מיסטער גרין האָט אַ דזאַב
דערצײלט פֿון אים אַלײן און איבערגעגעבן מיט זײַן לשון
― האַו דו יו דו, מיסטער שלום־עליכם! איך װײס ניט, אױב איר
קענט מיך?... איך קער מיך אָן מיט אײַך שטיקלעך אײגענע, שני־
שבשלישים... דאָס הײסט, ניט מיט אײַך, נאָר מיט אײַער טבֿיה דעם מיל־
כיקן און מיט זײַן קרובֿ מנחם־מענדל פֿון יעהופּעץ... אַהאַ! אַיאָ, ס'איז
אײַך אינטערעסאַנט? איר האָט זיך אַזש אָפּגעשטעלט? ― שטײט־זשע
טאַקע אַ װײַלעטשקע אָט דאָ מיט מיר אַפֿן סײַדװאָק, װעלן מיר אַביסל
שמועסן פֿון דעם אַמעריטשקע, װאָס פֿאַר אַ גאָלדענע מדינה דאָס איז.
און ניט אַזױ פֿון אַמעריקע, װי פֿון אירע ביזנעס, װי מע װערט אױסגע־
ריסן אין עושר און אין כּבֿוד, ביז גאָט שיקט צו דעם רעכטן דזשאַב,
און אַז גאָט העלפֿט, אַז מע שלאָגט זיך אַרױף אַף דעם רעכטן דזשאַב,
איז דאָ אַ האָפֿענונג, מע זאָל מיט דער צײַט זיך אַרױפֿאַרבעטן, װערן
גוט־אָפּ, אױסװאַקסן אַ דזשײקאָב שיף, אַ נײטען שטראַוס, אָדער כאָטש
אַ העררי פֿישעל ― מיט אײנעם װאָרט: זײַן אָללרײַט... איך קאָן אַף
זיך נאָך לעת־עתּה ניט זאָגן, אַז איך בין אָללרײַט, נאָר אַ דזשאַב, גע־
לױבט דער אײבערשטער, האָב איך שױן, און דער גאַנצער אַנטיק פֿונעם
דאָזיקן דזשאַב איז, װאָס איך בין עס אַלײן דערגאַנגען, אַלײן מיט מײַן
אײגענעם שׂכל... נאָר איך זע, אַז איר װילט װיסן, איר גײט אױס ―
װער איז דער פּאַרשױן, װאָס רעדט צו אײַך? אַז איך װעל אײַך זאָגן,
אַז דאָס רעדט מיסטער גרין, װעט איר זיך טראַכטן: גרין? געל? בלױ?
― ס'איז אַזױ גוט װי גאָרנישט... דאָ הײס איך גרין, דאָרט האָב איך
געהײסן גרינבערג. פֿון װאַנען? פֿון אַדעס? ― פֿון אַדעס... פֿון יעהופּעץ?
― פֿון יעהופּעץ... פֿון כּתרילעװקע, פֿון טעפּליק, שפּאָלע, אומאַן, באַרדי־
טשעװ ― בקיצור, פֿון י ע נ ע מקומות... און געהאַנדלט האָט מען,
|
|
mister grin hot a dzab
dertseylt fun im aleyn un ibergegebn mit zayn loshn
― hau du yu du, mister shlum-elikhm! ikh veys nit, oyb ir
kent mikh?... ikh ker mikh on mit aykh shtiklekh eygene, shni-
shbshlishim... dos heyst, nit mit aykh, nor mit ayer tevye dem mil-
khikn un mit zayn korev mnHm-mendl fun yehupets... aha! ayo, s'iz
aykh interesant? ir hot zikh azh opgeshtelt? ― shteyt-zhe
take a vayletshke ot do mit mir afn saydvok, veln mir abisl
shmuesn fun dem ameritshke, vos far a goldene medine dos iz.
