322 שלום עליכם
גאָר געװען בשעת־מעשׂה בײַ זײַנע חבֿרים די שוסטערס און געמאַכט מיט
זײ דעם גרױסן טרונק לכּבֿוד דעם הײליקן פּורים.
אומזיסט האָט די שוסטערקע נעבעך געקוקט דורכן פֿענצטערל, זיך
צוגעהערט צו דער טיר. יעדער שאָרך האָט זיך איר אױסגעװיזן, אַז דאָס
גײט כלאַװנע. נאָר כלאַװנע איז נישט געגאַנגען; ער איז גאָר געלעגן
בעת־מעשׂה אײנער אַלײן אין דער בלאָטע און האָט זיך אױסגעשמועסט
מיט ושתּין. גיטל האָט איבערגעטראַכט אױף איר מאַן אַלצדינג, װאָס אַ
װײַב קאָן איבערטראַכטן, און אַז ס'איז געװאָרן רעכט שפּעט, האָט זי
געכאַפּט די יופּע אױף די פּלײצעס און איז אַװעק זוכן איר מאַן כלאַװנע.
זי האָט אים נישט געפֿונען. די שוסטערס, מיט װעלכע כלאַװנע האָט
אױסגעטרונקען לכּבֿוד יום־טובֿ, האָבן איר געשװאָרן, זײ זאָלן אַזױ
דערלעבן איבעראַיאָר פּורים, אַז כלאַװנע איז גלײַך פֿון שול אַװעק צו זיך
אַהײם און קײן טראָפּן איז צו זײ קײנעם אין מױל נישט געקומען. סײַדן
אפֿשר ― אַזױ האָבן געזאָגט די שוסטערס ― ער האָט זיך ערגעץ
באַגעגנט מיט שמעון־װאָלפֿן.
בײַ דעם נאָמען שמעון־װאָלף האָט גיטל אַזש אַ ציטער געטאָן. אָט
דער שמעון־װאָלף קאָסט איר נעבעך גענוג געזונט.
שמעון־װאָלף איז אױך אַ שוסטער, אַזױ װי איר מאַן כלאַװנע, און
האָט אױך ליב דאָס, װאָס איר מאַן כלאַװנע האָט ליב. נאָר װי קומט
כלאַװנע צו אים! יענער האָט אַ שם אױף דער גאַנצער װעלט ― מע
רופֿט אים גאָר אַנדערש נישט, װי שמעון־װאָלף דער שיכּור. ס'איז אַ
סבֿרא, אַז זײַן טאַטע איז דערפֿון געשטאָרבן: אײנמאָל שׂימחת־תּורה
האָט ער זיך אָנגעטרונקען, און עס האָט זיך אָנגעצונדן אין אים דער
בראָנפֿן און ער איז פֿאַרברענט געװאָרן, אַזױ װי אַ ליכט. מיט
שמעון־װאָלפֿן האָט זיך שױן אױך אײן מאָל געטראָפֿן די אײגענע מעשׂה, האָט
מען אים אָפּגעלאָשן. גיטל האָט אָבער נישט געגלױבט, אַז איר מאַן
זאָל זיך װידער אַ מאָל צונױפֿגײן מיט דעם שיכּורניק, נאָכדעם װי ער
האָט איר געגעבן אַ האַנט תּקיעת־כּף און געשװאָרן בײַ אַ פּאָר תּפֿילין,
אַז צײַט ער װעט לעבן, װעט ער זיך מיט אים קײנמאָל נישט באַגעגענען.
איבער דעם איז אַרױס אין יענער צײַט אַ גרױס מחלוקת צװישן כלאַװנעס
װײַב גיטל און שמעון־װאָלפֿס װײַב חנה־זיסל. דאָס מחלוקת האָט זיך
אָנגעהױבן מיט װערטער און מיט װערטלעך, און אױסגעלאָזט האָט זיך
עס זײער מיאוס: בײדע װײַבער האָבן זיך אַרײַנגעפּלאָנטעט אײנע דער
|
|
322 sholem aleykhem
gor geven bsheT-mayse bay zayne khaveyrem di shusters un gemakht mit
zey dem groysn trunk lekoved dem heylikn purem.
umzist hot di shusterke nebekh gekukt durkhn fentsterl, zikh
tsugehert tsu der tir. yeder shorkh hot zikh ir oysgevizn, az dos
geyt khlavne. nor khlavne iz nisht gegangen; er iz gor gelegn
beT-mayse eyner aleyn in der blote un hot zikh oysgeshmuest
mit ushWin. gitl hot ibergetrakht oyf ir man altsding, vos a
vayb kon ibertrakhtn, un az s'iz gevorn rekht shpet, hot zi
gekhapt di yupe oyf di pleytses un iz avek zukhn ir man khlavne.
zi hot im nisht gefunen. di shusters, mit velkhe khlavne hot
oysgetrunken lekoved yum-tuv, hobn ir geshvorn, zey zoln azoy
derlebn iberayor purem, az khlavne iz glaykh fun shul avek tsu zikh
aheym un keyn tropn iz tsu zey keynem in moyl nisht gekumen. saydn
efsher ― azoy hobn gezogt di shusters ― er hot zikh ergets
bagegnt mit shmeun-volfn.
bay dem nomen shmeun-volf hot gitl azh a tsiter geton. ot
der shmeun-volf kost ir nebekh genug gezunt.
