לײען בוך 8 זײַט 0212

                                               ג ע צ ל

     ― זיצט, איך װעל אײַך דערצײלן אַ מעשׂה מיט ניס.
     ― מיט װאָס? מיט ניס?
     ― מיט ניס!
     ― איצט? בשעת מלחמה?
     ― אַדרבה: װײַל מלחמה, װײַל ס'איז אײַך לא־עליכמדיק אַפֿן
האַרצן, װיל איך אײַך אַ ביסל צעשלאָגן די מחשבֿות. און אַגבֿ, אַז מע
צעבײַסט אַ נוס, געפֿינט מען אַ יאָדער.

                                                   1

      געהײסן האָט ער געצל, נאָר גערופֿן האָט מען אים גױעצל, געהאַלטן
אים פֿאַר אַ פּרא־אָדם: װער עס האָט נאָר געהאַט גאָט אין האַרצן, דער
האָט געטריבן מיט אים קאַטאָװעס, געמאַכט פֿון אים חוזק. געװען איז ער
צװישן די קלײנע ייִנגלעך אין חדר, אַ בחורל אַ דערװאַקסענער שױן, אַ
לעפּעשעװאַטער, מיט מגושם־גראָבע הענט און מיט מגושם־גראָבע ליפּן. אַ
קול האָט ער געהאַט, װי פֿון אַ פֿאַס, און געגאַנגען איז ער מיט ברײטע
הױזן און מיט גרױסע שטיװל, װי אַ בער. אַ קאָפּ איז אַף אים געזעסן
אַ גרױסער, װי אַ באַק־דײזשע, און אָנגעשטאָפּט איז ער געװען, איך
בעט איבער אײער כּבֿוד, מיט קלאָטשע, הײ אָדער פֿעדערן. אַזױ האָט
געזאָגט אַף אים אין חדר דער רבי, רב יענקל, אים אױסגעװאָרפֿן אַלע
מאָל זײַן װוּקס: „גױעצל“, „װערגעלעץ“, „גראָבער נפֿש“,  „טרפֿהנער
בײן“, „אָקסן־פֿעל“, וכדומה אַזעלכע שײנע צונעמענישן. און ער? גאָר־
נישט! ס'זאָל אים אַפֿילו אָנהײבן רירן! פֿאַרקלײַבן זיך אין אַ װינקל, אָנ־

                                               gets l

     ― zitst, ikh vel aykh dertseyln a mayse mit nis.
     ― mit vos? mit nis?
     ― mit nis!
     ― itst? bshas milkhome?
     ― adrbh: vayl milkhome, vayl s'iz aykh l#-elikhmdik afn
hartsn, vil ikh aykh a bisl tseshlogn di makhshoves. un agev, az me
tsebayst a nus, gefint men a yoder.

                                                   1

      geheysn hot er getsl, nor gerufn hot men im goyetsl, gehaltn
im far a pereodem: ver es hot nor gehat got in hartsn, der
hot getribn mit im katoves, gemakht fun im khoyzek. geven iz er
tsvishn di kleyne yinglekh in kheyder, a bokherl a dervaksener shoyn, a
lepeshevater, mit mgushm-grobe hent un mit mgushm-grobe lipn. a
kol hot er gehat, vi fun a fas, un gegangen iz er mit breyte
hoyzn un mit groyse shtivl, vi a ber. a kop iz af im gezesn
a groyser, vi a bak-deyzhe, un ongeshtopt iz er geven, ikh
bet iber eyer koved, mit klotshe, hey oder federn. azoy hot
gezogt af im in kheyder der rebi, reb yenkl, im oysgevorfn ale
mol zayn vuks: "goyetsl'', "vergelets'', "grober nefesh'',  "trfhner
beyn'', "oksn-fel'', ukhdoyme azelkhe sheyne tsunemenishn. un er? gor-
nisht! s'zol im afile onheybn rirn! farklaybn zikh in a vinkl, on-

                                               ג ע צ ל

     ― זיצט‪sit, איך‪I װעל‪wave; will (future); boil milk אײַך‪you (pl) דערצײלן‪recount, tell, narrate אַ מעשׂה‪story; genitalia (vulgar) מיט‪exert; with; middle ניס‪sneeze; nut; nit (insect egg); jacks (in plural: game).
     ― מיט‪exert; with; middle װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb)? מיט‪exert; with; middle ניס‪sneeze; nut; nit (insect egg); jacks (in plural: game)?
     ― מיט‪exert; with; middle ניס‪sneeze; nut; nit (insect egg); jacks (in plural: game)!
     ― איצט‪now? בשעת‪while מלחמה‪war?
     ― אַדרבה: װײַל‪during, as long as; because; stay; enjoy oneself (with "zikh") מלחמה‪war, װײַל‪during, as long as; because; stay; enjoy oneself (with "zikh") ס'איז‪be; so אײַך‪you (pl) לא1עליכמדיק אַפֿן
האַרצן‪heart; heart ♥ (playing cards); breast, װיל‪want איך‪I אײַך‪you (pl) אַ ביסל‪bit צעשלאָגן‪hit; whip (food, such as egg whites); hit; whip (food, such as egg whites) די מחשבֿות‪deep thought. און‪and אַגבֿ‪by the way, אַז‪that; when; if מע
צעבײַסט‪eat אַ נוס‪nut; nit (insect egg); jacks (in plural: game), געפֿינט‪find מען‪one (indefinite subject) אַ יאָדער‪nucleus, kernel; nuclear.

