לײען בוך 7 זײַט 0138

                               לשנה  טובֿה

     אַ מעשׂה פֿון פֿאַרצײַטן, דערצײלט פֿון אַ ייִד אַ חסיד פֿאַר אַ סך ייִדן,
             פֿאָרנדיק אין װאַגאָן, און איבערדערצײלט מיט זײַן לשון.

     ― נעמען, לאָז זיך אײַך דאַכטן, נעמען אַלע באַ אונדז, ביזן אָדון
הגדול! און אַפֿילו דער אָדון הגדול אַלײן בכבֿודו ובעצמו, ס'זאָל אײַך
צו קײן שאַנדע ניט זײַן, נעמען אױך, אַז מע גיט אים... װאָס? איר
גלײבט ניט? איר לאַכט? לאַכט געזונטערהײט!... שױן? איר'ט זיך
שױן אױסגעלאַכט? אַצינד רוקט אײַך קאָרשט צונױף, מײַנע ליבן ייִדן,
װעל איך אײַך דערצײלן אַ מעשׂה פֿון פֿאַרצײַטן. די מעשׂה האָט זיך גע־
טראָפֿן ניט מער און ניט װײניקער װי מיט מײַן זײדן, עליו השלום, אין
יענער גוטער צײַט, בעת מלך איז געװען דער ערשטער ניק... װאָס
װינקט איר צו מיר? װאָס'ט איר זיך דערשראָקן? איר האָט מורא, אַז
די ערלים, װאָס זיצן מיט אונדז אין װאַגאָן, װעלן פֿאַרשטײן װאָס מע
דברט? אַ מכּה װעלן זײ באַ מיר פֿאַרשטײן! איכ′ל רײדן פֿאַרשטעלט,
און דאָרט װוּ מע באַדאַרף, ― גאָר אַף לשון קודש ― אַבי איר זאָלט
נאָר הערן מיט קאָפּ און ניט האָבן אַ טבֿע איבערשלאָגן יענעם אין מיטן.
     בקיצור, ױהי בימי אחשורוש ― דאָס איז געװען, לאָז זיך אײַך
דאַכטן, אין דער צײַט, װען ס'האָט געװעלטיקט  א ו נ ר ז ע ר נ ס  עלטער־זײדע,
נאָך װעמען א ו נ ר ז ע ר ר  איז אַ נאָמען, דער זכות מעג אים בײַשטײן אַף
יענער װעלט און אַקעגן קומען דאָרט, פֿאַר די טובֿות, װאָס אונדזערע
אחינו בני ישׂראל האָבן פֿון אים געהאַט דורך זײַנע גזירות טובֿות
ישועות ונחמות ― אָמן. אַ לאַנגע צײַט האָבן אונדזערע זײדעס, און
דערנאָך אונדזערע טאַטעס, נישט געקאָנט פֿאַרגעסן דעם דאָזיקן אָדון

                               lshnh  toyve

     a mayse fun fartsaytn, dertseylt fun a yid a khosed far a sakh yidn,
             forndik in vagon, un iberdertseylt mit zayn loshn.

