לײען בוך 7 זײַט 0273

ב ע ר ע ל ע

אַ מעשׂה װי אַזױ אַ פּאָר־פֿאָלק אָן קינדער האָבן אױסגעהאָדעװעט אַן אומגליק
אַף זײער קאָפּ. דערצײלט לכּבֿוד שבֿועות

אַ הקדמה פֿונעם דערצײלער

די מעשׂה, װאָס איך גײ אײַך דערצײלן, קער זיך, אײגנטלעך, מיט
שבֿועות װינציק־װאָס אָן. אין איר הערט מען נישט דעם ניגון פֿון „אַקד־
מות“ און מע פֿילט נישט דעם טעם פֿון בלינצעס. אַזױ װי זי האָט זיך
געטראָפֿן ערבֿ שבֿועות, אַזױ האָט זי זיך געקאָנט טרעפֿן ערבֿ פּסח, און
אַפֿילו ערבֿ תּשעה־באָבֿ. נישט מער, אַזױ װי ס'איז איצט ערבֿ־שבֿועות,
און אַ מעשׂה דערצײלן לכּבֿוד יום־טובֿ װילט זיך (אױ װילט זיך! הלװאַי
װאָלט איר אַזױ װעלן לײענען...), דערצײל איך אײַך, װאָס איך האָב
אַלײן געהערט פֿון מײַן עלטערן ברודער, אַז ער האָט זי געהערט פֿון זײַן
רבין ― עליהם השלום, זײ זײַנען שױן אַלע טױט: מײַן עלטערער ברו־
דער, זײַן רבי און בערעלע און אַלע פּערזאָנען פֿון דער דאָזיקער אמתער
געשיכטע, אונדז צו לאַנגע יאָר ― און לאָז דאָס זײַן אַ מעשׂה לכּבֿוד
שבֿועות.
                                                              ש ל ו ם ־ ע ל י כ ם.

א

ער האָט געהײסן משה־יענקל, זי האָט געהײסן שׂרה־זיסל. געזעסן
זײַנען זײ אין אַ דאָרף, געהאַלטן אַ מיל, געהאַט גאַנץ שײן פּרנסה, גע־
לעבט זײער צופֿרידן, נאָר אײן זאַך ― קײן קינדער האָט זײ גאָט נישט
געגעבן.
      ― ס'זאָל אים אָנהײבן צו רירן, װאָס מיר זיצן אָט־אַזױ־אָ, מע װערט
אָקערשט נישט משוגע, שׂונאי ציון! זאָלסט כאָטש קריגן ערגעץ אַ „האַ־

berel e

a mayse vi azoy a por-folk on kinder hobn oysgehodevet an umglik
af zeyer kop. dertseylt lekoved shvues

a hakdome funem dertseyler

di mayse, vos ikh gey aykh dertseyln, ker zikh, eygntlekh, mit
shvues vintsik-vos on. in ir hert men nisht dem nign fun "akd-
muT'' un me filt nisht dem tam fun blintses. azoy vi zi hot zikh
getrofn orev shvues, azoy hot zi zikh gekont trefn orev peysekh, un
afile orev tishebov. nisht mer, azoy vi s'iz itst erB-shvues,
un a mayse dertseyln lekoved yum-tuv vilt zikh (oy vilt zikh! halevay
volt ir azoy veln leyenen...), dertseyl ikh aykh, vos ikh hob
aleyn gehert fun mayn eltern bruder, az er hot zi gehert fun zayn
rebn ― elihm hshlum, zey zaynen shoyn ale toyt: mayn elterer bru-
der, zayn rebi un berele un ale perzonen fun der doziker emeser
geshikhte, undz tsu lange yor ― un loz dos zayn a mayse lekoved
shvues.
                                                              sholem - elikh
m.

#

er hot geheysn mshh-yenkl, zi hot geheysn shore-zisl. gezesn
zaynen zey in a dorf, gehaltn a mil, gehat gants sheyn parnose, ge-
lebt zeyer tsufridn, nor eyn zakh ― keyn kinder hot zey got nisht
gegebn.
      ― s'zol im onheybn tsu rirn, vos mir zitsn ot-azoy-o, me vert
okersht nisht meshuge, soyney tsiyen! zolst khotsh krign ergets a "ha-

ב ע ר ע ל ע

אַ מעשׂה‪story; genitalia (vulgar) װי אַזױ‪such; so; thus; yes אַ פּאָר‪pair; pair up1פֿאָלק‪nation אָן‪without, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see קינדער‪child האָבן‪have; give birth אױסגעהאָדעװעט‪raise, rear; breed; cultivate; be nourished by (with "zikh oyf") אַן‪a; foresee, predict, anticipate; become aware אומגליק‪bad luck
אַף זײער‪their; very קאָפּ‪head (anatomy). דערצײלט‪recount, tell, narrate לכּבֿוד‪for the sake of; in honor of שבֿועות‪holiday of Shavuos

אַ הקדמה‪introduction, preface פֿונעם‪from; of דערצײלער‪storyteller

די מעשׂה‪story; genitalia (vulgar), װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) איך‪I גײ אײַך‪you (pl) דערצײלן‪recount, tell, narrate, קער‪turn; clean; sweep; could, might (+ infinitive, usually impersonal + dative) זיך‪self, אײגנטלעך‪property, quality; actually, מיט‪exert; with; middle
שבֿועות‪holiday of Shavuos װינציק‪few1װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) אָן‪without, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see. אין‪in איר‪her; you (pl) הערט‪hear, smell (with "zikh") מען‪one (indefinite subject) נישט‪not דעם‪the, this ניגון‪melody; hum פֿון‪from; of „
אַקדמות‪introduction (Aramaic)“ און‪and מע פֿילט‪feel; fill; stuff נישט‪not דעם‪the, this טעם‪taste; reason פֿון‪from; of בלינצעס‪crépe, blintz (food). אַזױ‪such; so; thus; yes װי זי האָט‪have; give birth זיך‪self
געטראָפֿן‪find, meet; guess; happen, occur (with "zikh") ערבֿ‪evening, day before שבֿועות‪holiday of Shavuos, אַזױ‪such; so; thus; yes האָט‪have; give birth זי זיך‪self געקאָנט‪be able טרעפֿן‪find, meet; guess; happen, occur (with "zikh") ערבֿ‪evening, day before פּסח‪Passover, און‪and
אַפֿילו‪even, only ערבֿ‪evening, day before תּשעה־באָבֿ‪commemorative day of the Ninth of Av. נישט‪not מער‪problem; increase; more; carrot, אַזױ‪such; so; thus; yes װי ס'איז‪be; so איצט‪now ערבֿ‪evening, day before1שבֿועות‪holiday of Shavuos,
און‪and אַ מעשׂה‪story; genitalia (vulgar) דערצײלן‪recount, tell, narrate לכּבֿוד‪for the sake of; in honor of יום־טובֿ‪religious holiday װילט‪want זיך‪self (אױ װילט‪want זיך‪self! הלװאַי‪if only!, would that!; hopefully
װאָלט‪volt (electrical); would איר‪her; you (pl) אַזױ‪such; so; thus; yes װעלן‪wave; will (future); boil milk; want לײענען‪read...), דערצײל‪recount, tell, narrate איך‪I אײַך‪you (pl), װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) איך‪I האָב‪have; give birth
אַלײן‪oneself (with a personal pronoun); only געהערט‪belong; hear, smell (with "zikh") פֿון‪from; of מײַן‪my עלטערן‪old, stale; age (with "zikh"); parents ברודער‪brother, אַז‪that; when; if ער האָט‪have; give birth זי געהערט‪belong; hear, smell (with "zikh") פֿון‪from; of זײַן‪be; his; its
רבין‪Rabbi (dative form) ― עליהם השלום, זײ זײַנען‪be שױן‪look after; care for; already; right away אַלע‪all טױט‪dead; death: מײַן‪my עלטערער‪old, stale 
ברודער‪brother, זײַן‪be; his; its רבי‪Rabbi (Hassidic); state-appointed Rabbi און‪and בערעלע‪bear; burr; Berl און‪and אַלע‪all פּערזאָנען‪person פֿון‪from; of דער‪the, this דאָזיקער‪here אמתער‪true
געשיכטע‪history; story, אונדז‪us צו לאַנגע‪long; for (duration) יאָר‪year ― און‪and לאָז‪let דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) זײַן‪be; his; its אַ מעשׂה‪story; genitalia (vulgar) לכּבֿוד‪for the sake of; in honor of
שבֿועות‪holiday of Shavuos.
                                                              ש ל ו ם ־ ע ל י כ ם.

א

ער האָט‪have; give birth געהײסן‪order, tell; be called, be named משה1יענקל, זי האָט‪have; give birth געהײסן‪order, tell; be called, be named שׂרה‪Sarah1זיסל. געזעסן‪sit; seat; buttocks
זײַנען‪be זײ אין‪in אַ דאָרף‪village; Nowa Wieś (Polish) (Congress Poland), געהאַלטן‪hold, contain; think; keep; stop (imperative); salary, pay אַ מיל‪mill, געהאַט‪have; give birth גאַנץ‪whole, full, complete שײן‪pretty פּרנסה‪income, livelihood, 
געלעבט‪live זײער‪their; very צופֿרידן‪satisfied, glad, pleased, content, נאָר‪but, only אײן‪one; single; several (in plural); single; several (in plural) זאַך‪thing; vagina (anatomy) ― קײן‪to; not any קינדער‪child האָט‪have; give birth זײ גאָט‪God, deity נישט‪not
געגעבן‪give.
      ― ס'זאָל‪should אים‪him; it אָנהײבן‪begin; confront (with "zikh mit"); start צו רירן‪move (physical or emotional) (with "zikh"), װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) מיר‪me; we זיצן‪sit; seat אָט
אַזױ1אָ, מע װערט‪become; defend; forbid; value; worth
אָקערשט‪once; just now, recently נישט‪not משוגע‪crazy, שׂונאי‪enemies of ציון‪Zion, Israel! זאָלסט‪should כאָטש‪although; at least; you might as well (with imperative); Chodecz (Polish) (Congress Poland) קריגן‪receive, get; fight (with "zikh"); war ערגעץ‪somewhere אַ „