ד י פֿ ר י י ל ע כ ע ק אָ מ פּ אַ נ י ע
ד ע ר צ ײ ל ו נ ג
אַ.
אין אַ הײסן זומערטאָג, אין אײנע פֿון די גרױסע גאַסן פֿון דער
גרױסער שטאָט, װעלן מיר זאָגן אין י ע ה ו פּ ע ץ, האָט געשפּאַצירט
מיט אַ ציגאַר אין די צײן אַ שװאַרצער יונגערמאַן מיט רױטע בעקלעך
פֿון אַ יאָר... איך קאָן אײַך נישט זאָגן אַקוראַט פֿון װיפֿל יאָר, װאָרעם
איך האָב זײַן פּאַס נישט געזען. אַמאָל, אַז מע האָט נאָך באַ אונדז געטראָגן
בערד, האָט מען נאָך דער באָרד גרינג געקאָנט שאַצן יענעמס יאָרן.
הײַנט, אַז שערן און גאָלן די באָרד איז געװאָרן באַ ייִדן, ברוך־השם, אַ
װאָכעדיקער גאַנג ― אַדרבה, נאַט אײַך אַ געגאָלטע מאָרדע און זײַט אַ
בריה, טרעפֿט װיפֿל איז זי אַלט?... אַנדערע איז גאָר שװער צו דערקענען
אַפֿילו, צי זײ זײַנען ייִדן, דאָס הײסט, אַז מע קוקט זיך גוט צו צו זײ,
דערקענט מען זײ אַפֿילו גרײַלעך. מע דערקענט זײ נאָך דער נאָז, נאָך די
אױגן, נאָכן קוק. אַ ייִד קוקט גאָר אַנדערש; אַ ייִד, אַז ער קוקט אַף אײַך,
לײענט איר איבער אין זײַנע אױגן: „װער זײַט איר? עפּעס זײַט איר מיר
קענטלעך? און װאָס איז אײַער טועכץ? זאָגט ― אפֿשר קאָנען מיר
אײנס דאָס אַנדערע צונוץ־קומען?“ אָט אַזױ קוקט אַ ייִד... נאָר מיר קערן
זיך אום צוריק צו אונדזער פּאַרשױן, צום שװאַרצן יונגנמאַן.
דער שװאַרצער יונגערמאַן איז זיך געגאַנגען פּאַװאָלינקע, נישט
|
|
di freylekhe kompani e
dertseylun g
a.
in a heysn zumertog, in eyne fun di groyse gasn fun der
groyser shtot, veln mir zogn in yehupe ts, hot geshpatsirt
mit a tsigar in di tseyn a shvartser yungerman mit royte beklekh
fun a yor... ikh kon aykh nisht zogn akurat fun vifl yor, vorem
ikh hob zayn pas nisht gezen. amol, az me hot nokh ba undz getrogn
berd, hot men nokh der bord gring gekont shatsn yenems yorn.
haynt, az shern un goln di bord iz gevorn ba yidn, brukh-hshm, a
vokhediker gang ― adrbh, nat aykh a gegolte morde un zayt a
berye, treft vifl iz zi alt?... andere iz gor shver tsu derkenen
afile, tsi zey zaynen yidn, dos heyst, az me kukt zikh gut tsu tsu zey,
derkent men zey afile graylekh. me derkent zey nokh der noz, nokh di
oygn, nokhn kuk. a yid kukt gor andersh; a yid, az er kukt af aykh,
leyent ir iber in zayne oygn: "ver zayt ir? epes zayt ir mir
kentlekh? un vos iz ayer tuekhts? zogt ― efsher konen mir
eyns dos andere tsunuts-kumen?'' ot azoy kukt a yid... nor mir kern
zikh um tsurik tsu undzer parshoyn, tsum shvartsn yungnman.
der shvartser yungerman iz zikh gegangen pavolinke, nisht
|
ד י פֿ ר י י ל ע כ ע ק אָ מ פּ אַ נ י ע
ד ע ר צ ײ ל ו נ ג
אַ.