     ― nemen, loz zikh aykh dakhtn, nemen ale ba undz, bizn odn
hagodl! un afile der odn hagodl aleyn bekhvoyde ubetsmu, s'zol aykh
tsu keyn shande nit zayn, nemen oykh, az me git im... vos? ir
gleybt nit? ir lakht? lakht gezunterhayt!... shoyn? ir't zikh
shoyn oysgelakht? atsind rukt aykh korsht tsunoyf, mayne libn yidn,
vel ikh aykh dertseyln a mayse fun fartsaytn. di mayse hot zikh ge-
trofn nit mer un nit veyniker vi mit mayn zeydn, olov hshlum, in
yener guter tsayt, beys meylekh iz geven der ershter nik... vos
vinkt ir tsu mir? vos't ir zikh dershrokn? ir hot moyre, az
di areylem, vos zitsn mit undz in vagon, veln farshteyn vos me
dbrt? a make veln zey ba mir farshteyn! ikh′l reydn farshtelt,
un dort vu me badarf, ― gor af loshn koydesh ― abi ir zolt
nor hern mit kop un nit hobn a teve ibershlogn yenem in mitn.
     bekitser, oyhi bimi #Hshorush ― dos iz geven, loz zikh aykh
dakhtn, in der tsayt, ven s'hot geveltikt  unrzerns  elter-zeyde,
nokh vemen unrzerr  iz a nomen, der zkhus meg im bayshteyn af
yener velt un akegn kumen dort, far di toyves, vos undzere
#Hinu bney yisroel hobn fun im gehat durkh zayne gezeyres toyves
yeshues unHmuT ― omeyn. a lange tsayt hobn undzere zeydes, un
dernokh undzere tates, nisht gekont fargesn dem dozikn odn

                               לשנה  טובֿה‪goodness, favor

     אַ מעשׂה‪story; genitalia (vulgar) פֿון‪from; of פֿאַרצײַטן‪excuse, forgive (German); of old, דערצײלט‪recount, tell, narrate פֿון‪from; of אַ ייִד‪Jew; person (Jewish); anonymous male stranger אַ חסיד‪Chassid, follower פֿאַר‪for; before; in the time of אַ סך ייִדן‪Jew; person (Jewish); anonymous male stranger,
             פֿאָרנדיק‪travel (by vehicle) אין‪in װאַגאָן‪railroad car, און‪and איבערדערצײלט‪recount, tell, narrate מיט‪exert; with; middle זײַן‪be; his; its לשון‪language.

