צו די לעזער
איך בין אַ רײַזנדער. כּמעט עלף חדשים אין יאָר בין איך אין װעג.
צום מײנסטן ― אין באַן, און מערסטנטײלס ― דריטע קלאַס, און,
װי געװײנלעך, ― איבער ייִדישע שטעט און שטעטלעך; װאָרעם דאָרט,
װוּ ייִדן טאָרן ניט װױנען, האָב איך נישט װאָס צו טאָן.
װײ־װײ, װאָס מען זעט זיך אָן אונטערװעגנס! אַ שאָד, װאָס איך
בין ניט קײן שרײַבער. דאָס הײסט, אַז מען װיל צוריק, מיט װאָס בין
איך ניט קײן שרײַבער? װאָס איז אַזעלכעס, אײגנטלעך, אַ שרײַבער?
יעדער מענטש קאָן זײַן אַ שרײַבער. ובפֿרט נאָך ― אױף ייִדיש.
„זשאַרגאָן“ ― אױך מיר אַן עסק! מע נעמט אַ פּען און מע שרײַבט.
נאָר אַז מע װיל דאָס אײגענע טאַקע װידער צוריק, טאָר נישט
אַיעדער זיך כאַפּן צו שרײַבערײַ. איטלעכער באַדאַרף זיך האַלטן בײַ
זײַנעם. פּרנסה איז פּרנסה. אָט אַזױ איז מײַן מײנונג. ס'איז נישטאָ װאָס
צו טאָן, איז דאָס אױך אַן אַרבעט.
מיר, אַלס רײַזנדער, קומט אױס אונטערװעגנס אָפֿטמאָל אױסזיצן
גאַנצע טעג, נישט צו טאָן קײן האַנט אין קאַלט װאַסער, כאָטש נעם
שלאָג זיך קאָפּ אָן װאַנט. בין איך געפֿאַלן אױף אַ גלײַכע זאַך. איך האָב
מיר אומיסטנע געקױפֿט אַ רײנעם בוך מיט אַ בלײַשטיפֿט, און
אַלצדינג, װאָס איך זע זיך אָן, און אַלצדינג, װאָס איך הער זיך אָן אין
װעג, נעם איך און טראָג דאָס אַרײַן צו מיר אין בוך אַרײַן. און אָט
אַזױ, װי איר זעט, האָט זיך צונױפֿגעקליבן בײַ מיר, קײן עין־הרע, אַ
היפּש ביסל מאַטעריאַל. עס װעט זײַן גענוג אפֿשר אױף אַ יאָר צו לײענען.
האָב איך מיך מישבֿ געװען: װאָס טוט מען דערמיט? אַרױסװאַרפֿן?
|
|
tsu di lezer
ikh bin a rayznder. kemat elf khadoshem in yor bin ikh in veg.
tsum meynstn ― in ban, un merstnteyls ― drite klas, un,
vi geveynlekh, ― iber yidishe shtet un shtetlekh; vorem dort,
vu yidn torn nit voynen, hob ikh nisht vos tsu ton.
vey-vey, vos men zet zikh on untervegns! a shod, vos ikh
bin nit keyn shrayber. dos heyst, az men vil tsurik, mit vos bin
ikh nit keyn shrayber? vos iz azelkhes, eygntlekh, a shrayber?
yeder mentsh kon zayn a shrayber. ubfrt nokh ― oyf yidish.
"zhargon'' ― oykh mir an eysek! me nemt a pen un me shraybt.
nor az me vil dos eygene take vider tsurik, tor nisht
ayeder zikh khapn tsu shrayberay. itlekher badarf zikh haltn bay
zaynem. parnose iz parnose. ot azoy iz mayn meynung. s'iz nishto vos
tsu ton, iz dos oykh an arbet.
mir, als rayznder, kumt oys untervegns oftmol oyszitsn
gantse teg, nisht tsu ton keyn hant in kalt vaser, khotsh nem
shlog zikh kop on vant. bin ikh gefaln oyf a glaykhe zakh. ikh hob
mir umistne gekoyft a reynem bukh mit a blayshtift, un
altsding, vos ikh ze zikh on, un altsding, vos ikh her zikh on in
veg, nem ikh un trog dos arayn tsu mir in bukh arayn. un ot
azoy, vi ir zet, hot zikh tsunoyfgeklibn bay mir, keyn eyn-hre, a
hipsh bisl materyal. es vet zayn genug efsher oyf a yor tsu leyenen.
hob ikh mikh meyashev geven: vos tut men dermit? aroysvarfn?
|
צו די לעזער
איך בין אַ רײַזנדער. כּמעט עלף חדשים אין יאָר בין איך אין װעג.
צום מײנסטן ― אין באַן, און מערסטנטײלס ― דריטע קלאַס, און,
װי געװײנלעך, ― איבער ייִדישע שטעט און שטעטלעך; װאָרעם דאָרט,
װוּ ייִדן טאָרן ניט װױנען, האָב איך נישט װאָס צו טאָן.
װײ־װײ, װאָס מען זעט זיך אָן אונטערװעגנס! אַ שאָד, װאָס איך
בין ניט קײן שרײַבער. דאָס הײסט, אַז מען װיל צוריק, מיט װאָס בין
איך ניט קײן שרײַבער? װאָס איז אַזעלכעס, אײגנטלעך, אַ שרײַבער?
יעדער מענטש קאָן זײַן אַ שרײַבער. ובפֿרט נאָך ― אױף ייִדיש.
„זשאַרגאָן“ ― אױך מיר אַן עסק! מע נעמט אַ פּען און מע שרײַבט.
נאָר אַז מע װיל דאָס אײגענע טאַקע װידער צוריק, טאָר נישט
אַיעדער זיך כאַפּן צו שרײַבערײַ. איטלעכער באַדאַרף זיך האַלטן בײַ
זײַנעם. פּרנסה איז פּרנסה. אָט אַזױ איז מײַן מײנונג. ס'איז נישטאָ װאָס
צו טאָן, איז דאָס אױך אַן אַרבעט.
מיר, אַלס רײַזנדער, קומט אױס אונטערװעגנס אָפֿטמאָל אױסזיצן
גאַנצע טעג, נישט צו טאָן קײן האַנט אין קאַלט װאַסער, כאָטש נעם
שלאָג זיך קאָפּ אָן װאַנט. בין איך געפֿאַלן אױף אַ גלײַכע זאַך. איך האָב
מיר אומיסטנע געקױפֿט אַ רײנעם בוך מיט אַ בלײַשטיפֿט, און
אַלצדינג, װאָס איך זע זיך אָן, און אַלצדינג, װאָס איך הער זיך אָן אין
װעג, נעם איך און טראָג דאָס אַרײַן צו מיר אין בוך אַרײַן. און אָט
אַזױ, װי איר זעט, האָט זיך צונױפֿגעקליבן בײַ מיר, קײן עין־הרע, אַ
היפּש ביסל מאַטעריאַל. עס װעט זײַן גענוג אפֿשר אױף אַ יאָר צו לײענען.
האָב איך מיך מישבֿ געװען: װאָס טוט מען דערמיט? אַרױסװאַרפֿן?
|