V
מיט בײדע פֿיס אױף דער ערד
― א ―
אױב איר זײַט קײנמאָל נישט געפֿאָרן אױפֿן ים, אױב איר זײַט
קײנמאָל נישט געװען צען טעג מיט צען נעכט אױפֿן װאַסער, אױב איר
זײַט קײנמאָל נישט געװען געפֿאַנגען אױף „עליס אײַלאַנד“ און האָט נישט
אָנגעזען זיך און נישט אָנגעהערט זיך מיט צרות, יסורים און פּײַן, און
נישט געבאָדן זיך אינעם ים פֿון טרערן און נישט אַרױסגעקוקט, מע זאָל
אײַך קומען אױסלײזן, ― אױב איר האָט דאָס אַלצדינג אַלײן נישט
פֿאַרזוכט אױף אײַערע אײגענע פּלײצעס, װעט איר נישט פֿילן דעם טעם,
װאָס הײסט שטײן מיט בײדע פֿיס אױף דער ערד. װען איך זאָל נישט
מורא האָבן פֿאַר מײַן ברודער אליהו און נישט שעמען זיך פֿאַר לײַטן,
װאָלט איך אַנידערגעפֿאַלן אױף דער ערד און װאָלט זיך איבערגעקוליעט
דרײַ מאָל מיטן קאָפּ אַראָפּ און מיט די פֿיס אַרױף. אַזױ גוט און ליכטיק
און פֿרײלעך אױפֿן האַרצן איז מיר געװאָרן, אַז איך האָב דערפֿילט, אַז
איך שטײ מיט בײדע פֿיס אױף דער טריקעניש. איר קאָנט פֿאַרשטײן, אַז
אַפֿילו אַזאַ מרה־שחורהניק, װי מײַן ברודער אליהו, האָט שױן אױך
באַקומען אַן אַנדער פּנים. ער האָט געריבן אַ האַנט אָן אַ האַנט און אַ
זאָג געגעבן צו אונדז אַלעמען: „זײַנען מיר, הײסט עס, אין אַמעריקע?“
― „מיטן אײבערשטנס הילף, געלױבט זאָל זײַן דער נאָמען זײַנער!“ ―
זאָגט דערױף די מאַמע און טוט אַ קוק אַרױף אױפֿן הימל. דערנאָך לײגט
זי צו מיט אַ טיפֿן זיפֿץ: „װער עס לעבט, דער קומט. קומען קומט נישט
נאָר דער, װאָס ליגט אין דער ערד“...
דאָס מײנט זי שױן דעם טאַטן. קײנמאָל און ערגעץ נישט פֿאַרגעסט
זי נישט דעם טאַטן, איר זאָלט זאָגן ― אױף אַ מינוט.
|
|
V
mit beyde fis oyf der erd
― # ―
oyb ir zayt keynmol nisht geforn oyfn yam, oyb ir zayt
keynmol nisht geven tsen teg mit tsen nekht oyfn vaser, oyb ir
zayt keynmol nisht geven gefangen oyf "elis ayland'' un hot nisht
ongezen zikh un nisht ongehert zikh mit tsores, yesurem un payn, un
nisht gebodn zikh inem yam fun trern un nisht aroysgekukt, me zol
aykh kumen oysleyzn, ― oyb ir hot dos altsding aleyn nisht
farzukht oyf ayere eygene pleytses, vet ir nisht filn dem tam,
vos heyst shteyn mit beyde fis oyf der erd. ven ikh zol nisht
moyre hobn far mayn bruder Elye un nisht shemen zikh far laytn,
volt ikh anidergefaln oyf der erd un volt zikh ibergekulyet
dray mol mitn kop arop un mit di fis aroyf. azoy gut un likhtik
un freylekh oyfn hartsn iz mir gevorn, az ikh hob derfilt, az
ikh shtey mit beyde fis oyf der trikenish. ir kont farshteyn, az
afile aza moreshkhoyrenik, vi mayn bruder Elye, hot shoyn oykh
bakumen an ander ponem. er hot geribn a hant on a hant un a
zog gegebn tsu undz alemen: "zaynen mir, heyst es, in amerike?''
― "mitn eybershtns hilf, geloybt zol zayn der nomen zayner!'' ―
zogt deroyf di mame un tut a kuk aroyf oyfn himl. dernokh leygt
zi tsu mit a tifn zifts: "ver es lebt, der kumt. kumen kumt nisht
nor der, vos ligt in der erd''...
dos meynt zi shoyn dem tatn. keynmol un ergets nisht fargest
zi nisht dem tatn, ir zolt zogn ― oyf a minut.
|
V
מיט בײדע פֿיס אױף דער ערד
― א ―
אױב איר זײַט קײנמאָל נישט געפֿאָרן אױפֿן ים, אױב איר זײַט
קײנמאָל נישט געװען צען טעג מיט צען נעכט אױפֿן װאַסער, אױב איר
זײַט קײנמאָל נישט געװען געפֿאַנגען אױף „עליס אײַלאַנד“ און האָט נישט
אָנגעזען זיך און נישט אָנגעהערט זיך מיט צרות, יסורים און פּײַן, און
נישט געבאָדן זיך אינעם ים פֿון טרערן און נישט אַרױסגעקוקט, מע זאָל
אײַך קומען אױסלײזן, ― אױב איר האָט דאָס אַלצדינג אַלײן נישט
פֿאַרזוכט אױף אײַערע אײגענע פּלײצעס, װעט איר נישט פֿילן דעם טעם,
װאָס הײסט שטײן מיט בײדע פֿיס אױף דער ערד. װען איך זאָל נישט
מורא האָבן פֿאַר מײַן ברודער אליהו און נישט שעמען זיך פֿאַר לײַטן,
װאָלט איך אַנידערגעפֿאַלן אױף דער ערד און װאָלט זיך איבערגעקוליעט
דרײַ מאָל מיטן קאָפּ אַראָפּ און מיט די פֿיס אַרױף. אַזױ גוט און ליכטיק
און פֿרײלעך אױפֿן האַרצן איז מיר געװאָרן, אַז איך האָב דערפֿילט, אַז
איך שטײ מיט בײדע פֿיס אױף דער טריקעניש. איר קאָנט פֿאַרשטײן, אַז
אַפֿילו אַזאַ מרה־שחורהניק, װי מײַן ברודער אליהו, האָט שױן אױך
באַקומען אַן אַנדער פּנים. ער האָט געריבן אַ האַנט אָן אַ האַנט און אַ
זאָג געגעבן צו אונדז אַלעמען: „זײַנען מיר, הײסט עס, אין אַמעריקע?“
― „מיטן אײבערשטנס הילף, געלױבט זאָל זײַן דער נאָמען זײַנער!“ ―
זאָגט דערױף די מאַמע און טוט אַ קוק אַרױף אױפֿן הימל. דערנאָך לײגט
זי צו מיט אַ טיפֿן זיפֿץ: „װער עס לעבט, דער קומט. קומען קומט נישט
נאָר דער, װאָס ליגט אין דער ערד“...
דאָס מײנט זי שױן דעם טאַטן. קײנמאָל און ערגעץ נישט פֿאַרגעסט
זי נישט דעם טאַטן, איר זאָלט זאָגן ― אױף אַ מינוט.
|