרײַ סוסים: „מאודריק“, „טענצער“ און די „יחסנטע“. ― דער
בעל־עגלה דערצײלט זײַן ביאָגראַפֿיע.
סוף זומער (אין דרױסן איז נאָך געװען רעכט װאַרעם, נאָר גע־
שמעקט האָט שױן מיט ראָש־חודש אלול) איז אָנגעקומען אַ בױד מיט
דרײַ פֿערד פֿון דער גרױסער שטאָט, פֿון פּערעיאַסלאַװ. צוגעפֿאָרן צום
פֿעטער ניסלס שטוב, האָט דער בעל־עגלה, אַ באַרעדעװדיקער ייִד מיטן
נאָמען מאיר־װעלװל, זיך צעשפּיליעט און אַרױסבאַקומען ערגעץ פֿון אַ
װײַטער קעשענע אַ בריװל, געשריבן פֿון נחום װעװיקס צו זײַן ברודער
ניסל ראַבינאָװיטש. אין בריװל איז געשטאַנען, אַז מע שיקט נאָך די
קינדער, ערשטנס, אַ פֿור, צװײטנס, דרײַ פּאָר שטיװעלעך, און, דריטנס,
עסנװאַרג: קיכלעך, האַרטע אײער און באַרן ― דאָס איז „צידה לדרך“
אַף צװײ טעג. און חוץ לזה, עקסטרע פֿון דער באָבע מינדע, אַ װאַרעמע
קאָלדרע מיט אַן אַלטן שאַל אַף אײַנצוהילן די קינדער, טאָמער װערט
חלילה קאַלט, אָדער עס גײט אַ רעגן. דעם בעל־עגלה האָט מען אָנגעזאָגט,
אַז ער זאָל, למען השם, אױפֿזעצן די קינדער אַפֿן אַנדערן טאָג אינדערפֿרי
באַלד נאָכן דאַװנען, און אַז נעכטיקן זאָל ער מיט זײ אין באַרישפּאָליע,
װעלן זײ קאָנען קומען, אם ירצה השם, אַפֿן אַנדערן טאָג אַרום מנחה־
צײַט אַהײם, קײן פּערעיאַסלאַװ.
װוּ נעמט מען פֿאַרב אַף צו באַשרײַבן די שׂמחה פֿון נחום װעװיקס
קינדער, אַז מע האָט זײ איבערגעגעבן דעם אינהאַלט פֿון דעם דאָזיקן
בריװ טאַקע אינאײנעם מיט דרײַ פּאָר שטיװעלעך? אַף װאָס זאָל מען
זיך פֿריִער פֿרײען: אַף די נײַע שטיװעלעך? אָדער אַף דעם, װאָס מע װעט
צװײ טעג נאָכאַנאַנד פֿאָרן אין אַ בױד מיט דרײַ פֿערד, צי אַף דעם,
װאָס מע װעט איבערמאָרגן אַף דער נאַכט שױן זײַן אין דער גרױסער
שטאָט, אין פּערעיאַסלאַװ?
― קומט אַהער, שקצים, עכברושים, װײַסע חבֿרהניקעס, זעצט אײַך
קאָרשט אַװעקעט און מעסט־אָן אָט די שטיװעלעך! ― אַזױ האָט געקאָ־
מאַנדעװעט דער פֿעטער ניסל, געשענקט אַלע דרײַ צו שנעל, װעמען אין
נאָז אַרײַן און װעמען אין אַן אױער.
דער פֿעטער ניסל האָט ליב געהאַט קינדער: אײגענע, פֿרעמדע ―
אַלץ אײנס, און דעריבער איז באַקומען פֿון אים אַ שנעל געװען ניט קײן
|
|
22
m#ir-velvl balegole mit zayne "susem''
der feter nisl ― mit vayse-khevrenikes a vayser khevrenik ― m#ir-velvls
boyd mit di dray susem: "m#udrik'', "tentser'' un di "yakhsnte''. ― der
balegole dertseylt zayn byografye.
suf zumer (in droysn iz nokh geven rekht varem, nor ge-
shmekt hot shoyn mit rosh-khoydesh elel) iz ongekumen a boyd mit
dray ferd fun der groyser shtot, fun pereyaslav. tsugeforn tsum
feter nisls shtub, hot der balegole, a baredevdiker yid mitn
nomen m#ir-velvl, zikh tseshpilyet un aroysbakumen ergets fun a
vayter keshene a brivl, geshribn fun Nokhem veviks tsu zayn bruder
nisl rabinovitsh. in brivl iz geshtanen, az me shikt nokh di
kinder, ershtns, a fur, tsveytns, dray por shtivelekh, un, dritns,
esnvarg: kikhlekh, harte eyer un barn ― dos iz "tseyde lederekh''
af tsvey teg. un khuts lzh, ekstre fun der bobe minde, a vareme
koldre mit an altn shal af ayntsuhiln di kinder, tomer vert
kholile kalt, oder es geyt a regn. dem balegole hot men ongezogt,
az er zol, leman hashem, oyfzetsn di kinder afn andern tog inderfri
bald nokhn davnen, un az nekhtikn zol er mit zey in barishpolye,
veln zey konen kumen, eym irtsh hashem, afn andern tog arum minkhe-
tsayt aheym, keyn pereyaslav.
vu nemt men farb af tsu bashraybn di shimkhe fun Nokhem veviks
kinder, az me hot zey ibergegebn dem inhalt fun dem dozikn
briv take in#eynem mit dray por shtivelekh? af vos zol men
zikh frier freyen: af di naye shtivelekh? oder af dem, vos me vet
tsvey teg nokhanand forn in a boyd mit dray ferd, tsi af dem,
vos me vet ibermorgn af der nakht shoyn zayn in der groyser
shtot, in pereyaslav?
