מאַריענבאַד
נישט קײן ראָמאַן, נאָר אַ פֿאַרפּלאָנטעניש צװישן צװײ שטעט: װאַרשע און מאַריענבאַד,
דורך 36 בריװלעך, 14 ליבעצעטעלעך און 46 דעפּעשן.
1.
(בעלצע קורלענדער פֿון בערלין צו איר מאַן שלמה קורלענדער אַף די נאַלעװקיס
אין װאַרשע )
לבעלי היקר מוהר"ר שלמה נ"י.
איך קום דיר צו מעלדן, אַז דערװײַל בין איך נאָך אין בערלין און
װעל ערשט קאָנען אַרױספֿאָרן קײן מאַריענבאַד הלװאַי נאָך שבת. איך
דאַרף מיך פֿאַר דיר נישט פֿאַרענטפֿערן, נאָר דו קאָנסט מיר גלײבן, אַז
איך בין כּלל נישט שולדיק, װאָס ס'האָט זיך אַזױ געמאַכט, אַז איך זאָל
מיך פֿאַרהאַלטן אין בערלין אַ גאַנצע װאָך צײַט. אַז דו װעסט אױסהערן
ביזן סוף אַלצדינג, װאָס איך האָב דאָ איבערגעטראָגן, װעסטו אַלײן זאָגן,
אַז מע קאָן נישט אױסרעכענען אַ זאַך אַף צופֿריִער. „אַ מענטש טראַכט
און גאָט לאַכט“. אַזױ איז די מעשׂה:
איך האָב גערעכנט צו פֿאַרברענגען אין בערלין מער נישט, אַז אײן
טאָג, העכסטנס ― צװײ. װאָרעם װאָס דאַרף געדױערן זײַן באַם פּראָפֿע־
סאָר? װאָלט געװען גוט, װען איך ברענג אַראָפּ דעם פּראָפֿעסאָר צו זיך.
האָב איך מיר אָבער איבערגעלײגט: צו װאָס זאָל איך דיר אױסברענגען
איבעריקע דרײַסיק מאַרק, װאָס קאָנען צונוץ קומען אַף עפּעס אַנדערש?
איך הער אַזױ אױך אָפֿטמאָל פֿון דיר, אַז עס גײט אַװעק אַ סך געלט, און
די צײַט, זאָגסטו, איז איצט אױך נישט אין בעסטן, און נאָך כּדומה
|
|
maryenbad
nisht keyn roman, nor a farplontenish tsvishn tsvey shtet: varshe un maryenbad,
durkh 36 brivlekh, 14 libetsetelekh un 46 depeshn.
1.
(beltse kurlender fun berlin tsu ir man shhloyme kurlender af di nalevkis
in varshe )
lbeli hikr muhr"r shhloyme n"i.
ikh kum dir tsu meldn, az dervayl bin ikh nokh in berlin un
vel ersht konen aroysforn keyn maryenbad halevay nokh shabes. ikh
darf mikh far dir nisht farentfern, nor du konst mir gleybn, az
ikh bin klal nisht shuldik, vos s'hot zikh azoy gemakht, az ikh zol
mikh farhaltn in berlin a gantse vokh tsayt. az du vest oyshern
bizn suf altsding, vos ikh hob do ibergetrogn, vestu aleyn zogn,
az me kon nisht oysrekhenen a zakh af tsufrier. "a mentsh trakht
un got lakht''. azoy iz di mayse:
ikh hob gerekhnt tsu farbrengen in berlin mer nisht, az eyn
tog, hekhstns ― tsvey. vorem vos darf gedoyern zayn bam profe-
sor? volt geven gut, ven ikh breng arop dem profesor tsu zikh.
hob ikh mir ober ibergeleygt: tsu vos zol ikh dir oysbrengen
iberike draysik mark, vos konen tsunuts kumen af epes andersh?
ikh her azoy oykh oftmol fun dir, az es geyt avek a sakh gelt, un
di tsayt, zogstu, iz itst oykh nisht in bestn, un nokh kedoyme
|
מאַריענבאַדMarienbad (currently Czech Republic)
נישטnot קײןto; not any ראָמאַןnovel; romance, נאָרbut, only אַ פֿאַרפּלאָנטענישmuddle צװישןbetween צװײ2; deuce (playing cards) שטעטtown: װאַרשעWarsaw (Poland); Warsaw (English) Warszawa (Polish) אוןand מאַריענבאַדMarienbad (currently Czech Republic),
דורךthrough; see 36 בריװלעךepistle, letter, 14 ליבעdear; love (romantic)צעטעלעךreceipt, document, note, slip, tag אוןand 46 דעפּעשןtelegram.
