אַ װאָרט פֿאַר אַ װאָרט
אַ מעשׂה־שהיה, װאָס מיט מיר אַלײן האָט געטראָפֿן, דערצײלט לכּבֿוד פּסח,
כאָטש ס'האָט נישט צו טאָן נישט מיט פּסח, נישט מיט שבֿועות, נישט מיט
סוכּות, און עס קאָן זײער שײן דערצײלט װערן אין אַ װאָכעדיקן טאָג אױך
אַבי מע זאָל נאָר װעלן הערן.
נישט הײַנט געדאַכט, נישט פֿאַר אײַך געדאַכט ― איך בין אַמאָל
געװען אַ ראַבינער. אַ ראַבינער, נישט קײן רבֿ. דאָס הײסט, טאַקע אַ רבֿ,
נאָר אַ „קאַזיאָנער“...
װאָס אַ „קאַזיאָנער רבֿ“ אין דער הײם באַדײַט ― באַדאַרף איך פֿאַר
מײַנע הײמישע ייִדן קײן סך נישט דערקלערן. זײ װײסן שױן אַלײן, װאָס
דאָס איז פֿאַר אַ מין חיה. אַ מעטריקע, אַ ברית, אַ חתונה, אַ גט ― דאָס
איז זײַן אַרבעט. און ער האָט זיך אַ טאַקסע פֿון טױט און פֿון
לעבעדיק... אין שול קומט אים דער אױבן־אָן, מעשׂה־רבֿ; צו „הנותן תּשועה“
שטײט ער אױף דער ערשטער; און קומט אַ יום־טובֿ, אַ טאַבעל־טאָג
הײסט עס, איז אַרײַן אינעם צילינדער און אַרױס מיט לשון, און דװקא
„רישעות“: „גאָספּאָדאַ“ פּריכאָזשאַנע [господа прихожане:
באַלעבאַטישע דאַװנערס]!“ אָדער „בלאַגאָטשעסטיװיע
בראַטיאַ [благочестивые братья: געטלעכע ברידער]!“...
זאָגן, אַז מע האָט בײַ אונדז שטאַרק ליב אַ ראַבינער ―
עט! גאָרנישט, מע האַלט זיך מיט אים. עלעהײ אַ פּריסטאַװ אָדער אַן
אַנדער קנעפּל, אַ שװאַרץ יאָר. און דאָס װערט ער געװײלט אַלע דרײַ יאָר
דורך „װיבאָרעס“ ― אַ מין עלעקשאָן [election: װאַלן], װי בײַ אײַך אַ פּרעזידענט, להבֿדיל.
און אױסגעקליבן װערט ער דװקא פֿונעם פֿאָלק, דאָס הײסט, מע שרײַבט
אַרײַן אַ פּאַפּיר צו דער קהילה: „נאַ אָסנאָװאַניע פּרעדפּיסאַניאַ יעװאָ
פּרעװאָסכאָדיטעלסטװאָ גאָספּאָדינאַ גובערנאַטאָראַ ― פּריקאַזאַל...“
[на основание предписания ево превосходительство господина
губернатора ― приказал: אױפֿן יסוד פֿון אַ דעקרעט פֿון זײַן עקצעלענץ דער גובערנאַטאָר ―
געהײסן]
אױף אונדזער לשון װעט דאָס הײסן כּמעט אַזױ שײן װי: „דער אָדון דער
|
|
a vort far a vort
a mayse-shhih, vos mit mir aleyn hot getrofn, dertseylt lekoved peysekh,
khotsh s'hot nisht tsu ton nisht mit peysekh, nisht mit shvues, nisht mit
sukes, un es kon zeyer sheyn dertseylt vern in a vokhedikn tog oykh
abi me zol nor veln hern.
nisht haynt gedakht, nisht far aykh gedakht ― ikh bin amol
geven a rabiner. a rabiner, nisht keyn rov. dos heyst, take a rov,
nor a "kazyoner''...
vos a "kazyoner rov'' in der heym badayt ― badarf ikh far
mayne heymishe yidn keyn sakh nisht derklern. zey veysn shoyn aleyn, vos
dos iz far a min khaye. a metrike, a bris, a khasene, a get ― dos
iz zayn arbet. un er hot zikh a takse fun toyt un fun
lebedik... in shul kumt im der oybn-on, mayse-rB; tsu "hnuTn Wshueh''
shteyt er oyf der ershter; un kumt a yum-tuv, a tabel-tog
heyst es, iz arayn inem tsilinder un aroys mit loshn, un davke
"rishes'': "gospoda'' prikhozhane [господа прихожане:
balebatishe davners]!'' oder "blagotshestivye
bratya [благо�^oyестивые братья: getlekhe brider]!''...
