דראַמאַטישע שריפֿטן 101
„מענטשן“? אײַך איז גרינג „מענטשן“ צונעמען און „מענטשן“
אָפּשאַפֿן! איר װאַרפֿט זיך מיט „מענטשן“, מאַ שער מאַדאַם [ma cher madam : מײַן טײַער פֿרױ]! אױב ס'איז
איבער מיר, אַרעװאָאַר אַװעק פּלעזיר [au revoir avec plaisir: זײַט געזונט מיט פֿאַרגעניגן]! (מאַכט איר אַ קניקסן.) גריסט
אײַער ערלעכן תּכשיט נאַטאַן מאָיסעיעװיטש. מיר װעלן זיך נאָך אַמאָל
באַגעגענען מיט אים!... און איר װאַרפֿט זיך נאָר ניט אַזױ מיט „מענטשן“
מאַדאַם, װאָרעם „מענטשן“ זײַנען אױך מענטשן, טשאָרט װאַס פּאָבערי!..
מאַדאַם גאָלד: (טופּעט מיט די פֿיס.) דניאל! װאָס
שטײסטו װי אַ לײמענער גולם? װאַרף זי אַרױס! װאַרף זײ אַלעמען אַרױס!
אַלעמען! אַלע „מענטשן“! אין דער ערד אַרײַן! אין דער ערד אַרײַן די
„מענטשן“. איר מאַכט מיר אַ תּל פֿון מײַן שטוב! איר פֿאַרפּאַסקודיקט
מיר מײַן שטוב!!!...
דניאל: (אַראָפּ צום טיש, כאַפּט אַרױס דאָס געלט פֿון
טישקעסטל מיט די פּאַפּירן מיט די ביכלעך, טוט דאָס אַ װאָרף דער מאַדאַם
צו די פֿיס אינאײנעם מיטן בינטל שליסלען, פֿאַרשפּיליעט זיך פֿון אױבן
ביז אַראָפּ.) גענוג! גענוג האָב איך געשװיגן, פֿאַרברענט זאָל דאָס װערן!
(צו די דינסטן הױך.) איר מאַכט זײ אַ תּל פֿון זײער שטוב! איר
פֿאַרפּאַסקודיקט זײ די שטוב! מיר, „מענטשן“, פֿאַרפּאַסקודיקן זײ זײער
שטוב!... טוט זיך אָן! קומט! קומט אַװעק פֿון דאַנען! מיר טאָרן דאָ
ניט זײַן! װער זײַנען מיר? װאָס זײַנען מיר? מיר זײַנען ערגער פֿון
ערגער! מיר זײַנען גאָרניט! מיר זײַנען דער רוח װײס װאָס! מיר זײַנען
„מענטשן“! „מענטשן“ זײַנען מיר! (אױסער זיך, די אױגן אָנגעגאָסן.
שרײַט הױך.) מענטשן! מענטשן!...
פֿאָרהאַנג
געשריבן אין יאָר 1907.
|
|
dramatishe shriftn 101
"mentshn''? aykh iz gring "mentshn'' tsunemen un "mentshn''
opshafn! ir varft zikh mit "mentshn'', ma sher madam [ma tsher madam : mayn
tayer froy]! oyb s'iz
iber mir, arevoar avek plezir [au revoir avets plaisir: zayt gezunt mit
fargenign]! (makht ir a kniksn.) grist
ayer erlekhn takhshet natan moyseyevitsh. mir veln zikh nokh amol
bagegenen mit im!... un ir varft zikh nor nit azoy mit "mentshn''
madam, vorem "mentshn'' zaynen oykh mentshn, tshort vas poberi!..
madam gold: (tupet mit di fis.) Daniel! vos
shteystu vi a leymener goylem? varf zi aroys! varf zey alemen aroys!
alemen! ale "mentshn''! in der erd arayn! in der erd arayn di
"mentshn''. ir makht mir a teyl fun mayn shtub! ir farpaskudikt
mir mayn shtub!!!...
