אַ װאָך מיט י. ל. פּרץ [יצחק־לייבוש פרץ 1852-1915]
פֿאַראַיאָרן פּסח איז דאָס געװעזן.
נאָך אַ שװערער שלאַפֿקײט און נאָך אַ לאַנגער קוראַציע אין די
װאַרעמע לענדער, בין איך געקומען קײן װאַרשע. אַ סך פֿרײַנט און
גוטע פֿרײַנד האָבן מיך אָפּגעװאַרט אױפֿן באַנהױף, און צװישן אַלע פּרץ
און דינעזאָן [יעקבֿ דינעזאָן 1851-1919].
װער עס האָט געקענט פּרצן, האָט זיך גאָרנישט געקענט פֿאָרשטעלן
פּרצן אָן דינעזאָנען. אַ רירנדע חבֿרשאַפֿט! אַ מאָדנע ליבשאַפֿט! און ניט
פֿון נעכטן איז דאָס געװען, און ניט פֿון פֿאַראַיאָרן. נאָך מיט אַכט און
צװאַנציק יאָר צוריק, אַז איך האָב געהאַלטן בײַ אַרױסגעבן מײַן ערשט
יאָרבוך „די ייִדישע פֿאָלקס־ביבליאָטעק“ און פּרץ האָט מיר צוגעשיקט קײן
קיִעװ זײַן באַלאַדע „מאָניש“, איז תּיכּף נאָך פּרצס בריװ אָנגעלאָפֿן אַ
בריװל פֿון װאַרשע, פֿון דינעזאָן, װוּ ער פֿרעגט זיך נאָך אױף דעם
„אױפֿגײענדן שטערן“, און אַז איך האָב אים געענטפֿערט, אַז איך בין פֿון דער
באַלאַדע אַנטציקט און אַז דער אױטאָר שײַנט צו זײַן אַ גרױסער
טאַלאַנט, איז קײן מער גליקלעכער פֿון דעם דינעזאָן אױף דער װעלט ניט
געװען. ער, דינעזאָן, ניט פּרץ, האָט מיר שױן צוגעשיקט נאָכדעם אַ גאַנצע
„טעטראַד“ מיט קלײנע דערצײלונגען פֿון י. ל. פּרץ, פֿון װעלכע ס'איז
גרינג געװען אױסצוקלײַבן און אָפּצודרוקן אַזעלכע זאַכן, װי דער
„כעלעמער מלמד“, „װענוס און שולמית“ און דאָס גלײַכן. פֿון דעמאָלט אָן און
װײַטער איז אַלץ, װאָס פּרץ האָט אַרױסגעװאָרפֿן (איך װעל שפּעטער זאָגן
פֿאַרװאָס איך באַנוץ דאָס װאָרט „אַרױסגעװאָרפֿן“), איז דאָס געגאַנגען
דורך דינעזאָנס הענט.
אַז דינעזאָן איז געװען זײַן ביזנעס־סעקרעטאַר, װי עס הײסט בײַ
|
|
a vokh mit i. l. Perets [Yitskhok-leybush Perets 1852-1915]
farayorn peysekh iz dos gevezn.
nokh a shverer shlafkayt un nokh a langer kuratsye in di
vareme lender, bin ikh gekumen keyn varshe. a sakh fraynt un
gute fraynd hobn mikh opgevart oyfn banhoyf, un tsvishn ale Perets
un dinezon [Yankev dinezon 1851-1919].