― kumt aher, shkotsem, ekhbrushim, vayse khevrenikes, zetst aykh
korsht aveket un mest-on ot di shtivelekh! ― azoy hot geko-
mandevet der feter nisl, geshenkt ale dray tsu shnel, vemen in
noz arayn un vemen in an oyer.
der feter nisl hot lib gehat kinder: eygene, fremde ―
alts eyns, un deriber iz bakumen fun im a shnel geven nit keyn
|
22
מאיר־װעלװל בעל־עגלה מיט זײַנע „סוסים“
דער פֿעטער ניסל ― מיט װײַסע־חבֿרהניקעס אַ װײַסער חבֿרהניק ― מאיר־װעלװלס
בױד מיט די דרײַ סוסים: „מאודריק“, „טענצער“ און די „יחסנטע“. ― דער
בעל־עגלה דערצײלט זײַן ביאָגראַפֿיע.
סוף זומער (אין דרױסן איז נאָך געװען רעכט װאַרעם, נאָר
געשמעקט האָט שױן מיט ראָש־חודש אלול) איז אָנגעקומען אַ בױד מיט
דרײַ פֿערד פֿון דער גרױסער שטאָט, פֿון פּערעיאַסלאַװ. צוגעפֿאָרן צום
פֿעטער ניסלס שטוב, האָט דער בעל־עגלה, אַ באַרעדעװדיקער ייִד מיטן
נאָמען מאיר־װעלװל, זיך צעשפּיליעט און אַרױסבאַקומען ערגעץ פֿון אַ
װײַטער קעשענע אַ בריװל, געשריבן פֿון נחום װעװיקס צו זײַן ברודער
ניסל ראַבינאָװיטש. אין בריװל איז געשטאַנען, אַז מע שיקט נאָך די
קינדער, ערשטנס, אַ פֿור, צװײטנס, דרײַ פּאָר שטיװעלעך, און, דריטנס,
עסנװאַרג: קיכלעך, האַרטע אײער און באַרן ― דאָס איז „צידה לדרך“
אַף צװײ טעג. און חוץ לזה, עקסטרע פֿון דער באָבע מינדע, אַ װאַרעמע
קאָלדרע מיט אַן אַלטן שאַל אַף אײַנצוהילן די קינדער, טאָמער װערט
חלילה קאַלט, אָדער עס גײט אַ רעגן. דעם בעל־עגלה האָט מען אָנגעזאָגט,
אַז ער זאָל, למען השם, אױפֿזעצן די קינדער אַפֿן אַנדערן טאָג אינדערפֿרי
באַלד נאָכן דאַװנען, און אַז נעכטיקן זאָל ער מיט זײ אין באַרישפּאָליע,
װעלן זײ קאָנען קומען, אם ירצה השם, אַפֿן אַנדערן טאָג אַרום
מנחהצײַט אַהײם, קײן פּערעיאַסלאַװ.
װוּ נעמט מען פֿאַרב אַף צו באַשרײַבן די שׂמחה פֿון נחום װעװיקס
קינדער, אַז מע האָט זײ איבערגעגעבן דעם אינהאַלט פֿון דעם דאָזיקן
בריװ טאַקע אינאײנעם מיט דרײַ פּאָר שטיװעלעך? אַף װאָס זאָל מען
זיך פֿריִער פֿרײען: אַף די נײַע שטיװעלעך? אָדער אַף דעם, װאָס מע װעט
צװײ טעג נאָכאַנאַנד פֿאָרן אין אַ בױד מיט דרײַ פֿערד, צי אַף דעם,
װאָס מע װעט איבערמאָרגן אַף דער נאַכט שױן זײַן אין דער גרױסער
שטאָט, אין פּערעיאַסלאַװ?
― קומט אַהער, שקצים, עכברושים, װײַסע חבֿרהניקעס, זעצט אײַך
קאָרשט אַװעקעט און מעסט־אָן אָט די שטיװעלעך! ― אַזױ האָט
געקאָמאַנדעװעט דער פֿעטער ניסל, געשענקט אַלע דרײַ צו שנעל, װעמען אין
נאָז אַרײַן און װעמען אין אַן אױער.
דער פֿעטער ניסל האָט ליב געהאַט קינדער: אײגענע, פֿרעמדע ―
אַלץ אײנס, און דעריבער איז באַקומען פֿון אים אַ שנעל געװען ניט קײן
|