צװײ טױטע (לכּבֿוד פּורים)
פֿאָררעדע
„טױטע“? „לכּבֿוד פּורים“? אין אַזאַ יום־טובֿ, װאָס איז אַ מיצװה,
אַז אַ ייִד זאָל זיך מאַכן שיכּור און אַ מחבר זאָל זיך מאַכן נאַריש,
פֿאַרשטעלן זיך פֿאַר אַ מאַרשעליק?! איך װײס, לעזער, אַז ס'איז הײַנט
פּורים און אַז דו דאַרפֿסט זיך מאַכן שיכּור און אַז איך דאַרף זיך מאַכן
נאַריש ― און איך גיב דיר פֿאָרט אַ מעשׂה פֿון צװײ טױטע ― פֿאַרפֿאַלן!
דאָס אײנציקע, װאָס איך קאָן דיר העלפֿן, איז נאָר מיט אַן עצה: אױב
דו האָסט שװאַכע נערװן, זאָלסטו אַקעגן נאַכט די מעשׂה נישט לײענען.
* * *
א.
כלאַװנע, אַ שװאַרץ, אַ נידעריק־געװאַקסן און גוט־געפּאַקט ייִדל,
איז געװען אַ מענטש, װאָס האָט ליב געהאַט דעם טרונק. אַ גליק, װאָס
ער איז געבױרן פֿון אַ ייִדן מיט אַ ייִדענע, אַנישט װאָלט ער זיכער געװען
אַ שיכּור. איך װעל אײַך נישט ערבֿ זײַן, אַז װײַל ער איז געװען אַ ייִד,
האָט אים די ייִדישקײט נישט געלאָזט טרינקען אַ סך. עס קאָן זײער שײן
געמאָלט זײַן, אַז טרינקען װאָלט ער אפֿשר געקאָנט פֿאַר דרײַ גױים, האָט
ער אָבער נישט געהאַט פֿאַר װאָס. זײַן װײַב גיטל האָט געפֿירט זײַנע
פֿינאַנצן, נישט געלאָזט, ס'זאָל אַרײַנפֿאַלן צו אים אין די הענט אַרײַן אַ
מזומנער גראָשן. אומעטום, װוּ ס'איז נאָר געװען שײך צו געלט, האָט
|
|
tsvey toyte (lekoved purem)
forrede
"toyte''? "lekoved purem''? in aza yum-tuv, vos iz a mitsve,
az a yid zol zikh makhn shiker un a mekhaber zol zikh makhn narish,
farshteln zikh far a marshelik?! ikh veys, lezer, az s'iz haynt
purem un az du darfst zikh makhn shiker un az ikh darf zikh makhn
narish ― un ikh gib dir fort a mayse fun tsvey toyte ― farfaln!
dos eyntsike, vos ikh kon dir helfn, iz nor mit an eytse: oyb
du host shvakhe nervn, zolstu akegn nakht di mayse nisht leyenen.
* * *
#.
khlavne, a shvarts, a niderik-gevaksn un gut-gepakt yidl,
iz geven a mentsh, vos hot lib gehat dem trunk. a glik, vos
er iz geboyrn fun a yidn mit a yidene, anisht volt er zikher geven
a shiker. ikh vel aykh nisht orev zayn, az vayl er iz geven a yid,
hot im di yidishkayt nisht gelozt trinken a sakh. es kon zeyer sheyn
gemolt zayn, az trinken volt er efsher gekont far dray goyem, hot
er ober nisht gehat far vos. zayn vayb gitl hot gefirt zayne
finantsn, nisht gelozt, s'zol araynfaln tsu im in di hent arayn a
mzumner groshn. umetum, vu s'iz nor geven shayekh tsu gelt, hot
|
צװײ טױטע (לכּבֿוד פּורים)
<<פֿאָררעדע>>
„טױטע“? „לכּבֿוד פּורים“? אין אַזאַ יום־טובֿ, װאָס איז אַ מיצװה,
אַז אַ ייִד זאָל זיך מאַכן שיכּור און אַ מחבר זאָל זיך מאַכן נאַריש,
פֿאַרשטעלן זיך פֿאַר אַ מאַרשעליק?! איך װײס, לעזער, אַז ס'איז הײַנט
פּורים און אַז דו דאַרפֿסט זיך מאַכן שיכּור און אַז איך דאַרף זיך מאַכן
נאַריש ― און איך גיב דיר פֿאָרט אַ מעשׂה פֿון צװײ טױטע ― פֿאַרפֿאַלן!
דאָס אײנציקע, װאָס איך קאָן דיר העלפֿן, איז נאָר מיט אַן עצה: אױב
דו האָסט שװאַכע נערװן, זאָלסטו אַקעגן נאַכט די מעשׂה נישט לײענען.
* * *
א.
כלאַװנע, אַ שװאַרץ, אַ נידעריק־געװאַקסן און גוט־געפּאַקט ייִדל,
איז געװען אַ מענטש, װאָס האָט ליב געהאַט דעם טרונק. אַ גליק, װאָס
ער איז געבױרן פֿון אַ ייִדן מיט אַ ייִדענע, אַנישט װאָלט ער זיכער געװען
אַ שיכּור. איך װעל אײַך נישט ערבֿ זײַן, אַז װײַל ער איז געװען אַ ייִד,
האָט אים די ייִדישקײט נישט געלאָזט טרינקען אַ סך. עס קאָן זײער שײן
געמאָלט זײַן, אַז טרינקען װאָלט ער אפֿשר געקאָנט פֿאַר דרײַ גױים, האָט
ער אָבער נישט געהאַט פֿאַר װאָס. זײַן װײַב גיטל האָט געפֿירט זײַנע
פֿינאַנצן, נישט געלאָזט, ס'זאָל אַרײַנפֿאַלן צו אים אין די הענט אַרײַן אַ
מזומנער גראָשן. אומעטום, װוּ ס'איז נאָר געװען שײך צו געלט, האָט
|