VIII
מיר זוכן אַ דזשאַב
― א ―
מען קאָן ניט באַקלאָגן זיך. מיר זײַנען זײער אָנגעלײגטע געסט בײַ
אונדזער שכנה פּעסיע די גראָבע און בײַ איר מאַן משה דער אײַנבינדער.
און עס איז אונדז דאָרט גאָר ניט שלעכט. און פֿרײלעך איז אױך גענוג.
װער שמועסט זונטיק, דער טאָג, װאָס די כאַליאַסטרע איז פֿרײַ, ―
דעמאָלט איז אַ לעבן. מיר נעמען זיך צונױף אַלע, גאַנץ קלײנװאַרג ― און
מײַן חבֿר מענדל אױך מיט אונדז ― און מיר גײען אַװעק אין טעאַטער
אַרײַן. איך מײן דאָס די „מוּװינג־פּיקטשורס [moving pictures: פֿילמען]“.
עס קאָסט אַ ניקל אַ
פּאַרשױן, און איר זעט זיך אָן אַזעלכע װוּנדײרים, אַז דער קאָפּ דרײט זיך
אַזש! איך זאָל זײַן דעם קײסערס אַ זון, אָדער
דזשײקאָב שיפֿס [Jacob Henry Schiff 1847-1920] אַן
אײניקל, װאָלט איך גאַנצע טעג מיט גאַנצע נעכט געלעגן אין די
מוּװינג־פּיקטשורס. איך װאָלט גאָר קײנמאָל ניט אַרױסגעקראָכן פֿון דאָרטן. מײַן
חבֿר מענדל אױך דאָס אײגענע. און ושתּי, דער װאָס הײסט שױן הײַנט
העררי, אױך אַזױ. גײט זשע אָבער רעדט מיט מײַן ברודער אליהו, זאָגט
ער, אַז ס'איז אַ שטותערײַ. ס'איז גאָרניט, זאָגט ער. ס'איז פֿאַר קינדער.
פֿרעגט זיך אַ קשיא: װי באַלד אַז פֿאַר קינדער, פֿאַרװאָס־זשע רײַסט
זיך אַהינצו אונדזער חבֿר פּיניע? און זײַן װײַב טײַבל? און מײַן
שװעגערין ברכה? האָט מײַן ברודער אױף אַלצדינג אַ תּירוץ. די װײַבער, זאָגט
ער, האָבן אַזױ פֿיל שׂכל, װיפֿל די קינדער. און פּיניע, זאָגט ער, רײַסט זיך
אַהין נאָר אים, אליהון, אױף צו להכעיס. דער שפּיץ איז געװען, אַז אליהו
האָט אַזױ לאַנג גערעדט, ביז ער איז אײנמאָל אין אַ זונטיק אױך
מיטגעגאַנגען מיט אונדז. פֿון דעמאָלט אָן לאָזט ער ניט דורך קײן אײן
זונטיק און גײט אין די מוּװינג־פּיקטשורס. מיר גײען אַלע. יונג און אַלט.
|
|
Vayayay
mir zukhn a dzhab
― # ―
men kon nit baklogn zikh. mir zaynen zeyer ongeleygte gest bay
undzer shkheyne pesye di grobe un bay ir man Moyshe der aynbinder.
un es iz undz dort gor nit shlekht. un freylekh iz oykh genug.
ver shmuest zuntik, der tog, vos di khalyastre iz fray, ―
demolt iz a lebn. mir nemen zikh tsunoyf ale, gants kleynvarg ― un
mayn khaver mendl oykh mit undz ― un mir geyen avek in teater
arayn. ikh meyn dos di "muving-piktshurs [moving pitstures: filmen]''.
es kost a nikl a
parshoyn, un ir zet zikh on azelkhe vundeyrim, az der kop dreyt zikh
azh! ikh zol zayn dem keysers a zun, oder
dzheykob shifs [Jatsob Henri shtshiff 1847-1920] an
eynikl, volt ikh gantse teg mit gantse nekht gelegn in di
muving-piktshurs. ikh volt gor keynmol nit aroysgekrokhn fun dortn. mayn
khaver mendl oykh dos eygene. un ushWi, der vos heyst shoyn haynt
herri, oykh azoy. geyt zhe ober redt mit mayn bruder Elye, zogt
er, az s'iz a shtuseray. s'iz gornit, zogt er. s'iz far kinder.