zogn, az me hot bay undz shtark lib a rabiner ―
et! gornisht, me halt zikh mit im. elehey a pristav oder an
ander knepl, a shvarts yor. un dos vert er geveylt ale dray yor
durkh "vibores'' ― a min elekshon [eletstion: valn], vi bay aykh a prezident,
lehavdil.
un oysgeklibn vert er davke funem folk, dos heyst, me shraybt
arayn a papir tsu der kehile: "na osnovanye predpisanya yevo
prevoskhoditelstvo gospodina gubernatora ― prikazal...''
[на основание предписания ево превосходительство
господина
губернатора ― приказал: oyfn yesod fun a dekret fun
zayn ektselents der gubernator ―
geheysn]
oyf undzer loshn vet dos heysn kemat azoy sheyn vi: "der odn der
|
אַ װאָרט פֿאַר אַ װאָרט
אַ מעשׂה־שהיה, װאָס מיט מיר אַלײן האָט געטראָפֿן, דערצײלט לכּבֿוד פּסח,
כאָטש ס'האָט נישט צו טאָן נישט מיט פּסח, נישט מיט שבֿועות, נישט מיט
סוכּות, און עס קאָן זײער שײן דערצײלט װערן אין אַ װאָכעדיקן טאָג אױך
אַבי מע זאָל נאָר װעלן הערן.
נישט הײַנט געדאַכט, נישט פֿאַר אײַך געדאַכט ― איך בין אַמאָל
געװען אַ ראַבינער. אַ ראַבינער, נישט קײן רבֿ. דאָס הײסט, טאַקע אַ רבֿ,
נאָר אַ „קאַזיאָנער“...
װאָס אַ „קאַזיאָנער רבֿ“ אין דער הײם באַדײַט ― באַדאַרף איך פֿאַר
מײַנע הײמישע ייִדן קײן סך נישט דערקלערן. זײ װײסן שױן אַלײן, װאָס
דאָס איז פֿאַר אַ מין חיה. אַ מעטריקע, אַ ברית, אַ חתונה, אַ גט ― דאָס
איז זײַן אַרבעט. און ער האָט זיך אַ טאַקסע פֿון טױט און פֿון
לעבעדיק... אין שול קומט אים דער אױבן־אָן, מעשׂה־רבֿ; צו „הנותן תּשועה“
שטײט ער אױף דער ערשטער; און קומט אַ יום־טובֿ, אַ טאַבעל־טאָג
הײסט עס, איז <<אַרײַן>> אינעם צילינדער און <<אַרױס>> מיט לשון, און דװקא
„רישעות“: „גאָספּאָדאַ“ פּריכאָזשאַנע [господа прихожане:
באַלעבאַטישע דאַװנערס]!“ אָדער „בלאַגאָטשעסטיװיע
בראַטיאַ [благочестивые братья: געטלעכע ברידער]!“...
זאָגן, אַז מע האָט בײַ אונדז שטאַרק ליב אַ ראַבינער ―
עט! גאָרנישט, מע האַלט זיך מיט אים. עלעהײ אַ פּריסטאַװ אָדער אַן
אַנדער קנעפּל, אַ שװאַרץ יאָר. און דאָס װערט ער געװײלט אַלע דרײַ יאָר
דורך „װיבאָרעס“ ― אַ מין עלעקשאָן [election: װאַלן], װי בײַ אײַך אַ פּרעזידענט, להבֿדיל.
און אױסגעקליבן װערט ער דװקא פֿונעם פֿאָלק, דאָס הײסט, מע שרײַבט
אַרײַן אַ פּאַפּיר צו דער קהילה: „נאַ אָסנאָװאַניע פּרעדפּיסאַניאַ יעװאָ
פּרעװאָסכאָדיטעלסטװאָ גאָספּאָדינאַ גובערנאַטאָראַ ― פּריקאַזאַל...“
[на основание предписания ево превосходительство господина
губернатора ― приказал: אױפֿן יסוד פֿון אַ דעקרעט פֿון זײַן עקצעלענץ דער גובערנאַטאָר ―
געהײסן]
אױף אונדזער לשון װעט דאָס הײסן כּמעט אַזױ שײן װי: „דער אָדון דער
|