צעזײט און צעשפּרײט
בילדער פֿונעם ייִדישן לעבן אין דרײַ אַקטן
די פּאַרשױנען:
מ א י ר ש אַ ל אַ נ ט, אַ ייִד אַ סוחר, אַן אױפֿגעקומענער גבֿיר, אַ פּראָס־
טער חי־וקים, שנײַדט זיך אַף אַן אַריסטאָקראַט.
מ ל כּ ה, זײַן װײַב, אַ ייִדענע אַן ערלעכע, אַ כּשרע נשמה.
מ אַ ט װ ײ, זײער עלטערער זון, אַ „פֿראַנט“.
פֿ ל אָ ר אַ, זײער עלטערע טאָכטער, אַ גרושה ,„פֿען־דע־סיעקל”.
ח נ ה, זײער ייִנגערע טאָכטער. געשאָרענע האָר. רײַסט זיך אַף די קורסן.
ח ײ ם, זײער ייִנגערער זון, אַ ציוניסט.
װ אַ ל אָ ד י ע, זײער זון, חנהס חתן, אַ „סטאַטעטשנער“ בחור.
ס אַ ש ק ע, זײער מיזיניקל, אַ צעבאַלעװעט בר־מצװה־בחורל.
מ ש ה ל ע ז ײַ ד ע נ ש ט אַ מ ע ר, שאַלאַנטס מחותּן, אַן אָפּגעפּוצט
ייִדל, אײַנגעטונקען אין יחוס.
א י ט ע ל ע, זײַן װײַב, טראָגט פּערל אינדערװאָכן.
אַ ר אָ נ ט ש י ק, זײער דריטער זון, אַ „חבֿרה־מאַן“.
פּ ע ס ל, אַן אָרעמע קרובֿה מלכּהס, אַ װײַבל מיט אַ פֿאַטשײלע.
ד אַ װ י ד ק ע, מאַטװײס אַ חבֿר, אַ קאָרטנשפּילער.
ב ע נ י ע, אַ ייִד מיט אַ זאָנטיק, האַלב מעקלער, האַלב שדכן.
מ אַ ש ע, אַ שטובמײדל באַ די שאַלאַנטס.
בחורים מיט שװאַרצע העמדלעך, מײדלעך מיט רױטע בלוזקעס און
גלאַט פּאַרשױנען.
די געשיכטע קומט פֿאָר אין אַ גרױסער שטאָט.
|
|
tsezeyt un tseshpreyt
bilder funem yidishn lebn in dray aktn
di parshoynen:
Meyer shalan t, a yid a soykher, an oyfgekumener gevir, a pros-
ter Hi-ukayem, shnaydt zikh af an aristokrat.
mlK h, zayn vayb, a yidene an erlekhe, a koshere neshome.
matv yi, zeyer elterer zun, a "frant''.
flor a, zeyer eltere tokhter, a grushe ,"fen-de-syekl".
kheyn h, zeyer yingere tokhter. geshorene hor. rayst zikh af di kursn.
Hey m, zeyer yingerer zun, a tsyunist.
valodi e, zeyer zun, Khanes khosn, a "statetshner'' bokher.
sashk e, zeyer mizinikl, a tsebalevet br-mtsvh-bokherl.
mshhle zaydenshtame r, shalants mekhutn, an opgeputst
yidl, ayngetunken in iHus.
itel e, zayn vayb, trogt perl indervokhn.
arontshi k, zeyer driter zun, a "khevre-man''.
pes l, an oreme kroyve malkes, a vaybl mit a fatsheyle.
davidk e, matveys a khaver, a kortnshpiler.
beni e, a yid mit a zontik, halb mekler, halb shadkhn.
mash e, a shtubmeydl ba di shalants.
bokhrem mit shvartse hemdlekh, meydlekh mit royte bluzkes un
glat parshoynen.
di geshikhte kumt for in a groyser shtot.
|
צעזײטsow (seed); sow (seed) אוןand צעשפּרײטdisseminate
בילדערpicture פֿונעםfrom; of ייִדישןYiddish language; Jewish לעבןlive; life; dear (after a name); near איןin דרײַ3 אַקטןact
די פּאַרשױנעןperson:
מ א י ר ש אַ ל אַ נ ט, אַ ייִדJew; person (Jewish); anonymous male stranger אַ סוחרmerchant, אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware אױפֿגעקומענערcome גבֿירwealthy person, אַ
פּראָסטערsimple, unrefined, crude; ordinary; tacky, vulgar חי1וקים, שנײַדטcut; harvest; mow זיךself אַף אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware אַריסטאָקראַטaristocrat.
