XVI
מיט די עמיגראַנטן
― א ―
אַז איר װילט פֿאָרן קײן אַמעריקע, זאָלט איר פֿאָרן נאָר מיט
עמיגראַנטן. אַז איר פֿאָרט מיט עמיגראַנטן, איז אײַך גוט. קומט איר אין
אַ שטאָט, פֿאַרשפּאָרט איר זוכן אַן אַכסניא. מע האָט אײַך אָנגעגרײט
אַן אַכסניא פֿון פֿריִער. דערױף איז דאָך געמאַכט געװאָרן אַ קאָמיטעט.
אַ קאָמיטעט זעט, אַז איר זאָלט האָבן אַלצדינג גרײט. מיר, אַז מיר
זײַנען אָנגעקומען די ערשטע נאַכט קײן קראָקע, האָט מען אונדז באַלד
פֿאַרטריבן אין אַזאַ מין שטוב, אָדער אַ קאַמער, אָדער אַ שטאַל. דאָרט
האָבן מיר אָפּגעװאַרט ביז אינדערפֿרי. אינדערפֿרי איז מען געקומען צו
אונדז פֿונעם קאָמיטעט און מע האָט אונדז פֿאַרשריבן אַלע בײַ די
נעמען. די מאַמע האָט אַפֿילו ניט געװאָלט זאָגן אונדזערע נעמען. זי האָט
מורא געהאַט פֿאַרן פּריזיװ. אַ קשיא אױף אַ מעשׂה? האָבן די עמיגראַנטן
זי אױסגעלאַכט: װאָס גײט אָן קירע־דײַטש אונדזער רוסישער פּריזיװ?
נאָכדעם האָט מען אונדז געבראַכט אַלעמען אױף אַ גרױסער אַכסניא.
אַ גאַנצע שטוב מיט אַ סך בעטלעך מיט אָן אַ שיעור עמיגראַנטן. „עס
זעט דאָ אױס װי בײַ אונדז אַ הקדש“. אַזױ געפֿינט מײַן מאַמע. און
מײַן שװעגערין ברכה זאָגט: „שװיגער, לאָמיר בעסער פֿאָרן װײַטער“.
איך האָב אײַך שױן געזאָגט אַמאָל, אַז די װײַבער האָבן אַ טבֿע ― עס
געפֿעלט זײ ניט קײן זאַך. אױף אַלצדינג מאַכן זײ אײַך אַ חסרון. אױף דער
שטאָט קראָקע האָבן זײ גלאַט געװאָרפֿן אַן אומחן פֿון דער ערשטער
מינוט. אַפֿילו מײַן ברודער אליהו איז אױך אין כּעס אױף קראָקע. קראָקע,
זאָגט ער, איז ניט לעמבערג. אין לעמבערג איז כאָטש דאָ ייִדן, און
אין קראָקע איז ניטאָ קײן ייִדן. דאָס הײסט, ס'איז דאָ ייִדן, נאָר
|
|
XVay
mit di emigrantn
― # ―
az ir vilt forn keyn amerike, zolt ir forn nor mit
emigrantn. az ir fort mit emigrantn, iz aykh gut. kumt ir in
a shtot, farshport ir zukhn an akhsanye. me hot aykh ongegreyt
an akhsanye fun frier. deroyf iz dokh gemakht gevorn a komitet.
a komitet zet, az ir zolt hobn altsding greyt. mir, az mir
zaynen ongekumen di ershte nakht keyn kroke, hot men undz bald
fartribn in aza min shtub, oder a kamer, oder a shtal. dort
hobn mir opgevart biz inderfri. inderfri iz men gekumen tsu
undz funem komitet un me hot undz farshribn ale bay di
nemen. di mame hot afile nit gevolt zogn undzere nemen. zi hot
moyre gehat farn priziv. a kashye oyf a mayse? hobn di emigrantn
zi oysgelakht: vos geyt on kire-daytsh undzer rusisher priziv?
nokhdem hot men undz gebrakht alemen oyf a groyser akhsanye.
a gantse shtub mit a sakh betlekh mit on a shiyer emigrantn. "es
zet do oys vi bay undz a hekdesh''. azoy gefint mayn mame. un
mayn shvegerin brokhe zogt: "shviger, lomir beser forn vayter''.
ikh hob aykh shoyn gezogt amol, az di vayber hobn a teve ― es
gefelt zey nit keyn zakh. oyf altsding makhn zey aykh a khesorn. oyf der
shtot kroke hobn zey glat gevorfn an umHn fun der ershter
minut. afile mayn bruder Elye iz oykh in kas oyf kroke. kroke,
zogt er, iz nit lemberg. in lemberg iz khotsh do yidn, un
in kroke iz nito keyn yidn. dos heyst, s'iz do yidn, nor
|
XVI
מיט די עמיגראַנטן
― א ―
אַז איר װילט פֿאָרן קײן אַמעריקע, זאָלט איר פֿאָרן נאָר מיט
עמיגראַנטן. אַז איר פֿאָרט מיט עמיגראַנטן, איז אײַך גוט. קומט איר אין
אַ שטאָט, פֿאַרשפּאָרט איר זוכן אַן אַכסניא. מע האָט אײַך אָנגעגרײט
אַן אַכסניא פֿון פֿריִער. דערױף איז דאָך געמאַכט געװאָרן אַ קאָמיטעט.
אַ קאָמיטעט זעט, אַז איר זאָלט האָבן אַלצדינג גרײט. מיר, אַז מיר
זײַנען אָנגעקומען די ערשטע נאַכט קײן קראָקע, האָט מען אונדז באַלד
פֿאַרטריבן אין אַזאַ מין שטוב, אָדער אַ קאַמער, אָדער אַ שטאַל. דאָרט
האָבן מיר אָפּגעװאַרט ביז אינדערפֿרי. אינדערפֿרי איז מען געקומען צו
אונדז פֿונעם קאָמיטעט און מע האָט אונדז פֿאַרשריבן אַלע בײַ די
נעמען. די מאַמע האָט אַפֿילו ניט געװאָלט זאָגן אונדזערע נעמען. זי האָט
מורא געהאַט פֿאַרן פּריזיװ. אַ קשיא אױף אַ מעשׂה? האָבן די עמיגראַנטן
זי אױסגעלאַכט: װאָס גײט אָן קירע־דײַטש אונדזער רוסישער פּריזיװ?
נאָכדעם האָט מען אונדז געבראַכט אַלעמען אױף אַ גרױסער אַכסניא.
אַ גאַנצע שטוב מיט אַ סך בעטלעך מיט אָן אַ שיעור עמיגראַנטן. „עס
זעט דאָ אױס װי בײַ אונדז אַ הקדש“. אַזױ געפֿינט מײַן מאַמע. און
מײַן שװעגערין ברכה זאָגט: „שװיגער, לאָמיר בעסער פֿאָרן װײַטער“.
איך האָב אײַך שױן געזאָגט אַמאָל, אַז די װײַבער האָבן אַ טבֿע ― עס
געפֿעלט זײ ניט קײן זאַך. אױף אַלצדינג מאַכן זײ אײַך אַ חסרון. אױף דער
שטאָט קראָקע האָבן זײ גלאַט געװאָרפֿן אַן אומחן פֿון דער ערשטער
מינוט. אַפֿילו מײַן ברודער אליהו איז אױך אין כּעס אױף קראָקע. קראָקע,
זאָגט ער, איז ניט לעמבערג. אין לעמבערג איז כאָטש דאָ ייִדן, און
אין קראָקע איז ניטאָ קײן ייִדן. דאָס הײסט, ס'איז דאָ ייִדן, נאָר
|