מ. מ. װאַרשאַװסקי און זײַנע לידער
א.
אַ פּאָר װערטער צו װאַרשאַװסקיס לידער
װוּנדערבאַר איז די געשיכטע פֿון אונדזער פֿאָלק ישׂראל. װוּנדערלעך
איז אונדזער ייִדישע ליטעראַטור. נאָר נאָך מער װוּנדערלעך איז די ביאָ־
גראַפֿיע פֿון אונדזערע שרײַבער, פּאָעטן און משוררים. אײגנטלעך, איז
באַ אונדז, ייִדן, נישטאָ קײן שרײַבער, װי באַ לײַטן, דאָס הײסט, נישטאָ
באַ אונדז אַזעלכע, װאָס זאָלן זיך אָפּגעבן נאָר מיט שרײַבערײַ אַלײן; מע
קאָן זאָגן, אַז באַ אונדז איז כּמעט נישטאָ קײן אײנציקער שרײַבער, װאָס
זאָל לעבן פֿון דער פּען. באַ אונדז שרײַבט יעדער װער עס װיל, ניט דער
װאָס קען, װאָרעם דער װאָס קען ― יענער קאָן נישט שרײַבן, מחמת ער
איז פֿאַרטראָגן גאָר אין עפּעס אַנדערש, אין דאגות־פּרנסה, ער זוכט אַ
שטיקל ברױט... דעריבער װאַלגערן זיך באַ אונדז אָפֿטמאָל טאַלאַנטן,
װאָס גײען לאיבוד, װערן פֿאַרפֿאַלן. מע באַדאַרף נישט מײנען פֿונדעסט־
װעגן, אַז באַ אונדז שרײַבט מען חלילה װינציקער, װי באַ אַלע אַנדערע
פֿעלקער; אַדרבה, צװישן ייִדן געפֿינט איר אַ סך, אַ סך אַזעלכע, װאָס
שרײַבן און שרײַבן און הערן ניט אױף צו שרײַבן, פֿאַרגיסן טײַכן טינט,
פֿירן־איבער פּאַפּיר און פּענעס אומברחמנות, און דרוקן ביכער און ביכ־
לעך אין די טױזנטער. נאָר נישט פֿון דעם מין שרײַבער װיל איך רײדן
אַצינד. איך רײד פֿון די אמתע טאַלאַנטן, װאָס ליגן אין דער פֿאַרבאָרגע־
ניש, װאָס יאָגן ניט אַרױסבאַװײַזן זיך אַף דער ייִדישער װעלט און װאָס
מע באַדאַרף זײ זוכן און געפֿינען.
|
|
m. m. varshavski un zayne lider
#.
a por verter tsu varshavskis lider
vunderbar iz di geshikhte fun undzer folk yisroel. vunderlekh
iz undzer yidishe literatur. nor nokh mer vunderlekh iz di byo-
grafye fun undzere shrayber, poetn un meshoyrerem. eygntlekh, iz
ba undz, yidn, nishto keyn shrayber, vi ba laytn, dos heyst, nishto
ba undz azelkhe, vos zoln zikh opgebn nor mit shrayberay aleyn; me
kon zogn, az ba undz iz kemat nishto keyn eyntsiker shrayber, vos
zol lebn fun der pen. ba undz shraybt yeder ver es vil, nit der
vos ken, vorem der vos ken ― yener kon nisht shraybn, makhmes er
iz fartrogn gor in epes andersh, in dayges-prnsh, er zukht a
shtikl broyt... deriber valgern zikh ba undz oftmol talantn,
vos geyen leibed, vern farfaln. me badarf nisht meynen fundest-
vegn, az ba undz shraybt men kholile vintsiker, vi ba ale andere
felker; adrbh, tsvishn yidn gefint ir a sakh, a sakh azelkhe, vos
shraybn un shraybn un hern nit oyf tsu shraybn, fargisn taykhn tint,
firn-iber papir un penes umbrakhmones, un drukn bikher un bikh-
lekh in di toyznter. nor nisht fun dem min shrayber vil ikh reydn
atsind. ikh reyd fun di emese talantn, vos lign in der farborge-
nish, vos yogn nit aroysbavayzn zikh af der yidisher velt un vos
me badarf zey zukhn un gefinen.
|
מ. מ. װאַרשאַװסקי און זײַנע לידער
א.
אַ פּאָר װערטער צו װאַרשאַװסקיס לידער
װוּנדערבאַר איז די געשיכטע פֿון אונדזער פֿאָלק ישׂראל. װוּנדערלעך
איז אונדזער ייִדישע ליטעראַטור. נאָר נאָך מער װוּנדערלעך איז די
ביאָגראַפֿיע פֿון אונדזערע שרײַבער, פּאָעטן און משוררים. אײגנטלעך, איז
באַ אונדז, ייִדן, נישטאָ קײן שרײַבער, װי באַ לײַטן, דאָס הײסט, נישטאָ
באַ אונדז אַזעלכע, װאָס זאָלן זיך אָפּגעבן נאָר מיט שרײַבערײַ אַלײן; מע
קאָן זאָגן, אַז באַ אונדז איז כּמעט נישטאָ קײן אײנציקער שרײַבער, װאָס
זאָל לעבן פֿון דער פּען. באַ אונדז שרײַבט יעדער װער עס װיל, ניט דער
װאָס קען, װאָרעם דער װאָס קען ― יענער קאָן נישט שרײַבן, מחמת ער
איז פֿאַרטראָגן גאָר אין עפּעס אַנדערש, אין דאגות־פּרנסה, ער זוכט אַ
שטיקל ברױט... דעריבער װאַלגערן זיך באַ אונדז אָפֿטמאָל טאַלאַנטן,
װאָס גײען לאיבוד, װערן פֿאַרפֿאַלן. מע באַדאַרף נישט מײנען
פֿונדעסטװעגן, אַז באַ אונדז שרײַבט מען חלילה װינציקער, װי באַ אַלע אַנדערע
פֿעלקער; אַדרבה, צװישן ייִדן געפֿינט איר אַ סך, אַ סך אַזעלכע, װאָס
שרײַבן און שרײַבן און הערן ניט אױף צו שרײַבן, פֿאַרגיסן טײַכן טינט,
פֿירן־איבער פּאַפּיר און פּענעס אומברחמנות, און דרוקן ביכער און
ביכלעך אין די טױזנטער. נאָר נישט פֿון דעם מין שרײַבער װיל איך רײדן
אַצינד. איך רײד פֿון די אמתע טאַלאַנטן, װאָס ליגן אין דער
פֿאַרבאָרגעניש, װאָס יאָגן ניט אַרױסבאַװײַזן זיך אַף דער ייִדישער װעלט און װאָס
מע באַדאַרף זײ זוכן און געפֿינען.
|