מ ל כּ ה, זײַןbe; his; its װײַבwife; woman; rifle (soldiers argot), אַ ייִדענעJewish woman (sometimes pejorative); homemaker אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware ערלעכעhonest, upright; in good faith; religiously observant, אַ כּשרעkosher נשמהsoul.
מ אַ ט װ ײ, זײערtheir; very עלטערערold, stale זוןsun; son, אַ „פֿראַנטfashionable gentleman; dandy, fop“.
פֿ ל אָ ר אַ, זײערtheir; very עלטערעold, stale טאָכטערdaughter, אַ גרושהdivorced woman ,„פֿעןדע1סיעקל”.
ח נ ה, זײערtheir; very ייִנגערעyoung טאָכטערdaughter. געשאָרענעclose-cut האָרhair; mainspring. רײַסטpull; tear זיךself אַף די קורסןcourse; exhange rate, value (of money).
ח ײ ם, זײערtheir; very ייִנגערערyoung זוןsun; son, אַ ציוניסטZionist.
װ אַ ל אָ ד י ע, זײערtheir; very זוןsun; son, חנהסHanna חתןbridegroom; engaged man, אַ „סטאַטעטשנערstately, elegant; motionless“ בחורbachelor; adolescent boy, young man; fellow; penis (anatomy) (jocular); dress to attract women (with "zikh").
ס אַ ש ק ע, זײערtheir; very מיזיניקלyoungest son, אַ צעבאַלעװעטspoil (child); spoil (child) ברמצװה1בחורלbachelor.
מ ש ה ל ע ז ײַ ד ע נ ש ט אַ מ ע ר, שאַלאַנטס מחותּןson- (daughter-) in-laws father; honored guest, אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware אָפּגעפּוצטclean, shine; brush (teeth)
ייִדלJew; person (Jewish); anonymous male stranger; occur among Jews, אײַנגעטונקעןdip איןin יחוס.
א י ט ע ל ע, זײַןbe; his; its װײַבwife; woman; rifle (soldiers argot), טראָגטcarry; be pregnant פּערלpearl; Pearl (female name) אינדערװאָכןweekday.
אַ ר אָ נ ט ש י ק, זײערtheir; very דריטער3rd זוןsun; son, אַ „חבֿרהgang1מאַןman; husband“.
פּ ע ס ל, אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware אָרעמעpoor קרובֿהrelative (female) מלכּהס, אַ װײַבלfemale; feminine מיטexert; with; middle אַ פֿאַטשײלעscarf (clothing); handkerchief (clothing).
ד אַ װ י ד ק ע, מאַטopaque; tarnishedװײסknow אַ חבֿרfriend, comrade (male); boyfriend; befriend, אַ קאָרטנ(playing) card; cheap, shiny clothשפּילערperformer.
ב ע נ י ע, אַ ייִדJew; person (Jewish); anonymous male stranger מיטexert; with; middle אַ זאָנטיקumbrella, האַלבhalf מעקלערbroker, agent, intermediary; act as agent, האַלבhalf שדכןmatchmaker; make a match (with "zikh").
מ אַ ש ע, אַ שטובמײדלservant girl or maid באַ די שאַלאַנטס.
בחוריםbachelor; adolescent boy, young man; fellow; penis (anatomy) (jocular) מיטexert; with; middle שװאַרצעblack; Negro; brunette העמדלעךshirt (clothing), מײדלעךgirl מיטexert; with; middle רױטעred בלוזקעסblouse אוןand
גלאַטsmooth; simple פּאַרשױנעןperson.
די געשיכטעhistory; story קומטcome פֿאָרtravel (by vehicle) איןin אַ גרױסערlarge שטאָטreserved seat or place in synagogue; town.
|