אַ פּסחדיקע עקספּראָפּריאַציע
א.
כּתרילעװקע האָט פֿון תּמיד אָן נאָכגעטאַנצט אַדעס; נאָר פֿון זינט
עס האָבן זיך אָנגעהױבן די בהלות, טרעט כּתרילעװקע נישט אָפּ פֿון
אַדעס אַף קײן האָר: אין אַדעס אַ שטרײַק ― אין כּתרילעװקע אַ
שטרײַק; אין אַדעס אַ פּאָגראָם ― אין כּתרילעװקע אַ פּאָגראָם. אײנער
אַ לץ האָט אַרױסגעלאָזט אַ קלאַנג, אַז אין אַדעס האָט מען אָנגעהױבן
זיך אָפּשנײַדן די נעזער, האָט מען אין כּתרילעװקע גענומען שאַרפֿן מע־
סערס; אַ גליק, װאָס אין כּתרילעװקע גופֿא האָט מען ליב קוקן אַף
יענעם, דעריבער האָט יעדער געװאַרט, ביז דער ערשטער װעט זיך אָפּ־
שנײַדן די נאָז. און מע װאַרט נאָך עד היום...
נאָך אַזאַ מין הקדמה װעט שױן קײנעם קײן װוּנדער נישט זײַן, װאָס
עס גײט נישט אַװעק כּמעט אַ טאָג, מע זאָל נישט לײענען אַף די גאַזעטן
אַלע מאָל אַן אַנדער אומגליק פֿון כּתרילעװקע: װיִאַזױ „חבֿרה“ האָבן
זיך אַרײַנגעכאַפּט צו אַ בעקער און האָבן עקספּראָפּריאירט דאָס גאַנצע
געבעקס, אָדער װיִאַזױ אַ שוסטער האָט שױן געהאַט כּמעט געענדיקט
אַ פּאָר שטיװל ― ס'איז געבליבן נאָר אַרױפֿזעצן אַ פּאָר פּאָדעשװעס
מיט די אָפּצאַסן, ― איז מען אים באַפֿאַלן אין מיטן העלן טאָג, אָפּגע־
זאָגט דעם געװיסן פּסוק „שׂאו ידיכם“ ― „רוקי װערך!“ ― און צוגע־
נומען די שטיװל. אָדער אַ ייִד אַן אָרעמאַן איז געגאַנגען איבער די
הײַזער ― דאָנערשטיק איז געװען די מעשׂה ― האָט מען אים זאַטשע־
פּעט ערגעץ אין אַ געסל, צוגעשטעלט אים אַ פּיסטױל גלײַך אין פּנים
אַרײַן און אַרױסגעטרײסלט באַ אים װאָס ער האָט געהאַט. אָדער הערט
אַ מעשׂה, װאָס אַ ייִדענע דערצײלט... נאָר װאָס אַ ייִדענע דערצײלט
|
|
a peysekhdike ekspropryatsye
#.
KTrilevke hot fun tomed on nokhgetantst ades; nor fun zint
es hobn zikh ongehoybn di beholes, tret KTrilevke nisht op fun
ades af keyn hor: in ades a shtrayk ― in KTrilevke a
shtrayk; in ades a pogrom ― in KTrilevke a pogrom. eyner
a lets hot aroysgelozt a klang, az in ades hot men ongehoybn
zikh opshnaydn di nezer, hot men in KTrilevke genumen sharfn me-
sers; a glik, vos in KTrilevke gufe hot men lib kukn af
yenem, deriber hot yeder gevart, biz der ershter vet zikh op-
shnaydn di noz. un me vart nokh eyd hyum...
nokh aza min hakdome vet shoyn keynem keyn vunder nisht zayn, vos
es geyt nisht avek kemat a tog, me zol nisht leyenen af di gazetn
ale mol an ander umglik fun KTrilevke: viazoy "khevre'' hobn
zikh arayngekhapt tsu a beker un hobn ekspropri#irt dos gantse
gebeks, oder viazoy a shuster hot shoyn gehat kemat geendikt
a por shtivl ― s'iz geblibn nor aroyfzetsn a por podeshves
mit di optsasn, ― iz men im bafaln in mitn heln tog, opge-
zogt dem gevisn posek "Q#u idikhm'' ― "ruki verkh!'' ― un tsuge-
numen di shtivl. oder a yid an oreman iz gegangen iber di
hayzer ― donershtik iz geven di mayse ― hot men im zatshe-
pet ergets in a gesl, tsugeshtelt im a pistoyl glaykh in ponem
arayn un aroysgetreyslt ba im vos er hot gehat. oder hert
a mayse, vos a yidene dertseylt... nor vos a yidene dertseylt
|
אַ פּסחדיקעPassover עקספּראָפּריאַציעexpropriation, confiscation
א.
