הונדערט אײנס ― אַ מעשׂה
א
דער שײנער אַלטער טײַך בוג, װאָס לױפֿט איבערן יוג צװישן
דניעפּער און צװישן דניעסטער און פֿאַלט אַרײַן, װי זײ, אין שװאַרצן
ים אַרײַן, שנײַדט־דורך לױפֿנדיק צװײ גובערניעס, כערסאָנער און
פּאָדאָליער, דאָרט װוּ עס ליגן צעװאָרפֿן אָן אַ שום סדר צװײ ייִדישע
שטעטלעך: האָלטע און באָהאָפּאָליע. די דאָזיקע צװײ
שטעטלעך ― דאָס איז, אײגנטלעך, אײן שטאָט, נאָר דער טײַך האָט זײ
צעשײדט, װי צעריסן אױף דער האַלב, און מענטשן האָבן זײ צוריק
צונױפֿגעבונדן מיט אַ בריק, אַזױ אַז פֿון בײדע שטעט איז געװאָרן װידער
אײן שטאָט: אָט זײַט איר, דאַכט זיך, אין באָהאָפּאָליע, עס גײט נישט
אַװעק קײן פֿינף מינוט ― זײַט איר שױן אין האָלטע; און דאָס אײגענע
צוריק: אָט זײַט איר נאָר־װאָס געװען אין האָלטע, איר טוט אַ קוק ―
אַהאַ, איר זײַט שױן װידער אין באָהאָפּאָליע!
האָלטע האָט אַ צײַט מיט יאָרן זיך גערעכנט פֿאַר אַ דאָרף, און
באָהאָפּאָליע ― פֿאַר אַ שטעטל. איז דערפֿאַר אױף האָלטע געפֿאַלן דער
גורל פֿונעם 3טן מײַ 1882, אַז ייִדן טאָרן זיך דאָרטן איבעראַנײַס נישט
באַזעצן.
פֿון דעמאָלט אָן איז האָלטע געװאָרן שטאַרק חשובֿ בײַ די
באָהאָפּאָליער ייִדן, װאָס האָבן אַלע מיטאַמאָל באַקומען חשק זיך באַזעצן
דװקא אין האָלטע, און דװקא נאָכן 3טן מײַ.
פֿון יענעם 3טן מײַ אָן האָבן די באָהאָפּאָליער ייִדן אָנגעהױבן זיך
שטילערהײט אַריבערפּעקלען קײן האָלטע. נאָר ס'איז זײ נישט געראָטן;
|
|
hundert eyns ― a mayse
#
der sheyner alter taykh bug, vos loyft ibern yug tsvishn
dnyeper un tsvishn dnyester un falt arayn, vi zey, in shvartsn
yam arayn, shnaydt-durkh loyfndik tsvey gubernyes, khersoner un
podolyer, dort vu es lign tsevorfn on a shum seyder tsvey yidishe
shtetlekh: holte un bohopolye. di dozike tsvey
shtetlekh ― dos iz, eygntlekh, eyn shtot, nor der taykh hot zey
tsesheydt, vi tserisn oyf der halb, un mentshn hobn zey tsurik
tsunoyfgebundn mit a brik, azoy az fun beyde shtet iz gevorn vider
eyn shtot: ot zayt ir, dakht zikh, in bohopolye, es geyt nisht
avek keyn finf minut ― zayt ir shoyn in holte; un dos eygene
tsurik: ot zayt ir nor-vos geven in holte, ir tut a kuk ―
aha, ir zayt shoyn vider in bohopolye!
holte hot a tsayt mit yorn zikh gerekhnt far a dorf, un
bohopolye ― far a shtetl. iz derfar oyf holte gefaln der
goyrl funem 3tn may 1882, az yidn torn zikh dortn iberanays nisht
bazetsn.
fun demolt on iz holte gevorn shtark khoshev bay di
bohopolyer yidn, vos hobn ale mitamol bakumen kheyshek zikh bazetsn
davke in holte, un davke nokhn 3tn may.
fun yenem 3tn may on hobn di bohopolyer yidn ongehoybn zikh
shtilerhayt ariberpeklen keyn holte. nor s'iz zey nisht gerotn;
|
הונדערט אײנס ― אַ מעשׂה
א
דער שײנער אַלטער טײַך בוג, װאָס לױפֿט איבערן יוג צװישן
דניעפּער און צװישן דניעסטער און פֿאַלט אַרײַן, װי זײ, אין שװאַרצן
ים אַרײַן, שנײַדט־דורך לױפֿנדיק צװײ גובערניעס, כערסאָנער און
פּאָדאָליער, דאָרט װוּ עס ליגן צעװאָרפֿן אָן אַ שום סדר צװײ ייִדישע
שטעטלעך: <<האָלטע>> און <<באָהאָפּאָליע>>. די דאָזיקע צװײ
שטעטלעך ― דאָס איז, אײגנטלעך, אײן שטאָט, נאָר דער טײַך האָט זײ
צעשײדט, װי צעריסן אױף דער האַלב, און מענטשן האָבן זײ צוריק
צונױפֿגעבונדן מיט אַ בריק, אַזױ אַז פֿון בײדע שטעט איז געװאָרן װידער
אײן שטאָט: אָט זײַט איר, דאַכט זיך, אין באָהאָפּאָליע, עס גײט נישט
אַװעק קײן פֿינף מינוט ― זײַט איר שױן אין האָלטע; און דאָס אײגענע
צוריק: אָט זײַט איר נאָר־װאָס געװען אין האָלטע, איר טוט אַ קוק ―
אַהאַ, איר זײַט שױן װידער אין באָהאָפּאָליע!
האָלטע האָט אַ צײַט מיט יאָרן זיך גערעכנט פֿאַר אַ דאָרף, און
באָהאָפּאָליע ― פֿאַר אַ שטעטל. איז דערפֿאַר אױף האָלטע געפֿאַלן דער
גורל פֿונעם 3טן מײַ 1882, אַז ייִדן טאָרן זיך דאָרטן איבעראַנײַס נישט
באַזעצן.
פֿון דעמאָלט אָן איז האָלטע געװאָרן שטאַרק חשובֿ בײַ די
באָהאָפּאָליער ייִדן, װאָס האָבן אַלע מיטאַמאָל באַקומען חשק זיך באַזעצן
דװקא אין האָלטע, און דװקא נאָכן 3טן מײַ.
פֿון יענעם 3טן מײַ אָן האָבן די באָהאָפּאָליער ייִדן אָנגעהױבן זיך
שטילערהײט אַריבערפּעקלען קײן האָלטע. נאָר ס'איז זײ נישט געראָטן;
|