דרײַ לוחות
פֿאַרװאָס איז דער באַרימטער טאָלמאַטשאָװ [Иван Николаевич Толмачёв 1863-1931] געװאָרן אַ שׂונא־ישׂראל? ― דערצײלט פֿון אַן אַדעסער ייִדישן ראַזנאָשטשיק [разносчик: פּעדלער], װאָס פֿאַרקױפֿט ייִדישע גאַזעטן און האַנדלט־אונטער בשתּיקה מיט „אינטערעסנע [интересное: אינטערעעסאַנטע] אָטקריטקעס“ פֿון פּאַריז. ― איבערגעגעבן טאַקע מיט זײַן לשון.
― איר פֿרעגט, װי קום איך אַ ייִד, אַ טאַטע פֿון קינדער, צו
האַנדלען מיט אַזאַ טריפֿה סחורה, זאַפּרעשטשאָנע טאָװאַר
[запрещенный товар: פֿאַרװערטע סחורה], „אינטערעסנע
אָטקריטקעס“ פֿון פּאַריז? ― דאָס האָב איך אים צו פֿאַרדאַנקען, נאָר
אים ― אונדזער טאָלמאַטשאָװן ימח־שמו! איצט, אַז ס'איז שױן
אַװעקגעגאַנגען אַזאַ צײַט און טאָלמאַטשאָװ איז אױס טאָלמאַטשאָװ און אַדעס
איז שױן װידער אַדעס, מעג מעג שױן, דאַכט זיך, דערצײלן דעם גאַנצן
אמת, פֿון װאַנען נעמט זיך עס, װאָס אונדזער טאָלמאַטשאָװ איז געװען
אַזאַ שׂונא־ישׂראל? איך האָב מורא, אַז איך, װי איר קוקט מיר אָן, האָב
אין דעם אַ גרױסן חלק, אױב ס'איז ניט אינגאַנצן איבער מיר! אַיאָ,
ס'איז אײַך אודיװיטעלנע [удивительно: אַ װוּנדער],
װי קום איך, אַ ייִד אַ ראַזנאָשטשיק, װאָס
פֿאַרקױפֿט ייִדישע גאַזעטן בשתּיקה, װאָס האַנדלט אונטער מיט
„אינטערעסנע אָטקריטקעס“ פֿון פּאַריזש, װי קום איך צו גענעראַל
טאָלמאַטשאָװ? און װאָס פֿאַר אַ מחותּן בין איך װאָאָבשטשע [вообще: בכלל] מיט גענעראַלן?
נאָר די מעשׂה איז, פֿאַרשטײט איר מיך, װאָס יעדער „װאַרום [warum: פֿאַר װאָס]“ האָט זיך
זײַן „דאַרום“ און װאָס אַ ייִד איז אַ ייִד... אױב איר האָט צײַט, װעל
איך אײַך עפּעס דערצײלן, װעט איר הערן אַ שײנס.
דאָס איז געװען, פּונקט אַזױ װי הײַנט, חול־המועד סוכּות איז דאָס
געװען, טאַקע דאָ אין אַדעס, שױן היפּשע עטלעכע יאָר אַװעק, אַדעס איז
נאָך געװען װאָאָבשטשע אַדעס, מע האָט נאָר נישט געװוּסט פֿון קײן
טאָלמאַטשאָװ צו זאָגן, און אַ ייִד האָט זיך געקאָנט פֿראַנק און פֿרײַ
|
|
dray lukhes
farvos iz der barimter tolmatshov [Иван Николаеви�^oy
Толма�^oyёв 1863-1931] gevorn a Qun#-yisroel? ― dertseylt fun an adeser
yidishn raznoshtshik [разнос�^oyик: pedler], vos farkoyft yidishe gazetn
un handlt-unter beshtike mit "interesne [интересное: intereesante]
otkritkes'' fun pariz. ― ibergegebn take mit zayn loshn.