Daniel: (arop tsum tish, khapt aroys dos gelt fun
tishkestl mit di papirn mit di bikhlekh, tut dos a vorf der madam
tsu di fis in#eynem mitn bintl shlislen, farshpilyet zikh fun oybn
biz arop.) genug! genug hob ikh geshvign, farbrent zol dos vern!
(tsu di dinstn hoykh.) ir makht zey a teyl fun zeyer shtub! ir
farpaskudikt zey di shtub! mir, "mentshn'', farpaskudikn zey zeyer
shtub!... tut zikh on! kumt! kumt avek fun danen! mir torn do
nit zayn! ver zaynen mir? vos zaynen mir? mir zaynen erger fun
erger! mir zaynen gornit! mir zaynen der ruekh veys vos! mir zaynen
"mentshn''! "mentshn'' zaynen mir! (oyser zikh, di oygn ongegosn.
shrayt hoykh.) mentshn! mentshn!...
forhang
geshribn in yor 1907.
|
דראַמאַטישע שריפֿטן 101
„מענטשן“? אײַך איז גרינג „מענטשן“ צונעמען און „מענטשן“
אָפּשאַפֿן! איר װאַרפֿט זיך מיט „מענטשן“, מאַ שער מאַדאַם [ma cher madam : מײַן טײַער פֿרױ]! אױב ס'איז
איבער מיר, אַרעװאָאַר אַװעק פּלעזיר [au revoir avec plaisir: זײַט געזונט מיט פֿאַרגעניגן]! (מאַכט איר אַ קניקסן.) גריסט
אײַער ערלעכן תּכשיט נאַטאַן מאָיסעיעװיטש. מיר װעלן זיך נאָך אַמאָל
באַגעגענען מיט אים!... און איר װאַרפֿט זיך נאָר ניט אַזױ מיט „מענטשן“
מאַדאַם, װאָרעם „מענטשן“ זײַנען אױך מענטשן, טשאָרט װאַס פּאָבערי!..
<<מאַדאַם גאָלד>>: (טופּעט מיט די פֿיס.) דניאל! װאָס
שטײסטו װי אַ לײמענער גולם? װאַרף זי אַרױס! װאַרף זײ אַלעמען אַרױס!
אַלעמען! אַלע „מענטשן“! אין דער ערד אַרײַן! אין דער ערד אַרײַן די
„מענטשן“. איר מאַכט מיר אַ תּל פֿון מײַן שטוב! איר פֿאַרפּאַסקודיקט
מיר מײַן שטוב!!!...
<<דניאל>>: (אַראָפּ צום טיש, כאַפּט אַרױס דאָס געלט פֿון
טישקעסטל מיט די פּאַפּירן מיט די ביכלעך, טוט דאָס אַ װאָרף דער מאַדאַם
צו די פֿיס אינאײנעם מיטן בינטל שליסלען, פֿאַרשפּיליעט זיך פֿון אױבן
ביז אַראָפּ.) גענוג! גענוג האָב איך געשװיגן, פֿאַרברענט זאָל דאָס װערן!
(צו די דינסטן הױך.) איר מאַכט זײ אַ תּל פֿון זײער שטוב! איר
פֿאַרפּאַסקודיקט זײ די שטוב! מיר, „מענטשן“, פֿאַרפּאַסקודיקן זײ זײער
שטוב!... טוט זיך אָן! קומט! קומט אַװעק פֿון דאַנען! מיר טאָרן דאָ
ניט זײַן! װער זײַנען מיר? װאָס זײַנען מיר? מיר זײַנען ערגער פֿון
ערגער! מיר זײַנען גאָרניט! מיר זײַנען דער רוח װײס װאָס! מיר זײַנען
„מענטשן“! „מענטשן“ זײַנען מיר! (אױסער זיך, די אױגן אָנגעגאָסן.
שרײַט הױך.) מענטשן! מענטשן!...
פֿאָרהאַנג
געשריבן אין יאָר 1907.
|