לײען בוך 6 זײַט 0021

                      אַן אָנגעלײגטער ברית


     ― שלימזל! װען קומט איר אױס גײן צו־קינד? ערבֿ יום־טובֿ!
     ― קױם דערלעבט אַ נחת!
     ― אַז מיר װעלן װערט זײַן באַ גאָט, װעט נאָך זײַן אַ ייִנגל אױך.
אָט װעט איר זען!
     ― זי מוז געבױרן משיחן, נישט אַנדערש!
     אַזעלכע וכדומה אַזעלכע װערטלעך זײַנען געפֿלױגן דעם גאַנצן טאָג
באַ הענעך דעם סטאָלער אין שטוב, און רײזל האָט זיך געקנײטשט,
געיאָקעט, זיך קײן אָרט נישט געקאָנט געפֿינען.
     עס זײַנען געװען מינוטן אַזעלכע, װאָס זי האָט זיך באַהאַלטן אין
אַ װינקעלע, זיך געקנײַפּט דאָס פּנים, געריסן פֿון זיך שטיקער פֿלײש און
געבעטן אַף זיך דעם טױט.
     ― רבונו של עולם! זיסער פֿאָטער, האַרציקער, געטרײַער, העלף
מיר שטאַרבן!...
     רײזל איז געגאַנגען צו־קינד נאָך פֿון גאַנץ פֿרי אָן, נאָר זי האָט
זיך באַהאַלטן, קײנער זאָל נישט װיסן. אַרום פֿאַרנאַכט, אַז עס האָבן
זי אַ כאַפּ געטאָן די רעכטע „װײען“, איז זי אַרײַנגעפֿאַלן אין בעט אַרײַן,
אָנגעהױבן ברעכן די הענט, צונױפֿגעקרעמפּעװעט די צײן, געװאָרן ברױן
און בלױ און האָט אױסגעשריִען נישט מיט איר קול:
     ― מאַמעניו! גיב מיר כח, איך זאָל קאָנען שטאַרבן!
     שׂרה־רחל די באָבע, װאָס איז געשטאַנען איבער איר בעט, האָט שױן,
נישקשה, געזען אַזעלכע זאַכן. זי האָט זיך אָנגעבױגן צו איר מיט פֿאַר־
קאַטשעטע אַרבל ביז די שפּיצעכיקע שװאַרצע עלנבױגנס און האָט זי
געטרײסט:

                      an ongeleygter bris


     ― shlimzl! ven kumt ir oys geyn tsu-kind? orev yum-tuv!
     ― koym derlebt a nakhes!
     ― az mir veln vert zayn ba got, vet nokh zayn a yingl oykh.
ot vet ir zen!
     ― zi muz geboyrn moshiyekhn, nisht andersh!
     azelkhe ukhdoyme azelkhe vertlekh zaynen gefloygn dem gantsn tog
ba henekh dem stoler in shtub, un reyzl hot zikh gekneytsht,
geyoket, zikh keyn ort nisht gekont gefinen.
     es zaynen geven minutn azelkhe, vos zi hot zikh bahaltn in
a vinkele, zikh geknaypt dos ponem, gerisn fun zikh shtiker fleysh un
gebetn af zikh dem toyt.
     ― reboyne shel oylem! ziser foter, hartsiker, getrayer, helf
mir shtarbn!...
     reyzl iz gegangen tsu-kind nokh fun gants fri on, nor zi hot
zikh bahaltn, keyner zol nisht visn. arum farnakht, az es hobn
zi a khap geton di rekhte "veyen'', iz zi arayngefaln in bet arayn,
ongehoybn brekhn di hent, tsunoyfgekrempevet di tseyn, gevorn broyn
un bloy un hot oysgeshrien nisht mit ir kol:
     ― mamenyu! gib mir khH, ikh zol konen shtarbn!
     shore-rHl di bobe, vos iz geshtanen iber ir bet, hot shoyn,
nishkshh, gezen azelkhe zakhn. zi hot zikh ongeboygn tsu ir mit far-
katshete arbl biz di shpitsekhike shvartse elnboygns un hot zi
getreyst:

                      אַן‪a; foresee, predict, anticipate; become aware אָנגעלײגטער‪welcome, appreciate ברית‪circumcision; baby naming; convenant