כּתרילעװקעKasrilevke: from Sholem Aleykhem stories האָטhave; give birth פֿוןfrom; of תּמידalways אָןwithout, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see נאָכגעטאַנצטimitate, ape אַדעסOdessa (Ukraine); נאָרbut, only פֿוןfrom; of זינטsince
עס האָבןhave; give birth זיךself אָנגעהױבןbegin; confront (with "zikh mit") די בהלותcommotion; confusion, טרעטstep; tread כּתרילעװקעKasrilevke: from Sholem Aleykhem stories נישטnot אָפּfinishing; up (as separable part of verb) פֿוןfrom; of
אַדעסOdessa (Ukraine) אַף קײןto; not any האָרhair; mainspring: איןin אַדעסOdessa (Ukraine) אַ שטרײַקstrike (labor) ― איןin כּתרילעװקעKasrilevke: from Sholem Aleykhem stories אַ
שטרײַקstrike (labor); איןin אַדעסOdessa (Ukraine) אַ פּאָגראָםanti-Jewish riot ― איןin כּתרילעװקעKasrilevke: from Sholem Aleykhem stories אַ פּאָגראָםanti-Jewish riot. אײנערsingle; several (in plural); one
אַ לץ האָטhave; give birth אַרױסגעלאָזטlet אַ קלאַנגsound, אַזthat; when; if איןin אַדעסOdessa (Ukraine) האָטhave; give birth מעןone (indefinite subject) אָנגעהױבןbegin; confront (with "zikh mit")
זיךself אָפּשנײַדןcut; harvest; mow די נעזערnose, האָטhave; give birth מעןone (indefinite subject) איןin כּתרילעװקעKasrilevke: from Sholem Aleykhem stories גענומעןtake; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun") שאַרפֿןscarf (clothing); sharp; blade; sharpen
מעסערסknife; אַ גליקhappiness; luck; joyous event; be lucky; be successful, װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) איןin כּתרילעװקעKasrilevke: from Sholem Aleykhem stories גופֿאto the point; itself האָטhave; give birth מעןone (indefinite subject) ליבlove; dear קוקןlook אַף
יענעםthat, דעריבערtherefore האָטhave; give birth יעדערeach, every געװאַרטwait, ביזuntil, at the time (in future) when דערthe, this ערשטערfirst װעטwill (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager זיךself
אָפּשנײַדןcut; harvest; mow די נאָזnose. אוןand מע װאַרטwait נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) עד היום...
נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) אַזאַsuch מיןspecies; genus (taxonomy); heretic; minute (abbreviation) הקדמהintroduction, preface װעטwill (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager שױןlook after; care for; already; right away קײנעםnobody קײןto; not any װוּנדערastonish; wonder, be surprised (with "zikh"); marvel נישטnot זײַןbe; his; its, װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb)
עס גײטgo; plan to (with infinitive) נישטnot אַװעקaway כּמעטalmost אַ טאָגday; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper, מע זאָלshould נישטnot לײענעןread אַף די גאַזעטןjournal; newspaper
אַלעall מאָלmoth (insect); pier; grind; paint, imagine (with "zikh"); time אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware אַנדערother; next אומגליקbad luck פֿוןfrom; of כּתרילעװקעKasrilevke: from Sholem Aleykhem stories: װיִאַזױhow? „חבֿרהgang“ האָבןhave; give birth
זיךself אַרײַנגעכאַפּטenter in spite of difficulties (with "zikh") צו אַ בעקערbaker אוןand האָבןhave; give birth עקספּראָפּריאירט דאָסthe, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) גאַנצעwhole, full, complete
געבעקסpastry; baked goods, אָדערvein; or װיִאַזױhow? אַ שוסטערcobbler האָטhave; give birth שױןlook after; care for; already; right away געהאַטhave; give birth כּמעטalmost געענדיקטfinish
אַ פּאָרpair; pair up שטיװלboot ― ס'איזbe; so געבליבןremain; be decided (with "bay") נאָרbut, only אַרױפֿזעצןseat; place אַ פּאָרpair; pair up פּאָדעשװעסsole (shoe) (clothing)
מיטexert; with; middle די אָפּצאַסןheel of shoe (clothing), ― איזbe; so מעןone (indefinite subject) איםhim; it באַפֿאַלןattack; tackle איןin מיטןwith; middle העלןbright; clear; become light טאָגday; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper,
אָפּגעזאָגטfinish saying; refuse; decline; fire from job דעםthe, this געװיסןconscience; certain; particular פּסוקverse of Bible „שׂאו ידיכם“ ― „רוקי װערך!“ ― אוןand
צוגענומעןtake; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun") די שטיװלboot. אָדערvein; or אַ ייִדJew; person (Jewish); anonymous male stranger אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware אָרעמאַןpauper איזbe; so געגאַנגעןgo; plan to (with infinitive) איבערover; recycle די
הײַזערhouse ― דאָנערשטיקThursday איזbe; so געװעןbe די מעשׂהstory; genitalia (vulgar) ― האָטhave; give birth מעןone (indefinite subject) איםhim; it
זאַטשעפּעטinterfere ערגעץsomewhere איןin אַ געסלalley, צוגעשטעלטprepare (food); provide; set up איםhim; it אַ פּיסטױלpistol (weapon) גלײַךstraight, even; direct; similar; right away; equate; compare; straighten; like (English) איןin פּניםface
אַרײַןinto אוןand אַרױסגעטרײסלטquiver; shake באַ איםhim; it װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) ער האָטhave; give birth געהאַטhave; give birth. אָדערvein; or הערטhear, smell (with "zikh")
אַ מעשׂהstory; genitalia (vulgar), װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) אַ ייִדענעJewish woman (sometimes pejorative); homemaker דערצײלטrecount, tell, narrate... נאָרbut, only װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) אַ ייִדענעJewish woman (sometimes pejorative); homemaker דערצײלטrecount, tell, narrate
|