מיטן עטאַפּ: דערצײלונג
א. המן איװאַנאָװיטש פּליסעצקי
אַזױ האָט מען גערופֿן דעם נײַעם פּריסטאַװ, װאָס איז
אַראָפּגעקומען קײן טעפּליק. דאָס הײסט, דער אמתער נאָמען זײַנער איז געװען
גאָר אַהאַמעמנאָן אַפֿאָנעגענאָװיטש, נאָר די
טעפּליקער ייִדן, װאָס האָבן ליב צונעמענישן, האָבן אים משנה־שם געװען
איבער צװײ טעמים: ערשטנס, איז המן איװאַנאָװיטש אַ סך קירצער און
אַ סך גרינגער אױסצורײדן; גײט, אַ שטײגער, נעמט אָן אַ פֿול מױל מיט
צונג און רעדט אױס „אַ־האַ־מעמ־נאָן אַ־פֿאָ־נע־גע־נאָ־װיטש“! דאָס איז
נומער אײנס. והשנית, זינט טעפּליק איז אַ שטאָט, געדענקט מען נאָך
נישט אַזאַ המן אַ פּריסטאַװ, װי דער דאָזיקער נײַער פּריסטאַװ המן
איװאַנאָװיטש פּליסעצקי. אין טעפּליק זײַנען שױן געװען אַלערלײ
פּריסטאַװעס, אי גוטע, אי שלעכטע, אי נעמערס, אי נקי־כּפּימניקעס, דאָס
הײסט, אַזעלכע, װאָס פּשוט נעמען זײ נישט, סײַדן אַמאָל אונטער אַ
יום־טובֿ „לשנה־טובֿה“, װאָס רעכנט זיך נישט, אָדער אַ מתּנה צום טאָג
פֿון געבאָרן, און װער זאָגט זיך אָפּ דערפֿון?... מיר זײַנען אַלע אַמאָל
געבאָרן געװאָרן, און דער טאָג פֿונעם געבאָרן איז בײַ יעדן מענטשן
אַ יום־טובֿ, אײַנגעפֿירט פֿון קדמונים, נאָך פֿון פּרעה מלך מצרים, װי
מיר װײסן דאָס פֿון דער הײליקער תּורה, אַז אינעם טאָג פֿון זײַן געבאָרן
האָט פּרעה געמאַכט אַ סעודה פֿאַר אַלע זײַנע קנעכט, דעם שׂר־המשקים
אַרױסגעלאָזט פֿון טורמע און דעם שׂר־האופֿים אױפֿגעהאַנגען אױף אַ בױם,
|
|
mitn etap: dertseylung
#. homen ivanovitsh plisetski
azoy hot men gerufn dem nayem pristav, vos iz
aropgekumen keyn teplik. dos heyst, der emeser nomen zayner iz geven
gor ahamemnon afonegenovitsh, nor di
tepliker yidn, vos hobn lib tsunemenishn, hobn im mshnh-shm geven
iber tsvey taymem: ershtns, iz homen ivanovitsh a sakh kirtser un
a sakh gringer oystsureydn; geyt, a shteyger, nemt on a ful moyl mit
tsung un redt oys "a-ha-mem-non a-fo-ne-ge-no-vitsh''! dos iz
numer eyns. vehasheynes, zint teplik iz a shtot, gedenkt men nokh
nisht aza homen a pristav, vi der doziker nayer pristav homen
ivanovitsh plisetski. in teplik zaynen shoyn geven alerley
pristaves, i gute, i shlekhte, i nemers, i noki-Kpimnikes, dos
heyst, azelkhe, vos poshet nemen zey nisht, saydn amol unter a
yum-tuv "lshnh-toyve'', vos rekhnt zikh nisht, oder a matone tsum tog
fun geborn, un ver zogt zikh op derfun?... mir zaynen ale amol
geborn gevorn, un der tog funem geborn iz bay yedn mentshn
a yum-tuv, ayngefirt fun kadmoynem, nokh fun Pare meylekh mitsrayem, vi
mir veysn dos fun der heyliker toyre, az inem tog fun zayn geborn
hot Pare gemakht a sude far ale zayne knekht, dem Qr-hmshkayem
aroysgelozt fun turme un dem Qr-h#ufim oyfgehangen oyf a boym,
|
מיטן עטאַפּ: דערצײלונג
א. המן איװאַנאָװיטש פּליסעצקי
אַזױ האָט מען גערופֿן דעם נײַעם פּריסטאַװ, װאָס איז
אַראָפּגעקומען קײן טעפּליק. דאָס הײסט, דער אמתער נאָמען זײַנער איז געװען
גאָר <<אַהאַמעמנאָן אַפֿאָנעגענאָװיטש>>, נאָר די
טעפּליקער ייִדן, װאָס האָבן ליב צונעמענישן, האָבן אים משנה־שם געװען
איבער צװײ טעמים: ערשטנס, איז המן איװאַנאָװיטש אַ סך קירצער און
אַ סך גרינגער אױסצורײדן; גײט, אַ שטײגער, נעמט אָן אַ פֿול מױל מיט
צונג און רעדט אױס „אַ־האַ־מעמ־נאָן אַ־פֿאָ־נע־גע־נאָ־װיטש“! דאָס איז
נומער אײנס. והשנית, זינט טעפּליק איז אַ שטאָט, געדענקט מען נאָך
נישט אַזאַ המן אַ פּריסטאַװ, װי דער דאָזיקער נײַער פּריסטאַװ המן
איװאַנאָװיטש פּליסעצקי. אין טעפּליק זײַנען שױן געװען אַלערלײ
פּריסטאַװעס, אי גוטע, אי שלעכטע, אי נעמערס, אי נקי־כּפּימניקעס, דאָס
הײסט, אַזעלכע, װאָס פּשוט נעמען זײ נישט, סײַדן אַמאָל אונטער אַ
יום־טובֿ „לשנה־טובֿה“, װאָס רעכנט זיך נישט, אָדער אַ מתּנה צום טאָג
פֿון געבאָרן, און װער זאָגט זיך אָפּ דערפֿון?... מיר זײַנען אַלע אַמאָל
געבאָרן געװאָרן, און דער טאָג פֿונעם געבאָרן איז בײַ יעדן מענטשן
אַ יום־טובֿ, אײַנגעפֿירט פֿון קדמונים, נאָך פֿון פּרעה מלך מצרים, װי
מיר װײסן דאָס פֿון דער הײליקער תּורה, אַז אינעם טאָג פֿון זײַן געבאָרן
האָט פּרעה געמאַכט אַ סעודה פֿאַר אַלע זײַנע קנעכט, דעם שׂר־המשקים
אַרױסגעלאָזט פֿון טורמע און דעם שׂר־האופֿים אױפֿגעהאַנגען אױף אַ בױם,
|