     ― שלימזל‪unlucky person, clumsy person! װען‪when; when (interrogative); if (contrary to fact) קומט‪come איר‪her; you (pl) אױס‪out; because of גײן‪go; plan to (with infinitive); passable (path) צו1קינד‪child? ערבֿ‪evening, day before יום־טובֿ‪religious holiday!
     ― קױם‪barely, hardly (often with "vos") דערלעבט‪live to see אַ נחת‪pleasure!
     ― אַז‪that; when; if מיר‪me; we װעלן‪wave; will (future); boil milk; want װערט‪become; defend; forbid; value; worth זײַן‪be; his; its באַ גאָט‪God, deity, װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only) זײַן‪be; his; its אַ ייִנגל‪boy, fellow, lad; jack (playing cards) אױך‪also.
אָט‪here; this very; just now װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager איר‪her; you (pl) זען‪see!
     ― זי מוז‪must; necessity געבױרן‪bear a child משיחן‪messiah, נישט‪not אַנדערש‪other; next; change!
     אַזעלכע‪such; such; so; thus; yes וכדומה‪and similar, etc. אַזעלכע‪such; such; so; thus; yes װערטלעך‪witty saying זײַנען‪be געפֿלױגן‪fly דעם‪the, this גאַנצן‪whole, full, complete טאָג‪day; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper
באַ הענעך דעם‪the, this סטאָלער אין‪in שטוב‪house, home; room, און‪and רײזל‪rose; rash (skin disease); Rose האָט‪have; give birth זיך‪self געקנײטשט‪wrinkle; crease,
געיאָקעט, זיך‪self קײן‪to; not any אָרט‪place; position נישט‪not געקאָנט‪be able געפֿינען‪find.
     עס זײַנען‪be געװען‪be מינוטן‪minute אַזעלכע‪such; such; so; thus; yes, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) זי האָט‪have; give birth זיך‪self באַהאַלטן‪hide; bury (euphamism); hide; bury (euphamism) אין‪in
אַ װינקעלע‪corner; angle, זיך‪self געקנײַפּט‪pinch; crimp דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) פּנים‪face, געריסן‪pull; tear פֿון‪from; of זיך‪self שטיקער‪piece (of substance); small amount of; piece (in a performance); gimmick פֿלײש‪meat און‪and
געבעטן‪make into a bed; request; prayer; plea אַף זיך‪self דעם‪the, this טױט‪dead; death.
     ― רבונו‪master (with "- shel oylem", of the world) של עולם‪world; eternity; congregation! זיסער‪sweet פֿאָטער‪father (German), האַרציקער‪delightful, געטרײַער‪faithful; devoted, העלף‪help
מיר‪me; we שטאַרבן‪die!...
     רײזל‪rose; rash (skin disease); Rose איז‪be; so געגאַנגען‪go; plan to (with infinitive) צו1קינד‪child נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only) פֿון‪from; of גאַנץ‪whole, full, complete פֿרי‪early אָן‪without, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see, נאָר‪but, only זי האָט‪have; give birth
זיך‪self באַהאַלטן‪hide; bury (euphamism); hide; bury (euphamism), קײנער‪nobody זאָל‪should נישט‪not װיסן‪know; knowledge. אַרום‪around פֿאַרנאַכט‪dusk, אַז‪that; when; if עס האָבן‪have; give birth
זי אַ כאַפּ‪catch, grab; excite; realize (with "zikh"); hasten (with "zikh") געטאָן‪do די רעכטע‪right (direction) „װײען‪woe; pain; blow (wind); blow (wind); winnow; flurry“, איז‪be; so זי אַרײַנגעפֿאַלן‪fall; occur אין‪in בעט‪bed (furniture); make into a bed; request אַרײַן‪into,
אָנגעהױבן‪begin; confront (with "zikh mit") ברעכן‪break; wring the hands; twist; vomit די הענט‪hand, צונױפֿגעקרעמפּעװעט די צײן‪tooth, געװאָרן‪become ברױן‪brown
און‪and בלױ‪blue; become blue (with "zikh") און‪and האָט‪have; give birth אױסגעשריִען‪call, shout, scream נישט‪not מיט‪exert; with; middle איר‪her; you (pl) קול‪Kuliai (Lithuanian):
     ― מאַמעניו‪dear mother; wow! (interj)! גיב‪give מיר‪me; we כח, איך‪I זאָל‪should קאָנען‪be able שטאַרבן‪die!
     שׂרה‪Sarah1רחל די באָבע‪grandmother, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) איז‪be; so געשטאַנען‪stand איבער‪over; recycle איר‪her; you (pl) בעט‪bed (furniture); make into a bed; request, האָט‪have; give birth שױן‪look after; care for; already; right away,
נישקשה‪not bad; no problem, געזען‪see אַזעלכע‪such; such; so; thus; yes זאַכן‪thing; vagina (anatomy). זי האָט‪have; give birth זיך‪self אָנגעבױגן‪bend, decline (grammar) צו איר‪her; you (pl) מיט‪exert; with; middle 
פֿאַרקאַטשעטע‪roll up (cloth) אַרבל‪sleeve ביז‪until, at the time (in future) when די שפּיצעכיקע‪tip, point; top; punchline שװאַרצע‪black; Negro; brunette עלנבױגנס‪elbow און‪and האָט‪have; give birth זי
געטרײסט‪comfort, console: