54 שלום עליכם
― קיצלען? װאָס הײסט דאָס: מיט איר קיצלען?
― קיצלען װײסט איר ניט װאָס הײסט? אָט װעל איך אײַך װײַזן,
װי אַזױ אַ מכשפֿה קיצלט.
און פֿײגעלע־אַשמדאַי האָט זיך אַ לאָז געגעבן מיט די צעפּאַטלטע
האָר, באַװײַזן, װי אַזױ אַ מכשפֿה קיצלט. פֿריִער האָבן די ייִנגלעך גע־
לאַכט; דערנאָך האָבן זײ גענומען זיך אָפּשלאָגן פֿון איר, זיך באָרען.
חבֿרה האָבן זיך רעכט אײַנגעפּלאָנטעט איר אין די צעפּאַטלטע האָר, איר
אײַנגעטײלט קלעפּ מיט קולעקעס, מיט בוכענצעס, װי גאָט האָט געבאָטן.
פֿײגעלע האָט זיך כּלומרשט באַשיצט, נאָר ס'איז געװען צו זען, אַז די
קלעפּ זײַנען איר אײַנגענעמען... זי האָט צוגענומען די קלעפּ און געװאָלט
נאָך... דאָס פּנים האָט איר געפֿלאַמט. די אױגן (העל־נרינע אױגן, װי באַ
אַ קאַץ) האָבן געגלאַנצט. אַקעגן דער שײַן פֿון דער לבֿנה האָט זי אױסגע־
זען, װי אַן אמתע מכשפֿה! נאָר ערגער פֿון אַלץ איז געװען דאָס, װאָס די
דאָזיקע מכשפֿה האָט זײ ניט נאָר בײַגעקומען אַלעמען, נאָר זי האָט זײ
יעדן אײנציקװײַז אַרומגענומען, צוגעקװעטשט צום האַרצן און געקושט,
געקושט גלײַך אין די ליפּן אַרײַן!...
אָ גליק, װאָס דאָס איז געװען פֿאַר הושענא־רבה, אײדער דאָס קװיטל
איז נאָך אָפּגעחתמעט, און מע קען נאָך אױסבעטן באַם רבונו־של־עולם,
ער זאָל דאָס דאָזיקע ניטװילנדיקע קושן זיך מיט אַ נקבֿה נישט פֿאַררעכע־
נען פֿאַר אַ צו גרױסע עבֿירה, װאָרעם גאָט איז אַן עדות, אַז דאָס איז
געװען ניט במזיד, נאָר בשוגג...
פֿון װאַנען האָט זיך גענומען אָט די פֿײגעלע־אַשמדאַי? װאָס פֿאַר אַ
באַשעפֿעניש איז דאָס געװען: אַ רוח? אַ שד? אַ גלגול? אָדער דער שׂטן
המקטרג האָט זיך פֿאַרשטעלט אינעם געשטאַלט פֿון אַ נקבֿה, בכדי צו
ברענגען אומשולדיקע קינדער צו אַזאַ עבֿירה ― זיך קושן קעגן זײער
אײגענעם רצון מיט אַ מײדל?...
15
ד ע ר ל ץ
אַ „דאָמאָװיק“, װאָס טוט־אָפּ מעשׂים. ― געכאַפּט דעם לץ. ― מע מאַכט חתונה
אַן אױסגעלאָזענע מױד און זי װערט אַן אשה צנועה
װער פֿײגעלע־אַשמדאַי איז געװען ― האָט זיך גיך אַרױסבאַװיזן,
און אַף אַזאַ װוּנדערלעכן אופֿן, אַז ס'איז כּדאַי צו דערצײלן.
|
|
54 sholem aleykhem
― kitslen? vos heyst dos: mit ir kitslen?
― kitslen veyst ir nit vos heyst? ot vel ikh aykh vayzn,
vi azoy a makhesheyfe kitslt.
un feygele-ashmday hot zikh a loz gegebn mit di tsepatlte
hor, bavayzn, vi azoy a makhesheyfe kitslt. frier hobn di yinglekh ge-
lakht; dernokh hobn zey genumen zikh opshlogn fun ir, zikh boren.
khevre hobn zikh rekht ayngeplontet ir in di tsepatlte hor, ir
ayngeteylt klep mit kulekes, mit bukhentses, vi got hot gebotn.
feygele hot zikh kloymersht bashitst, nor s'iz geven tsu zen, az di
klep zaynen ir ayngenemen... zi hot tsugenumen di klep un gevolt
nokh... dos ponem hot ir geflamt. di oygn (hel-nrine oygn, vi ba
a kats) hobn geglantst. akegn der shayn fun der levone hot zi oysge-
zen, vi an emese makhesheyfe! nor erger fun alts iz geven dos, vos di
dozike makhesheyfe hot zey nit nor baygekumen alemen, nor zi hot zey
yedn eyntsikvayz arumgenumen, tsugekvetsht tsum hartsn un gekusht,
gekusht glaykh in di lipn arayn!...