     ― נעמען‪take; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun"); name, לאָז‪let זיך‪self אײַך‪you (pl) דאַכטן‪mention; appear, seem, think (with "zikh"), נעמען‪take; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun"); name אַלע‪all באַ אונדז‪us, ביזן‪until, at the time (in future) when אָדון‪mister, lord, rich person (usually non-Jewish)
הגדול‪the great! און‪and אַפֿילו‪even, only דער‪the, this אָדון‪mister, lord, rich person (usually non-Jewish) הגדול‪the great אַלײן‪oneself (with a personal pronoun); only בכבֿודו‪in his glory ובעצמו, ס'זאָל‪should אײַך‪you (pl)
צו קײן‪to; not any שאַנדע‪embarrassing disgrace, shame ניט‪not זײַן‪be; his; its, נעמען‪take; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun"); name אױך‪also, אַז‪that; when; if מע גיט‪give אים‪him; it... װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb)? איר‪her; you (pl)
גלײבט‪trust ניט‪not? איר‪her; you (pl) לאַכט‪laugh? לאַכט‪laugh געזונטערהײט‪in good health; if you must!... שױן‪look after; care for; already; right away? איר‪her; you (pl)'ט זיך‪self
שױן‪look after; care for; already; right away אױסגעלאַכט‪ignore with laughter (with "zikh"); ridicule? אַצינד‪now רוקט‪turn away אײַך‪you (pl) קאָרשט‪once; just צונױף‪together, מײַנע‪my ליבן‪love; dear ייִדן‪Jew; person (Jewish); anonymous male stranger,
װעל‪wave; will (future); boil milk איך‪I אײַך‪you (pl) דערצײלן‪recount, tell, narrate אַ מעשׂה‪story; genitalia (vulgar) פֿון‪from; of פֿאַרצײַטן‪excuse, forgive (German); of old. די מעשׂה‪story; genitalia (vulgar) האָט‪have; give birth זיך‪self 
געטראָפֿן‪find, meet; guess; happen, occur (with "zikh") ניט‪not מער‪problem; increase; more; carrot און‪and ניט‪not װײניקער‪less (for non-countable nouns) װי מיט‪exert; with; middle מײַן‪my זײדן‪grandfather, עליו‪השאָלעכץ	may he rest in peace (mocking) השלום, אין‪in
יענער‪that גוטער‪good; thoroughly צײַט‪time; menstrual period (with "di"), בעת‪while; during מלך‪king איז‪be; so געװען‪be דער‪the, this ערשטער‪first ניק... װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb)
װינקט‪wink; sparkle; gesture איר‪her; you (pl) צו מיר‪me; we? װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb)'ט איר‪her; you (pl) זיך‪self דערשראָקן‪frighten; terrify? איר‪her; you (pl) האָט‪have; give birth מורא‪fear, אַז‪that; when; if
די ערלים‪uncircumcised; non-Jew, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) זיצן‪sit; seat מיט‪exert; with; middle אונדז‪us אין‪in װאַגאָן‪railroad car, װעלן‪wave; will (future); boil milk; want פֿאַרשטײן‪understand װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) מע
דברט? אַ מכּה‪plague, sore, wound, abcess; nothing of value װעלן‪wave; will (future); boil milk; want זײ באַ מיר‪me; we פֿאַרשטײן‪understand! איכ′ל רײדן‪speak פֿאַרשטעלט‪hide; obstruct; disguise; imagine (with "zikh"); hide; obstruct; disguise; imagine (with "zikh"),
און‪and דאָרט‪there װוּ‪where מע באַדאַרף‪need, require, ― גאָר‪very; entirely; surprisingly; whole אַף לשון‪language קודש‪; sanctify ― אַבי‪if only איר‪her; you (pl) זאָלט‪should
נאָר‪but, only הערן‪hear, smell (with "zikh"); Mister; gentleman; mister מיט‪exert; with; middle קאָפּ‪head (anatomy) און‪and ניט‪not האָבן‪have; give birth אַ טבֿע‪nature; character איבערשלאָגן‪interrupt (with dative); interruption יענעם‪that אין‪in מיטן‪with; middle.
     בקיצור‪in short, ױהי בימי אחשורוש ― דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) איז‪be; so געװען‪be, לאָז‪let זיך‪self אײַך‪you (pl)
דאַכטן‪mention; appear, seem, think (with "zikh"), אין‪in דער‪the, this צײַט‪time; menstrual period (with "di"), װען‪when; when (interrogative); if (contrary to fact) ס'האָט‪have; give birth געװעלטיקט‪dominate, rule  א ו נ ר ז ע ר נ ס  עלטער־זײדע‪great-grandfather,
נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only) װעמען‪whom א ו נ ר ז ע ר ר  איז‪be; so אַ נאָמען‪name, דער‪the, this זכות‪merit מעג‪may אים‪him; it בײַשטײן‪be present; help; withstand; pass a test אַף
יענער‪that װעלט‪boil milk; world און‪and אַקעגן‪across from, opposite, vis-à-vis; near (in time) קומען‪come דאָרט‪there, פֿאַר‪for; before; in the time of די טובֿות‪goodness, favor; favors, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) אונדזערע‪our
אחינו בני‪children of ישׂראל‪Israel האָבן‪have; give birth פֿון‪from; of אים‪him; it געהאַט‪have; give birth דורך‪through; see זײַנע‪his גזירות‪edict, decree; persecution; decree of טובֿות‪goodness, favor; favors
ישועות‪salvation ונחמות ― אָמן‪amen: expression of pious agreement. אַ לאַנגע‪long; for (duration) צײַט‪time; menstrual period (with "di") האָבן‪have; give birth אונדזערע‪our זײדעס‪grandfather, און‪and
דערנאָך‪thereafter; afterwards; after; yet, still; even; more (in positive constructions only) אונדזערע‪our טאַטעס‪father, נישט‪not געקאָנט‪be able פֿאַרגעסן‪forget דעם‪the, this דאָזיקן‪here אָדון‪mister, lord, rich person (usually non-Jewish)