ver es hot gekent prtsn, hot zikh gornisht gekent forshteln
prtsn on dinezonen. a rirnde khavershaft! a modne libshaft! un nit
fun nekhtn iz dos geven, un nit fun farayorn. nokh mit akht un
tsvantsik yor tsurik, az ikh hob gehaltn bay aroysgebn mayn ersht
yorbukh "di yidishe folks-biblyotek'' un Perets hot mir tsugeshikt keyn
kiev zayn balade "monish'', iz teykef nokh prtss briv ongelofn a
brivl fun varshe, fun dinezon, vu er fregt zikh nokh oyf dem
"oyfgeyendn shtern'', un az ikh hob im geentfert, az ikh bin fun der
balade anttsikt un az der oytor shaynt tsu zayn a groyser
talant, iz keyn mer gliklekher fun dem dinezon oyf der velt nit
geven. er, dinezon, nit Perets, hot mir shoyn tsugeshikt nokhdem a gantse
"tetrad'' mit kleyne dertseylungen fun i. l. Perets, fun velkhe s'iz
gring geven oystsuklaybn un optsudrukn azelkhe zakhn, vi der
"khelemer melamed'', "venus un shhulamis'' un dos glaykhn. fun demolt on un
vayter iz alts, vos Perets hot aroysgevorfn (ikh vel shpeter zogn
farvos ikh banuts dos vort "aroysgevorfn''), iz dos gegangen
durkh dinezons hent.
az dinezon iz geven zayn biznes-sekretar, vi es heyst bay
|
אַ װאָך מיט י. ל. פּרץ [יצחק־לייבוש פרץ 1852-1915]
פֿאַראַיאָרן פּסח איז דאָס געװעזן.
נאָך אַ שװערער שלאַפֿקײט און נאָך אַ לאַנגער קוראַציע אין די
װאַרעמע לענדער, בין איך געקומען קײן װאַרשע. אַ סך פֿרײַנט און
גוטע פֿרײַנד האָבן מיך אָפּגעװאַרט אױפֿן באַנהױף, און צװישן אַלע פּרץ
און דינעזאָן [יעקבֿ דינעזאָן 1851-1919].
װער עס האָט געקענט פּרצן, האָט זיך גאָרנישט געקענט פֿאָרשטעלן
פּרצן אָן דינעזאָנען. אַ רירנדע חבֿרשאַפֿט! אַ מאָדנע ליבשאַפֿט! און ניט
פֿון נעכטן איז דאָס געװען, און ניט פֿון פֿאַראַיאָרן. נאָך מיט אַכט און
צװאַנציק יאָר צוריק, אַז איך האָב געהאַלטן בײַ אַרױסגעבן מײַן ערשט
יאָרבוך „די ייִדישע פֿאָלקס־ביבליאָטעק“ און פּרץ האָט מיר צוגעשיקט קײן
קיִעװ זײַן באַלאַדע „מאָניש“, איז תּיכּף נאָך פּרצס בריװ אָנגעלאָפֿן אַ
בריװל פֿון װאַרשע, פֿון דינעזאָן, װוּ ער פֿרעגט זיך נאָך אױף דעם
„אױפֿגײענדן שטערן“, און אַז איך האָב אים געענטפֿערט, אַז איך בין פֿון דער
באַלאַדע אַנטציקט און אַז דער אױטאָר שײַנט צו זײַן אַ גרױסער
טאַלאַנט, איז קײן מער גליקלעכער פֿון דעם דינעזאָן אױף דער װעלט ניט
געװען. ער, דינעזאָן, ניט פּרץ, האָט מיר שױן צוגעשיקט נאָכדעם אַ גאַנצע
„טעטראַד“ מיט קלײנע דערצײלונגען פֿון י. ל. פּרץ, פֿון װעלכע ס'איז
גרינג געװען אױסצוקלײַבן און אָפּצודרוקן אַזעלכע זאַכן, װי דער
„כעלעמער מלמד“, „װענוס און שולמית“ און דאָס גלײַכן. פֿון דעמאָלט אָן און
װײַטער איז אַלץ, װאָס פּרץ האָט אַרױסגעװאָרפֿן (איך װעל שפּעטער זאָגן
פֿאַרװאָס איך באַנוץ דאָס װאָרט „אַרױסגעװאָרפֿן“), איז דאָס געגאַנגען
דורך דינעזאָנס הענט.
אַז דינעזאָן איז געװען זײַן ביזנעס־סעקרעטאַר, װי עס הײסט בײַ
|