VI
אַ שמאַלץ־גרוב
― א ―
דאָס אײנציקע שטיקל גליק, װאָס האַלט מײַן מאַמען אױף די פֿיס,
איז דאָס, װאָס מײַן ברודער אליהו איז, דאַנקען גאָט, גוט. ער האָט זיך
אַרײַנגעכאַפּט אין אַ שמאַלץ־גרוב. אַזױ זאָגט די מאַמע מײַנע, און פֿאַר
גרױס נחת כאַפּט זי אַ װיש די אױגן, װי איר שטײגער איז. זי האָט
אים שױן פֿאַרזאָרגט, זאָגט זי, אױף אײביק. איר שנור, זאָגט זי, איז אַפֿילו
נישט קײן אײַ־אײַ־אײַ )איך מײן אױך אַזױ!(. האָט אים אָבער גאָט
צוגעשיקט דערפֿאַר אַ רײַכן שװער. ער איז אַ בעקער. יונה רופֿט מען אים,
יונה דער בעקער. דאָס הײסט, ער אַלײן באַקט נישט. באַקן באַקן
אַנדערע. ער קױפֿט נאָר מעל און פֿאַרקױפֿט ברױט. פּסח באַקט ער מצות
פֿאַר דער גאַנצער שטאָט. ער איז צו בעקערײַ אַ ברען, און דערצו איז ער
אַ בײזער ייִד ― סכּנות. איך מעג זאָגן, אַז ער איז אַ רוצח. ער האָט
מיך אײנמאָל געכאַפּט, בשעת איך בין געװען צו גאַסט בײַ מײַן ברודער
אליהו און האָב מיך מכבד געװען מיט אַן אײער־בײגל. דער בײגל איז
געװען אַ פֿרישער, אַ װאַרעמער, נאָר־װאָס פֿונעם אױװן. האָט דער רוח
באַדאַרפֿט אָנטראָגן יונה דעם בעקער. איר זאָלט געװען זען זײַן רציחהדיק
פּנים מיט זײַנע גזלעװױע אױגן! פֿון דעמאָלט אָן גײ איך נישט מער
אַהין. מײַן פֿוס װעט שױן דאָרט נישט זײַן מער, איך זאָל װיסן גאָלד!
אַ ייִד זאָל האָבן אַ טבֿע אָננעמען פֿאַרן קאָלנער און אַרױסװאַרפֿן אױף
יענער זײַט טיר, און נאָך געבן גוטע דרײַ סטוסאַקעס פֿון הינטן! איך
האָב עס דערצײלט דער מאַמען, איז זי באַלד אַװעקגעלאָפֿן אַהין ― זי
האָט אים געװאָלט אָפּשפּילן אַ חתונה, װי אים קומט. האָט אָבער מײַן
|
|
Vay
a shmalts-grub
― # ―
dos eyntsike shtikl glik, vos halt mayn mamen oyf di fis,
iz dos, vos mayn bruder Elye iz, danken got, gut. er hot zikh
arayngekhapt in a shmalts-grub. azoy zogt di mame mayne, un far
groys nakhes khapt zi a vish di oygn, vi ir shteyger iz. zi hot
im shoyn farzorgt, zogt zi, oyf eybik. ir shnur, zogt zi, iz afile
nisht keyn ay-ay-ay )ikh meyn oykh azoy!(. hot im ober got
tsugeshikt derfar a raykhn shver. er iz a beker. Yoyne ruft men im,
Yoyne der beker. dos heyst, er aleyn bakt nisht. bakn bakn
andere. er koyft nor mel un farkoyft broyt. peysekh bakt er matses
far der gantser shtot. er iz tsu bekeray a bren, un dertsu iz er
a beyzer yid ― sakones. ikh meg zogn, az er iz a retseyekh. er hot
mikh eynmol gekhapt, bshas ikh bin geven tsu gast bay mayn bruder
Elye un hob mikh mekhabed geven mit an eyer-beygl. der beygl iz
geven a frisher, a varemer, nor-vos funem oyvn. hot der ruekh
badarft ontrogn Yoyne dem beker. ir zolt geven zen zayn retsikhedik
ponem mit zayne gzlevoye oygn! fun demolt on gey ikh nisht mer
ahin. mayn fus vet shoyn dort nisht zayn mer, ikh zol visn gold!
a yid zol hobn a teve onnemen farn kolner un aroysvarfn oyf
yener zayt tir, un nokh gebn gute dray stusakes fun hintn! ikh
hob es dertseylt der mamen, iz zi bald avekgelofn ahin ― zi
hot im gevolt opshpiln a khasene, vi im kumt. hot ober mayn
|
VI
אַ שמאַלץ־גרוב
― א ―
דאָס אײנציקע שטיקל גליק, װאָס האַלט מײַן מאַמען אױף די פֿיס,
איז דאָס, װאָס מײַן ברודער אליהו איז, דאַנקען גאָט, גוט. ער האָט זיך
אַרײַנגעכאַפּט אין אַ שמאַלץ־גרוב. אַזױ זאָגט די מאַמע מײַנע, און פֿאַר
גרױס נחת כאַפּט זי אַ װיש די אױגן, װי איר שטײגער איז. זי האָט
אים שױן פֿאַרזאָרגט, זאָגט זי, אױף אײביק. איר שנור, זאָגט זי, איז אַפֿילו
נישט קײן אײַ־אײַ־אײַ )איך מײן אױך אַזױ!(. האָט אים אָבער גאָט
צוגעשיקט דערפֿאַר אַ רײַכן שװער. ער איז אַ בעקער. יונה רופֿט מען אים,
יונה דער בעקער. דאָס הײסט, ער אַלײן באַקט נישט. באַקן באַקן
אַנדערע. ער קױפֿט נאָר מעל און פֿאַרקױפֿט ברױט. פּסח באַקט ער מצות
פֿאַר דער גאַנצער שטאָט. ער איז צו בעקערײַ אַ ברען, און דערצו איז ער
אַ בײזער ייִד ― סכּנות. איך מעג זאָגן, אַז ער איז אַ רוצח. ער האָט
מיך אײנמאָל געכאַפּט, בשעת איך בין געװען צו גאַסט בײַ מײַן ברודער
אליהו און האָב מיך מכבד געװען מיט אַן אײער־בײגל. דער בײגל איז
געװען אַ פֿרישער, אַ װאַרעמער, נאָר־װאָס פֿונעם אױװן. האָט דער רוח
באַדאַרפֿט אָנטראָגן יונה דעם בעקער. איר זאָלט געװען זען זײַן רציחהדיק
פּנים מיט זײַנע גזלעװױע אױגן! פֿון דעמאָלט אָן גײ איך נישט מער
אַהין. מײַן פֿוס װעט שױן דאָרט נישט זײַן מער, איך זאָל װיסן גאָלד!
אַ ייִד זאָל האָבן אַ טבֿע אָננעמען פֿאַרן קאָלנער און אַרױסװאַרפֿן אױף
יענער זײַט טיר, און נאָך געבן גוטע דרײַ סטוסאַקעס פֿון הינטן! איך
האָב עס דערצײלט דער מאַמען, איז זי באַלד אַװעקגעלאָפֿן אַהין ― זי
האָט אים געװאָלט אָפּשפּילן אַ חתונה, װי אים קומט. האָט אָבער מײַן
|