1.
(בעלצע קורcureלענדערcountry פֿוןfrom; of בערליןBerlin (Germany) צו אירher; you (pl) מאַןman; husband שלמהSolomon קורcureלענדערcountry אַף די נאַלעװקיסNalevki District (Warsaw)
איןin װאַרשעWarsaw (Poland); Warsaw (English) Warszawa (Polish) )
לבעלי היקר מוהר"ר שלמהSolomon נ"י.
איךI קוםcome דירyou צו מעלדןannounce, אַזthat; when; if דערװײַלmeanwhile ביןbee (insect, Anthophila); be איךI נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) איןin בערליןBerlin (Germany) אוןand
װעלwave; will (future); boil milk ערשטfirst; recently קאָנעןbe able אַרױספֿאָרןtravel (by vehicle) קײןto; not any מאַריענבאַדMarienbad (currently Czech Republic) הלװאַיif only!, would that!; hopefully נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) שבתSabbath. איךI
דאַרףneed, require מיךme פֿאַרfor; before; in the time of דירyou נישטnot פֿאַרענטפֿערןgive an excuse (with "zikh"); solve a problem, נאָרbut, only דו קאָנסטbe able מירme; we גלײבןtrust, אַזthat; when; if
איךI ביןbee (insect, Anthophila); be כּללrule; community; ordinary נישטnot שולדיקguilty; indebted, in arrears, װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) ס'האָטhave; give birth זיךself אַזױsuch; so; thus; yes געמאַכטmake; defecate (with "mit"); artificial, אַזthat; when; if איךI זאָלshould
מיךme פֿאַרהאַלטןhide; delay, detain איןin בערליןBerlin (Germany) אַ גאַנצעwhole, full, complete װאָךweek צײַטtime; menstrual period (with "di"). אַזthat; when; if דו װעסטwill (future); vest (clothing) אױסהערןlisten;hear somebody out
ביזןuntil, at the time (in future) when סוףend אַלצדינגeverything, װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) איךI האָבhave; give birth דאָhere איבערגעטראָגןbear; tolerate, װעסטוwill (future) אַלײןoneself (with a personal pronoun); only זאָגןsay; recite (prayer or religious text),
אַזthat; when; if מע קאָןbe able; dance figure; round of a card game נישטnot אױסרעכענעןcalculate, plan אַ זאַךthing; vagina (anatomy) אַף צופֿריִערbeforehand. „אַ מענטשperson, human, responsible or mature person טראַכטthink; plan; thought; uterus, womb; clothing
אוןand גאָטGod, deity לאַכטlaugh“. אַזױsuch; so; thus; yes איזbe; so די מעשׂהstory; genitalia (vulgar):
איךI האָבhave; give birth גערעכנטcalculate, plan צו פֿאַרברענגעןpass the time pleasantly; party, celebration; religious evening (Chassidic) איןin בערליןBerlin (Germany) מערproblem; increase; more; carrot נישטnot, אַזthat; when; if אײןone; single; several (in plural); single; several (in plural)
טאָגday; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper, העכסטנסat most ― צװײ2; deuce (playing cards). װאָרעםbecause; worm װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) דאַרףneed, require געדױערןlast; continue; duration זײַןbe; his; its באַםat, at the home of, by, near; in the opinion of; alongside
פּראָפֿעסאָרprofessor? װאָלטvolt (electrical); would געװעןbe גוטgood; thoroughly; property; possession; estate, װעןwhen; when (interrogative); if (contrary to fact) איךI ברענגbring אַראָפּdown דעםthe, this פּראָפֿעסאָרprofessor צו זיךself.
האָבhave; give birth איךI מירme; we אָבערbut איבערגעלײגטyield, give in (with "zikh"): צו װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) זאָלshould איךI דירyou אױסברענגעןbring; squander, spend; sell; verbalize
איבעריקעextra דרײַסיק30 מאַרקmark (German currency); market, װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) קאָנעןbe able צונוץ קומעןcome אַף עפּעסsomething; somehow; somewhat; very אַנדערשother; next; change?
איךI הערhear, smell (with "zikh"); Mister; gentleman; mister אַזױsuch; so; thus; yes אױךalso אָפֿטמאָלoften פֿוןfrom; of דירyou, אַזthat; when; if עס גײטgo; plan to (with infinitive) אַװעקaway אַ סך געלטmoney, אוןand
די צײַטtime; menstrual period (with "di"), זאָגסטוsay; recite (prayer or religious text), איזbe; so איצטnow אױךalso נישטnot איןin בעסטןgood; thoroughly, אוןand נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) כּדומהlikewise; similar
|