אין די װאַרעמבעדער (בילדער, טיפּן, באַגעגענישן, צרות און פֿאַרגעניגן)
א. (אַ װײַב מיט „נערװן“. ― די באָברױסקער דאַמע. ― מיר פּרעגלען אײַנגעמאַכטס.)
„אײדער נעמען אַ װײַב, איז גלײַכער זאָלסט זיך אױסברעכן אַ
פֿוס“. ― אַזױ האָט געזאָגט אײנער אַ פֿילאָזאָף (איך האָב מורא, אױב
נישט סאָקראַט[Σωκράτης]?). און איך זאָג: אײדער האָבן אַ װײַב מיט „נערװן“,
איז גלײַכער גאָרנישט געבױרן װערן אױף דער װעלט.
דאָס זאָגט אײַך נישט קײן פֿילאָזאָף, נישט קײן שרײַבער, װאָס זיצט
בײַם שרײַבטיש און טראַכט אױס מעשׂיות פֿונעם קאָפּ; דאָס זאָגט אַ
פּראָסטער בשׂר־ודם, אַ ייִד אַ בעל־הבית, װאָס גאָט האָט אים געהאָלפֿן,
ער האָט געכאַפּט די גראָבע עטלעכע קלינגערס, אַרױסגעטריבן דעם קבצן
פֿון שטוב, אַריבערגעפֿאָרן מיט װײַב און קינדער קײן בױבעריק אױף
דאַטשע, באַקענט זיך מיט דאָקטױרים, מיט רעצעפּטן, אַפּטײקן,
הידראָפּאַטיע, מאַסאַזש, צרות, שלעק ― חי געלעבט!
דער גרעסטער אומגליק פֿון אַלע אומגליקן אױף דער װעלט איז דער
דאָקטער, און נישט אַזױ דער דאָקטער, װי דעם דאָקטערס קאַבינעט,
װאָס מע דאַרף דאָרטן זיצן און שװיצן, בלעטערן די גאַזעטן, װאָס ליגן
אָנגעגרײט אױפֿן טיש, און אָנקוקן נישט קײן באַקאַנטע פּנימער אַלערלײ,
װאָס קוקן אױף אײַך, און איר קוקט אױף זײ, און פֿון נישט האָבן װאָס צו
טאָן הײבט איר אָן דורכצוּװאַרפֿן זיך מיט רײד: „שױן לאַנג, אַז איך
|
|
in di varembeder (bilder, tipn, bagegenishn, tsores un fargenign)
#. (a vayb mit "nervn''. ― di bobroysker dame. ― mir preglen
ayngemakhts.)
"eyder nemen a vayb, iz glaykher zolst zikh oysbrekhn a
fus''. ― azoy hot gezogt eyner a filozof (ikh hob moyre, oyb
nisht sokrat[Σωκράτης]?). un ikh zog: eyder hobn a vayb mit "nervn'',
iz glaykher gornisht geboyrn vern oyf der velt.
dos zogt aykh nisht keyn filozof, nisht keyn shrayber, vos zitst
baym shraybtish un trakht oys mayses funem kop; dos zogt a
proster boser-udm, a yid a balebos, vos got hot im geholfn,
er hot gekhapt di grobe etlekhe klingers, aroysgetribn dem kabtsn
fun shtub, aribergeforn mit vayb un kinder keyn boyberik oyf
datshe, bakent zikh mit doktoyrim, mit retseptn, apteykn,
hidropatye, masazh, tsores, shlek ― khay gelebt!
der grester umglik fun ale umglikn oyf der velt iz der
dokter, un nisht azoy der dokter, vi dem dokters kabinet,
vos me darf dortn zitsn un shvitsn, bletern di gazetn, vos lign
ongegreyt oyfn tish, un onkukn nisht keyn bakante penemer alerley,
vos kukn oyf aykh, un ir kukt oyf zey, un fun nisht hobn vos tsu
ton heybt ir on durkhtsuvarfn zikh mit reyd: "shoyn lang, az ikh
|
אין די װאַרעמבעדער (בילדער, טיפּן, באַגעגענישן, צרות און פֿאַרגעניגן)
א. (אַ װײַב מיט „נערװן“. ― די באָברױסקער דאַמע. ― מיר פּרעגלען אײַנגעמאַכטס.)
„אײדער נעמען אַ װײַב, איז גלײַכער זאָלסט זיך אױסברעכן אַ
פֿוס“. ― אַזױ האָט געזאָגט אײנער אַ פֿילאָזאָף (איך האָב מורא, אױב
נישט סאָקראַט[Σωκράτης]?). און איך זאָג: אײדער האָבן אַ װײַב מיט „נערװן“,
איז גלײַכער גאָרנישט געבױרן װערן אױף דער װעלט.
דאָס זאָגט אײַך נישט קײן פֿילאָזאָף, נישט קײן שרײַבער, װאָס זיצט
בײַם שרײַבטיש און טראַכט אױס מעשׂיות פֿונעם קאָפּ; דאָס זאָגט אַ
פּראָסטער בשׂר־ודם, אַ ייִד אַ בעל־הבית, װאָס גאָט האָט אים געהאָלפֿן,
ער האָט געכאַפּט די גראָבע עטלעכע קלינגערס, אַרױסגעטריבן דעם קבצן
פֿון שטוב, אַריבערגעפֿאָרן מיט װײַב און קינדער קײן בױבעריק אױף
דאַטשע, באַקענט זיך מיט דאָקטױרים, מיט רעצעפּטן, אַפּטײקן,
הידראָפּאַטיע, מאַסאַזש, צרות, שלעק ― חי געלעבט!
דער גרעסטער אומגליק פֿון אַלע אומגליקן אױף דער װעלט איז דער
דאָקטער, און נישט אַזױ דער דאָקטער, װי דעם דאָקטערס קאַבינעט,
װאָס מע דאַרף דאָרטן זיצן און שװיצן, בלעטערן די גאַזעטן, װאָס ליגן
אָנגעגרײט אױפֿן טיש, און אָנקוקן נישט קײן באַקאַנטע פּנימער אַלערלײ,
װאָס קוקן אױף אײַך, און איר קוקט אױף זײ, און פֿון נישט האָבן װאָס צו
טאָן הײבט איר אָן דורכצוּװאַרפֿן זיך מיט רײד: „שױן לאַנג, אַז איך
|