fregt zikh a kashye: vi bald az far kinder, farvos-zhe rayst
zikh ahintsu undzer khaver pinye? un zayn vayb taybl? un mayn
shvegerin brokhe? hot mayn bruder oyf altsding a teyrets. di vayber, zogt
er, hobn azoy fil seykhl, vifl di kinder. un pinye, zogt er, rayst zikh
ahin nor im, #lihun, oyf tsu lehakhes. der shpits iz geven, az Elye
hot azoy lang geredt, biz er iz eynmol in a zuntik oykh
mitgegangen mit undz. fun demolt on lozt er nit durkh keyn eyn
zuntik un geyt in di muving-piktshurs. mir geyen ale. yung un alt.
|
VIII
מיר זוכן אַ דזשאַב
― א ―
מען קאָן ניט באַקלאָגן זיך. מיר זײַנען זײער אָנגעלײגטע געסט בײַ
אונדזער שכנה פּעסיע די גראָבע און בײַ איר מאַן משה דער אײַנבינדער.
און עס איז אונדז דאָרט גאָר ניט שלעכט. און פֿרײלעך איז אױך גענוג.
װער שמועסט זונטיק, דער טאָג, װאָס די כאַליאַסטרע איז פֿרײַ, ―
דעמאָלט איז אַ לעבן. מיר נעמען זיך צונױף אַלע, גאַנץ קלײנװאַרג ― און
מײַן חבֿר מענדל אױך מיט אונדז ― און מיר גײען אַװעק אין טעאַטער
אַרײַן. איך מײן דאָס די „מוּװינג־פּיקטשורס [moving pictures: פֿילמען]“.
עס קאָסט אַ ניקל אַ
פּאַרשױן, און איר זעט זיך אָן אַזעלכע װוּנדײרים, אַז דער קאָפּ דרײט זיך
אַזש! איך זאָל זײַן דעם קײסערס אַ זון, אָדער
דזשײקאָב שיפֿס [Jacob Henry Schiff 1847-1920] אַן
אײניקל, װאָלט איך גאַנצע טעג מיט גאַנצע נעכט געלעגן אין די
מוּװינג־פּיקטשורס. איך װאָלט גאָר קײנמאָל ניט אַרױסגעקראָכן פֿון דאָרטן. מײַן
חבֿר מענדל אױך דאָס אײגענע. און ושתּי, דער װאָס הײסט שױן הײַנט
העררי, אױך אַזױ. גײט זשע אָבער רעדט מיט מײַן ברודער אליהו, זאָגט
ער, אַז ס'איז אַ שטותערײַ. ס'איז גאָרניט, זאָגט ער. ס'איז פֿאַר קינדער.
פֿרעגט זיך אַ קשיא: װי באַלד אַז פֿאַר קינדער, פֿאַרװאָס־זשע רײַסט
זיך אַהינצו אונדזער חבֿר פּיניע? און זײַן װײַב טײַבל? און מײַן
שװעגערין ברכה? האָט מײַן ברודער אױף אַלצדינג אַ תּירוץ. די װײַבער, זאָגט
ער, האָבן אַזױ פֿיל שׂכל, װיפֿל די קינדער. און פּיניע, זאָגט ער, רײַסט זיך
אַהין נאָר אים, אליהון, אױף צו להכעיס. דער שפּיץ איז געװען, אַז אליהו
האָט אַזױ לאַנג גערעדט, ביז ער איז אײנמאָל אין אַ זונטיק אױך
מיטגעגאַנגען מיט אונדז. פֿון דעמאָלט אָן לאָזט ער ניט דורך קײן אײן
זונטיק און גײט אין די מוּװינג־פּיקטשורס. מיר גײען אַלע. יונג און אַלט.
|