XIII
די רפֿואה פֿאַר דער מכּה
― א ―
איך האָב אײַך צוגעזאָגט דערצײלן, װאָס מײַן מאַמע האָט געמײנט
מיט דעם, װאָס זי זאָגט, אַז „גאָט שיקט צו די רפֿואה פֿאַר דער מכּה“?
אַזױ איז געװען די מעשׂה:
מײַן ברודער אליהון איז נימאס געװאָרן צו דינען אין דער „ייִדישער
נײשאָנאַל װוּרשט קאָמפּאַני“. ס'איז ניט פֿאַר אים קײן דזשאַב.
פֿאַרגעסט ניט, אַז מײַן ברודער אליהו איז פּײסי דעם חזנס אַ זון. ער איז
אַ יונגערמאַן אַן אײדעלער. ער האָט אַ קול־נגינה. קאָן גאַנץ פֿײַן
דאַװענען פֿאַרן עמוד. װי פּאַסט דאָס פֿאַר אַזאַ יונגנמאַן צו דערלאַנגען
קישקעלעך צום טיש? דאָס דערלאַנגען אַלײן װאָלט נאָך אפֿשר ניט
אױסגעמאַכט, זײַנען אָבער פֿאַראַן אַלערלײ מענטשן. פֿאַראַן מענטשן אײדעלע.
אַן אײדלמאַן, אַ טאַטנס אַ קינד, קומט אַרײַן און הײסט זיך דערלאַנגען
אַ פּאָרציע װוּרשטלעך און זעצט זיך אַװעק, עסט אױף די װוּרשטלעך,
באַצאָלט און גוד באַי.
― ב ―
פֿאַראַן אָבער אַזעלכער, װאָס איז ניט קײן אײדלמאַן. עס מאַכט
זיך אַמאָל אַ גראָבער נפֿש. קאָכט ער אױס דאָס װאַסער. דאָס זײַנען אים
די קישקעלעך ניט גענוג הײס. דאָס פֿעלט אים זענעפֿט. און אַז ער רעדט,
זאָגט ער ניט װי אַ מענטש: „זײַט־זשע מוחל, גיט מיר נאָך אַ
פּאָרציע“. נאָר ער טוט אַ פֿײַף, אָדער אַ קנאַק מיט די פֿינגער און אַ הוק:
„סעי, װײטער! גיװ מי [Say, Mister, give me: הײ, רב ייִד, גיט מיר]
נאָך אַ פּאָרציע!“ און מײַן ברודער אליהו איז
ניט געװױנט געװאָרן, מע זאָל צו אים אַזױ רײדן. װערט ער אָנגעצונדן.
ער ענטפֿערט ניט אַזאַ גראָביאַן. װערט דער גראָביאַן אין כּעס און שרײַט
|
|
Xayayay
di refue far der make
― # ―
ikh hob aykh tsugezogt dertseyln, vos mayn mame hot gemeynt
mit dem, vos zi zogt, az "got shikt tsu di refue far der make''?
azoy iz geven di mayse:
mayn bruder #lihun iz nimes gevorn tsu dinen in der "yidisher
neyshonal vursht kompani''. s'iz nit far im keyn dzhab.
fargest nit, az mayn bruder Elye iz peysi dem khazns a zun. er iz
a yungerman an eydeler. er hot a kul-nginh. kon gants fayn
davenen farn omed. vi past dos far aza yungnman tsu derlangen
kishkelekh tsum tish? dos derlangen aleyn volt nokh efsher nit
oysgemakht, zaynen ober faran alerley mentshn. faran mentshn eydele.
an eydlman, a tatns a kind, kumt arayn un heyst zikh derlangen
a portsye vurshtlekh un zetst zikh avek, est oyf di vurshtlekh,
batsolt un gud bay.
― b ―
faran ober azelkher, vos iz nit keyn eydlman. es makht
zikh amol a grober nefesh. kokht er oys dos vaser. dos zaynen im
di kishkelekh nit genug heys. dos felt im zeneft. un az er redt,
zogt er nit vi a mentsh: "zayt-zhe moykhl, git mir nokh a
portsye''. nor er tut a fayf, oder a knak mit di finger un a huk:
"sey, veyter! giv mi [shay, Mister, give me: hey, reb yid, git mir]
nokh a portsye!'' un mayn bruder Elye iz
nit gevoynt gevorn, me zol tsu im azoy reydn. vert er ongetsundn.
er entfert nit aza grobyan. vert der grobyan in kas un shrayt
|
XIII
די רפֿואה פֿאַר דער מכּה
― א ―
איך האָב אײַך צוגעזאָגט דערצײלן, װאָס מײַן מאַמע האָט געמײנט
מיט דעם, װאָס זי זאָגט, אַז „גאָט שיקט צו די רפֿואה פֿאַר דער מכּה“?
אַזױ איז געװען די מעשׂה:
מײַן ברודער אליהון איז נימאס געװאָרן צו דינען אין דער „ייִדישער
נײשאָנאַל װוּרשט קאָמפּאַני“. ס'איז ניט פֿאַר אים קײן דזשאַב.
פֿאַרגעסט ניט, אַז מײַן ברודער אליהו איז פּײסי דעם חזנס אַ זון. ער איז
אַ יונגערמאַן אַן אײדעלער. ער האָט אַ קול־נגינה. קאָן גאַנץ פֿײַן
דאַװענען פֿאַרן עמוד. װי פּאַסט דאָס פֿאַר אַזאַ יונגנמאַן צו דערלאַנגען
קישקעלעך צום טיש? דאָס דערלאַנגען אַלײן װאָלט נאָך אפֿשר ניט
אױסגעמאַכט, זײַנען אָבער פֿאַראַן אַלערלײ מענטשן. פֿאַראַן מענטשן אײדעלע.
אַן אײדלמאַן, אַ טאַטנס אַ קינד, קומט אַרײַן און הײסט זיך דערלאַנגען
אַ פּאָרציע װוּרשטלעך און זעצט זיך אַװעק, עסט אױף די װוּרשטלעך,
באַצאָלט און גוד באַי.
― ב ―
פֿאַראַן אָבער אַזעלכער, װאָס איז ניט קײן אײדלמאַן. עס מאַכט
זיך אַמאָל אַ גראָבער נפֿש. קאָכט ער אױס דאָס װאַסער. דאָס זײַנען אים
די קישקעלעך ניט גענוג הײס. דאָס פֿעלט אים זענעפֿט. און אַז ער רעדט,
זאָגט ער ניט װי אַ מענטש: „זײַט־זשע מוחל, גיט מיר נאָך אַ
פּאָרציע“. נאָר ער טוט אַ פֿײַף, אָדער אַ קנאַק מיט די פֿינגער און אַ הוק:
„סעי, װײטער! גיװ מי [Say, Mister, give me: הײ, רב ייִד, גיט מיר]
נאָך אַ פּאָרציע!“ און מײַן ברודער אליהו איז
ניט געװױנט געװאָרן, מע זאָל צו אים אַזױ רײדן. װערט ער אָנגעצונדן.
ער ענטפֿערט ניט אַזאַ גראָביאַן. װערט דער גראָביאַן אין כּעס און שרײַט
|