                                                   1

      געהײסן‪order, tell; be called, be named האָט‪have; give birth ער געצל‪Getsel (German Götz), נאָר‪but, only גערופֿן‪call האָט‪have; give birth מען‪one (indefinite subject) אים‪him; it גױעצל‪rascal, scoundrel, געהאַלטן‪hold, contain; think; keep; stop (imperative); salary, pay
אים‪him; it פֿאַר‪for; before; in the time of אַ פּרא־אָדם‪savage; imbecile: װער‪become; defend; forbid; who עס האָט‪have; give birth נאָר‪but, only געהאַט‪have; give birth גאָט‪God, deity אין‪in האַרצן‪heart; heart ♥ (playing cards); breast, דער‪the, this
האָט‪have; give birth געטריבן‪drive מיט‪exert; with; middle אים‪him; it קאַטאָװעס‪jest, געמאַכט‪make; defecate (with "mit"); artificial פֿון‪from; of אים‪him; it חוזק‪mockery, ridicule. געװען‪be איז‪be; so ער
צװישן‪between די קלײנע‪small ייִנגלעך‪boy, fellow, lad; jack (playing cards) אין‪in חדר‪Jewish religious school; room, אַ בחורל‪bachelor אַ דערװאַקסענער‪adult שױן‪look after; care for; already; right away, אַ
לעפּעשעװאַטער, מיט‪exert; with; middle מגושם‪exaggerated; grotesque; fat1גראָבע‪thick; rude, coarse (Russian грубый); vulgar, obscene; uncouth; tacky הענט‪hand און‪and מיט‪exert; with; middle מגושם‪exaggerated; grotesque; fat1גראָבע‪thick; rude, coarse (Russian грубый); vulgar, obscene; uncouth; tacky ליפּן‪lip. אַ
קול‪Kuliai (Lithuanian) האָט‪have; give birth ער געהאַט‪have; give birth, װי פֿון‪from; of אַ פֿאַס‪barrel; vagina (anatomy; vulgar); mount (jewelry), און‪and געגאַנגען‪go; plan to (with infinitive) איז‪be; so ער מיט‪exert; with; middle ברײטע‪wide, broad, generous (with "zikh firn")
הױזן‪dwell; trousers (clothing) און‪and מיט‪exert; with; middle גרױסע‪large שטיװל‪boot, װי אַ בער‪bear; Berl. אַ קאָפּ‪head (anatomy) איז‪be; so אַף אים‪him; it געזעסן‪sit; seat; buttocks
אַ גרױסער‪large, װי אַ באַק‪cheek; buttocks; bake1דײזשע‪water basin; kneading-trough, און‪and אָנגעשטאָפּט‪stuff; constipate; fornicate (vulgar) איז‪be; so ער געװען‪be, איך‪I
בעט‪bed (furniture); make into a bed; request איבער‪over; recycle אײער‪egg; testicles (in plural); hand grenades (soldiers argot) כּבֿוד‪honor; dignity, מיט‪exert; with; middle קלאָטשע‪oakum (maybe Rumanian câlţi), הײ אָדער‪vein; or פֿעדערן‪feather; knife (ganovem-loshn); spring (device); arise early; precede. אַזױ‪such; so; thus; yes האָט‪have; give birth
געזאָגט‪say; recite (prayer or religious text) אַף אים‪him; it אין‪in חדר‪Jewish religious school; room דער‪the, this רבי‪Rabbi (Hassidic); state-appointed Rabbi, רב יענקל, אים‪him; it אױסגעװאָרפֿן‪throw, pitch, cast; toss about (with "zikh") אַלע‪all
מאָל‪moth (insect, Heterocera); pier; grind; paint, imagine (with "zikh"); time זײַן‪be; his; its װוּקס‪growth, appearance: „גױעצל‪rascal, scoundrel“, „װערגעלעץ‪youth“, „גראָבער‪thick; rude, coarse (Russian грубый); vulgar, obscene; uncouth; tacky נפֿש‪soul, person“,  „טרפֿהנער
בײן‪bone“, „אָקסן‪ox1פֿעל‪lack; be dead (with "zikh"); skin; hide“, וכדומה‪and similar, etc. אַזעלכע‪such; such; so; thus; yes שײנע‪pretty צונעמענישן‪nickname. און‪and ער? 
גאָרנישט‪nothing! ס'זאָל‪should אים‪him; it אַפֿילו‪even, only אָנהײבן‪begin; confront (with "zikh mit"); start רירן‪move (physical or emotional) (with "zikh")! פֿאַרקלײַבן‪collect; move residence (with "zikh keyn") זיך‪self אין‪in אַ װינקל‪corner; angle,