― ir fregt, vi kum ikh a yid, a tate fun kinder, tsu
handlen mit aza treyfe skhoyre, zapreshtshone tovar
[запрещенный товар: farverte skhoyre], "interesne
otkritkes'' fun pariz? ― dos hob ikh im tsu fardanken, nor
im ― undzer tolmatshovn imH-shmoy! itst, az s'iz shoyn
avekgegangen aza tsayt un tolmatshov iz oys tolmatshov un ades
iz shoyn vider ades, meg meg shoyn, dakht zikh, dertseyln dem gantsn
emes, fun vanen nemt zikh es, vos undzer tolmatshov iz geven
aza Qun#-yisroel? ikh hob moyre, az ikh, vi ir kukt mir on, hob
in dem a groysn kheylek, oyb s'iz nit ingantsn iber mir! ayo,
s'iz aykh udivitelne [удивительно: a vunder],
vi kum ikh, a yid a raznoshtshik, vos
farkoyft yidishe gazetn beshtike, vos handlt unter mit
"interesne otkritkes'' fun parizh, vi kum ikh tsu general
tolmatshov? un vos far a mekhutn bin ikh voobshtshe [вообще: bekhlal] mit
generaln?
nor di mayse iz, farshteyt ir mikh, vos yeder "varum [uarum: far vos]'' hot
zikh
zayn "darum'' un vos a yid iz a yid... oyb ir hot tsayt, vel
ikh aykh epes dertseyln, vet ir hern a sheyns.
dos iz geven, punkt azoy vi haynt, kholhamoyed sukes iz dos
geven, take do in ades, shoyn hipshe etlekhe yor avek, ades iz
nokh geven voobshtshe ades, me hot nor nisht gevust fun keyn
tolmatshov tsu zogn, un a yid hot zikh gekont frank un fray
|
דרײַ לוחות
פֿאַרװאָס איז דער באַרימטער טאָלמאַטשאָװ [Иван Николаевич Толмачёв 1863-1931] געװאָרן אַ שׂונא־ישׂראל? ― דערצײלט פֿון אַן אַדעסער ייִדישן ראַזנאָשטשיק [разносчик: פּעדלער], װאָס פֿאַרקױפֿט ייִדישע גאַזעטן און האַנדלט־אונטער בשתּיקה מיט „אינטערעסנע [интересное: אינטערעעסאַנטע] אָטקריטקעס“ פֿון פּאַריז. ― איבערגעגעבן טאַקע מיט זײַן לשון.
― איר פֿרעגט, װי קום איך אַ ייִד, אַ טאַטע פֿון קינדער, צו
האַנדלען מיט אַזאַ טריפֿה סחורה, זאַפּרעשטשאָנע טאָװאַר
[запрещенный товар: פֿאַרװערטע סחורה], „אינטערעסנע
אָטקריטקעס“ פֿון פּאַריז? ― דאָס האָב איך אים צו פֿאַרדאַנקען, נאָר
אים ― אונדזער טאָלמאַטשאָװן ימח־שמו! איצט, אַז ס'איז שױן
אַװעקגעגאַנגען אַזאַ צײַט און טאָלמאַטשאָװ איז אױס טאָלמאַטשאָװ און אַדעס
איז שױן װידער אַדעס, מעג מעג שױן, דאַכט זיך, דערצײלן דעם גאַנצן
אמת, פֿון װאַנען נעמט זיך עס, װאָס אונדזער טאָלמאַטשאָװ איז געװען
אַזאַ שׂונא־ישׂראל? איך האָב מורא, אַז איך, װי איר קוקט מיר אָן, האָב
אין דעם אַ גרױסן חלק, אױב ס'איז ניט אינגאַנצן איבער מיר! אַיאָ,
ס'איז אײַך אודיװיטעלנע [удивительно: אַ װוּנדער],
װי קום איך, אַ ייִד אַ ראַזנאָשטשיק, װאָס
פֿאַרקױפֿט ייִדישע גאַזעטן בשתּיקה, װאָס האַנדלט אונטער מיט
„אינטערעסנע אָטקריטקעס“ פֿון פּאַריזש, װי קום איך צו גענעראַל
טאָלמאַטשאָװ? און װאָס פֿאַר אַ מחותּן בין איך װאָאָבשטשע [вообще: בכלל] מיט גענעראַלן?
נאָר די מעשׂה איז, פֿאַרשטײט איר מיך, װאָס יעדער „װאַרום [warum: פֿאַר װאָס]“ האָט זיך
זײַן „דאַרום“ און װאָס אַ ייִד איז אַ ייִד... אױב איר האָט צײַט, װעל
איך אײַך עפּעס דערצײלן, װעט איר הערן אַ שײנס.
דאָס איז געװען, פּונקט אַזױ װי הײַנט, חול־המועד סוכּות איז דאָס
געװען, טאַקע דאָ אין אַדעס, שױן היפּשע עטלעכע יאָר אַװעק, אַדעס איז
נאָך געװען װאָאָבשטשע אַדעס, מע האָט נאָר נישט געװוּסט פֿון קײן
טאָלמאַטשאָװ צו זאָגן, און אַ ייִד האָט זיך געקאָנט פֿראַנק און פֿרײַ
|