shmeun-volf iz oykh a shuster, azoy vi ir man khlavne, un
hot oykh lib dos, vos ir man khlavne hot lib. nor vi kumt
khlavne tsu im! yener hot a shem oyf der gantser velt ― me
ruft im gor andersh nisht, vi shmeun-volf der shiker. s'iz a
svore, az zayn tate iz derfun geshtorbn: eynmol simkhas-Wurh
hot er zikh ongetrunken, un es hot zikh ongetsundn in im der
bronfn un er iz farbrent gevorn, azoy vi a likht. mit
shmeun-volfn hot zikh shoyn oykh eyn mol getrofn di eygene mayse, hot
men im opgeloshn. gitl hot ober nisht gegloybt, az ir man
zol zikh vider a mol tsunoyfgeyn mit dem shikernik, nokhdem vi er
hot ir gegebn a hant tekiyes-kaf un geshvorn bay a por tfilen,
az tsayt er vet lebn, vet er zikh mit im keynmol nisht bagegenen.
iber dem iz aroys in yener tsayt a groys mHlukT tsvishn khlavnes
vayb gitl un shmeun-volfs vayb Khane-zisl. dos mHlukT hot zikh
ongehoybn mit verter un mit vertlekh, un oysgelozt hot zikh
es zeyer mies: beyde vayber hobn zikh arayngeplontet eyne der
|
322 שלום עליכם
גאָר געװען בשעת־מעשׂה בײַ זײַנע חבֿרים די שוסטערס און געמאַכט מיט
זײ דעם גרױסן טרונק לכּבֿוד דעם הײליקן פּורים.
אומזיסט האָט די שוסטערקע נעבעך געקוקט דורכן פֿענצטערל, זיך
צוגעהערט צו דער טיר. יעדער שאָרך האָט זיך איר אױסגעװיזן, אַז דאָס
גײט כלאַװנע. נאָר כלאַװנע איז נישט געגאַנגען; ער איז גאָר געלעגן
בעת־מעשׂה אײנער אַלײן אין דער בלאָטע און האָט זיך אױסגעשמועסט
מיט ושתּין. גיטל האָט איבערגעטראַכט אױף איר מאַן אַלצדינג, װאָס אַ
װײַב קאָן איבערטראַכטן, און אַז ס'איז געװאָרן רעכט שפּעט, האָט זי
געכאַפּט די יופּע אױף די פּלײצעס און איז אַװעק זוכן איר מאַן כלאַװנע.
זי האָט אים נישט געפֿונען. די שוסטערס, מיט װעלכע כלאַװנע האָט
אױסגעטרונקען לכּבֿוד יום־טובֿ, האָבן איר געשװאָרן, זײ זאָלן אַזױ
דערלעבן איבעראַיאָר פּורים, אַז כלאַװנע איז גלײַך פֿון שול אַװעק צו זיך
אַהײם און קײן טראָפּן איז צו זײ קײנעם אין מױל נישט געקומען. סײַדן
אפֿשר ― אַזױ האָבן געזאָגט די שוסטערס ― ער האָט זיך ערגעץ
באַגעגנט מיט שמעון־װאָלפֿן.
בײַ דעם נאָמען שמעון־װאָלף האָט גיטל אַזש אַ ציטער געטאָן. אָט
דער שמעון־װאָלף קאָסט איר נעבעך גענוג געזונט.
שמעון־װאָלף איז אױך אַ שוסטער, אַזױ װי איר מאַן כלאַװנע, און
האָט אױך ליב דאָס, װאָס איר מאַן כלאַװנע האָט ליב. נאָר װי קומט
כלאַװנע צו אים! יענער האָט אַ שם אױף דער גאַנצער װעלט ― מע
רופֿט אים גאָר אַנדערש נישט, װי שמעון־װאָלף דער שיכּור. ס'איז אַ
סבֿרא, אַז זײַן טאַטע איז דערפֿון געשטאָרבן: אײנמאָל שׂימחת־תּורה
האָט ער זיך אָנגעטרונקען, און עס האָט זיך אָנגעצונדן אין אים דער
בראָנפֿן און ער איז פֿאַרברענט געװאָרן, אַזױ װי אַ ליכט. מיט
שמעון־װאָלפֿן האָט זיך שױן אױך אײן מאָל געטראָפֿן די אײגענע מעשׂה, האָט
מען אים אָפּגעלאָשן. גיטל האָט אָבער נישט געגלױבט, אַז איר מאַן
זאָל זיך װידער אַ מאָל צונױפֿגײן מיט דעם שיכּורניק, נאָכדעם װי ער
האָט איר געגעבן אַ האַנט תּקיעת־כּף און געשװאָרן בײַ אַ פּאָר תּפֿילין,
אַז צײַט ער װעט לעבן, װעט ער זיך מיט אים קײנמאָל נישט באַגעגענען.
איבער דעם איז אַרױס אין יענער צײַט אַ גרױס מחלוקת צװישן כלאַװנעס
װײַב גיטל און שמעון־װאָלפֿס װײַב חנה־זיסל. דאָס מחלוקת האָט זיך
אָנגעהױבן מיט װערטער און מיט װערטלעך, און אױסגעלאָזט האָט זיך
עס זײער מיאוס: בײדע װײַבער האָבן זיך אַרײַנגעפּלאָנטעט אײנע דער
|