איןin אַ הײסןorder, tell; be called, be named; hot; passionate זומערטאָגsummer day, איןin אײנעsingle; several (in plural) פֿוןfrom; of די גרױסעlarge גאַסןstreet פֿוןfrom; of דערthe, this
גרױסערlarge שטאָטreserved seat or place in synagogue; town, װעלןwave; will (future); boil milk; want מירme; we זאָגןsay; recite (prayer or religious text) איןin י ע ה ו פּ ע ץ, האָטhave; give birth געשפּאַצירטstroll
מיטexert; with; middle אַ ציגאַרcigar איןin די צײןtooth אַ שװאַרצערblack; Negro; brunette יונגערמאַןyouth מיטexert; with; middle רױטעred בעקלעךcheek; buttocks
פֿוןfrom; of אַ יאָרyear... איךI קאָןbe able; dance figure; round of a card game אײַךyou (pl) נישטnot זאָגןsay; recite (prayer or religious text) אַקוראַטaccurate פֿוןfrom; of װיפֿלhow many יאָרyear, װאָרעםbecause; worm
איךI האָבhave; give birth זײַןbe; his; its פּאַסpass, passport; permit; belt; track (electronics); measuring tape; be appropriate; fit; void (with "pust un -") נישטnot געזעןsee. אַמאָלonce upon a time, אַזthat; when; if מע האָטhave; give birth נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) באַ אונדזus געטראָגןcarry; be pregnant
בערדbeard, האָטhave; give birth מעןone (indefinite subject) נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) דערthe, this באָרדbeard גרינגeasy; light; frivolous געקאָנטbe able שאַצןevaluate יענעמסthat יאָרןyear.
הײַנטtoday; now consider; so then?, אַזthat; when; if שערןcut; dance like a square dance; scissors אוןand גאָלןshave; bare; pure די באָרדbeard איזbe; so געװאָרןbecome באַ ייִדןJew; person (Jewish); anonymous male stranger, ברוךBorukh1השםירחם may God show mercy, אַ
װאָכעדיקערeveryday, ordinary גאַנגwalk; gait; way, manner; course ― אַדרבה, נאַטtake אײַךyou (pl) אַ געגאָלטעshave מאָרדעchin, snout אוןand זײַטbe; side, page אַ
בריהexpert; hard-working person; efficient housewife (f); manage under difficult circumstance (with "zikh"), טרעפֿטfind, meet; guess; happen, occur (with "zikh") װיפֿלhow many איזbe; so זי אַלטold, stale; alto (music)?... אַנדערעother; next איזbe; so גאָרvery; entirely; surprisingly; whole שװערdifficult; heavy; swear; father-in-law צו דערקענעןrecognize
אַפֿילוeven, only, צי זײ זײַנעןbe ייִדןJew; person (Jewish); anonymous male stranger, דאָסthe, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) הײסטorder, tell; be called, be named, אַזthat; when; if מע קוקטlook זיךself גוטgood; thoroughly; property; possession; estate צו צו זײ,
דערקענטrecognize מעןone (indefinite subject) זײ אַפֿילוeven, only גרײַלעךmost certain; unusual, remarkable. מע דערקענטrecognize זײ נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) דערthe, this נאָזnose, נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) די
אױגןeye (anatomy), נאָכןafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) קוקlook. אַ ייִדJew; person (Jewish); anonymous male stranger קוקטlook גאָרvery; entirely; surprisingly; whole אַנדערשother; next; change; אַ ייִדJew; person (Jewish); anonymous male stranger, אַזthat; when; if ער קוקטlook אַף אײַךyou (pl),
לײענטread אירher; you (pl) איבערover; recycle איןin זײַנעhis אױגןeye (anatomy): „װערbecome; defend; forbid; who זײַטbe; side, page אירher; you (pl)? עפּעסsomething; somehow; somewhat; very זײַטbe; side, page אירher; you (pl) מירme; we
קענטלעךapparent, marked? אוןand װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) איזbe; so אײַערyou (pl); you (pl) טועכץdeed? זאָגטsay; recite (prayer or religious text) ― אפֿשרmaybe קאָנעןbe able מירme; we
אײנסone; single; several (in plural) דאָסthe, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) אַנדערעother; next צונוץ1קומעןcome?“ אָטhere; this very; just now אַזױsuch; so; thus; yes קוקטlook אַ ייִדJew; person (Jewish); anonymous male stranger... נאָרbut, only מירme; we קערןturn; clean; sweep; could, might (+ infinitive, usually impersonal + dative); kernel, nucleus, core
זיךself אוםaround; in order to (with "tsu") צוריקback צו אונדזערour פּאַרשױןperson, צוםtowards שװאַרצןblack; Negro; brunette; blacken (with "zikh"); cross illegally (with "grenets") יונגנמאַןyouth.
דערthe, this שװאַרצערblack; Negro; brunette יונגערמאַןyouth איזbe; so זיךself געגאַנגעןgo; plan to (with infinitive) פּאַװאָלינקעslow (Ukrainian поволє), נישטnot
|