o glik, vos dos iz geven far heshaynerabo, eyder dos kvitl
iz nokh opgekhasmet, un me ken nokh oysbetn bam rbunu-shl-eulm,
er zol dos dozike nitvilndike kushn zikh mit a nekeyve nisht farrekhe-
nen far a tsu groyse aveyre, vorem got iz an eydes, az dos iz
geven nit bmzid, nor bshugg...
fun vanen hot zikh genumen ot di feygele-ashmday? vos far a
bashefenish iz dos geven: a ruekh? a sheyd? a glgul? oder der shotn
hmktrg hot zikh farshtelt inem geshtalt fun a nekeyve, bkhdi tsu
brengen umshuldike kinder tsu aza aveyre ― zikh kushn kegn zeyer
eygenem rotsn mit a meydl?...
15
der l ts
a "domovik'', vos tut-op maysem. ― gekhapt dem lets. ― me makht khasene
an oysgelozene moyd un zi vert an #shh tsnue
ver feygele-ashmday iz geven ― hot zikh gikh aroysbavizn,
un af aza vunderlekhn oyfn, az s'iz keday tsu dertseyln.
|
54 שלום עליכם
― קיצלען? װאָס הײסט דאָס: מיט איר קיצלען?
― קיצלען װײסט איר ניט װאָס הײסט? אָט װעל איך אײַך װײַזן,
װי אַזױ אַ מכשפֿה קיצלט.
און פֿײגעלע־אַשמדאַי האָט זיך אַ לאָז געגעבן מיט די צעפּאַטלטע
האָר, באַװײַזן, װי אַזױ אַ מכשפֿה קיצלט. פֿריִער האָבן די ייִנגלעך
געלאַכט; דערנאָך האָבן זײ גענומען זיך אָפּשלאָגן פֿון איר, זיך באָרען.
חבֿרה האָבן זיך רעכט אײַנגעפּלאָנטעט איר אין די צעפּאַטלטע האָר, איר
אײַנגעטײלט קלעפּ מיט קולעקעס, מיט בוכענצעס, װי גאָט האָט געבאָטן.
פֿײגעלע האָט זיך כּלומרשט באַשיצט, נאָר ס'איז געװען צו זען, אַז די
קלעפּ זײַנען איר אײַנגענעמען... זי האָט צוגענומען די קלעפּ און געװאָלט
נאָך... דאָס פּנים האָט איר געפֿלאַמט. די אױגן (העל־נרינע אױגן, װי באַ
אַ קאַץ) האָבן געגלאַנצט. אַקעגן דער שײַן פֿון דער לבֿנה האָט זי
אױסגעזען, װי אַן אמתע מכשפֿה! נאָר ערגער פֿון אַלץ איז געװען דאָס, װאָס די
דאָזיקע מכשפֿה האָט זײ ניט נאָר בײַגעקומען אַלעמען, נאָר זי האָט זײ
יעדן אײנציקװײַז אַרומגענומען, צוגעקװעטשט צום האַרצן און געקושט,
געקושט גלײַך אין די ליפּן אַרײַן!...
אָ גליק, װאָס דאָס איז געװען פֿאַר הושענא־רבה, אײדער דאָס קװיטל
איז נאָך אָפּגעחתמעט, און מע קען נאָך אױסבעטן באַם רבונו־של־עולם,
ער זאָל דאָס דאָזיקע ניטװילנדיקע קושן זיך מיט אַ נקבֿה נישט
פֿאַררעכענען פֿאַר אַ צו גרױסע עבֿירה, װאָרעם גאָט איז אַן עדות, אַז דאָס איז
געװען ניט במזיד, נאָר בשוגג...
פֿון װאַנען האָט זיך גענומען אָט די פֿײגעלע־אַשמדאַי? װאָס פֿאַר אַ
באַשעפֿעניש איז דאָס געװען: אַ רוח? אַ שד? אַ גלגול? אָדער דער שׂטן
המקטרג האָט זיך פֿאַרשטעלט אינעם געשטאַלט פֿון אַ נקבֿה, בכדי צו
ברענגען אומשולדיקע קינדער צו אַזאַ עבֿירה ― זיך קושן קעגן זײער
אײגענעם רצון מיט אַ מײדל?...
15
ד ע ר ל ץ
אַ „דאָמאָװיק“, װאָס טוט־אָפּ מעשׂים. ― געכאַפּט דעם לץ. ― מע מאַכט חתונה
אַן אױסגעלאָזענע מױד און זי װערט אַן אשה צנועה
װער פֿײגעלע־אַשמדאַי איז געװען ― האָט זיך גיך אַרױסבאַװיזן,
און אַף אַזאַ װוּנדערלעכן אופֿן, אַז ס'איז כּדאַי צו דערצײלן.
|