un nit azoy fun amerike, vi fun ire biznes, vi me vert oysge-
risn in oysher un in koved, biz got shikt tsu dem rekhtn dzhab,
un az got helft, az me shlogt zikh aroyf af dem rekhtn dzhab,
iz do a hofenung, me zol mit der tsayt zikh aroyfarbetn, vern
gut-op, oysvaksn a dzheykob shif, a neyten shtraus, oder khotsh
a herri fishel ― mit eynem vort: zayn ollrayt... ikh kon af
zikh nokh lesate nit zogn, az ikh bin ollrayt, nor a dzhab, ge-
loybt der eybershter, hob ikh shoyn, un der gantser antik funem
dozikn dzhab iz, vos ikh bin es aleyn dergangen, aleyn mit mayn
eygenem seykhl... nor ikh ze, az ir vilt visn, ir geyt oys ―
ver iz der parshoyn, vos redt tsu aykh? az ikh vel aykh zogn,
az dos redt mister grin, vet ir zikh trakhtn: grin? gel? bloy?
― s'iz azoy gut vi gornisht... do heys ikh grin, dort hob ikh
geheysn grinberg. fun vanen? fun ades? ― fun ades... fun yehupets?
― fun yehupets... fun KTrilevke, fun teplik, shpole, uman, bardi-
tshev ― bekitser, fun yene mekoymes... un gehandlt hot men,
|
מיסטער גרין האָט אַ דזאַב
דערצײלט פֿון אים אַלײן און איבערגעגעבן מיט זײַן לשון
― האַו דו יו דו, מיסטער שלום־עליכם! איך װײס ניט, אױב איר
קענט מיך?... איך קער מיך אָן מיט אײַך שטיקלעך אײגענע,
שנישבשלישים... דאָס הײסט, ניט מיט אײַך, נאָר מיט אײַער טבֿיה דעם
מילכיקן און מיט זײַן קרובֿ מנחם־מענדל פֿון יעהופּעץ... אַהאַ! אַיאָ, ס'איז
אײַך אינטערעסאַנט? איר האָט זיך אַזש אָפּגעשטעלט? ― שטײט־זשע
טאַקע אַ װײַלעטשקע אָט דאָ מיט מיר אַפֿן סײַדװאָק, װעלן מיר אַביסל
שמועסן פֿון דעם אַמעריטשקע, װאָס פֿאַר אַ גאָלדענע מדינה דאָס איז.
און ניט אַזױ פֿון אַמעריקע, װי פֿון אירע ביזנעס, װי מע װערט
אױסגעריסן אין עושר און אין כּבֿוד, ביז גאָט שיקט צו דעם רעכטן דזשאַב,
און אַז גאָט העלפֿט, אַז מע שלאָגט זיך אַרױף אַף דעם רעכטן דזשאַב,
איז דאָ אַ האָפֿענונג, מע זאָל מיט דער צײַט זיך אַרױפֿאַרבעטן, װערן
גוט־אָפּ, אױסװאַקסן אַ דזשײקאָב שיף, אַ נײטען שטראַוס, אָדער כאָטש
אַ העררי פֿישעל ― מיט אײנעם װאָרט: זײַן אָללרײַט... איך קאָן אַף
זיך נאָך לעת־עתּה ניט זאָגן, אַז איך בין אָללרײַט, נאָר אַ דזשאַב,
געלױבט דער אײבערשטער, האָב איך שױן, און דער גאַנצער אַנטיק פֿונעם
דאָזיקן דזשאַב איז, װאָס איך בין עס אַלײן דערגאַנגען, אַלײן מיט מײַן
אײגענעם שׂכל... נאָר איך זע, אַז איר װילט װיסן, איר גײט אױס ―
װער איז דער פּאַרשױן, װאָס רעדט צו אײַך? אַז איך װעל אײַך זאָגן,
אַז דאָס רעדט מיסטער גרין, װעט איר זיך טראַכטן: גרין? געל? בלױ?
― ס'איז אַזױ גוט װי גאָרנישט... דאָ הײס איך גרין, דאָרט האָב איך
געהײסן גרינבערג. פֿון װאַנען? פֿון אַדעס? ― פֿון אַדעס... פֿון יעהופּעץ?
― פֿון יעהופּעץ... פֿון כּתרילעװקע, פֿון טעפּליק, שפּאָלע, אומאַן,
באַרדיטשעװ ― בקיצור, פֿון י ע נ ע מקומות... און געהאַנדלט האָט מען,
|