לײען בוך 5 זײַט 0356

אסתּר

דערצײלט לכּבֿוד פּורים.

     נישט קײן מעשׂה פֿונעם חדר, נישט פֿונעם רבין און נישט פֿון דער
רביצין װיל איך אײַך דערצײלן אָט דאָ. איך האָב אײַך שױן פֿון דעם
גענוג מאָל דערצײלט.  אפֿשר װעט מיר זײן דערלױבט איצטיקס מאָל,
לכּבֿוד פּורים, צו דערצײלן אײַך אַ מעשׂה פֿון דעם רבינס טאָכטער אסתּר?

א.

     אױב אסתּר פֿון דער מגילה איז געװען אַזאַ יפֿת־תּואר, װי די
אסתּר, װאָס איך דערצײל אײַך דאָ, איז קײן חידוש נישט, װאָס זי האָט
אַזױ אױסגענומען באַם קעניג אַחשורוש. די אסתּר, װאָס איך דערצײל
אײַך דאָ, האָט אױסגענומען באַ אַלעמען. אַלע האָבן זי ליב געהאַט. אַלע,
אַלע. אַפֿילו איך, און אַפֿילו מײַן עלטערער ברודער מאָטל אױך, כאָטש
ער איז שױן לאַנג בר־מצװה, און מע רעדט אים שױן לאַנג שידוכים,
און ער טראָגט שױן לאַנג אַ זײגער מיט אַ קײטל. (אױב איך האָב קײן
טעות נישט, האָט זיך אים שױן דעמאָלט געשיט אַ בערדל אױך). און
אַז מײַן עלטערער ברודער מאָטל האָט זי ליב געהאַט ― פֿרעגט מיך.
איז װעל אײַך זאָגן אַקוראַט. ער מײנט, איך װײס נישט, אַז דאָס, װאָס
ער גײט אַלע שבת באַטאָג אין חדר אַרײַן כּלומרשט לערנען פּרק מיטן
רבין, איז אַ נעכטיקער טאָג. דער רבי כראָפּעט אַף װאָס די װעלט שטײט.
די רביצין שמועסט מיט די װײַבער אינדרױסן אַף דער פּריזבע. און מיר,
חדר־ייִנגלעך שפּילן אין „מם־שין־הא“. און מאָטל מיט אסתּרן קוקן מיט
אױגן. ער אַף איר און זי אַף אים. און אָ מאָל מאַכט זיך, אַז מיר

Ester

dertseylt lekoved purem.

     nisht keyn mayse funem kheyder, nisht funem rebn un nisht fun der
rebitsin vil ikh aykh dertseyln ot do. ikh hob aykh shoyn fun dem
genug mol dertseylt.  efsher vet mir zayen derloybt itstiks mol,
lekoved purem, tsu dertseyln aykh a mayse fun dem rbins tokhter Ester?

#.

     oyb Ester fun der megile iz geven aza yafestoyer, vi di
Ester, vos ikh dertseyl aykh do, iz keyn khidesh nisht, vos zi hot
azoy oysgenumen bam kenig aHshorush. di Ester, vos ikh dertseyl
aykh do, hot oysgenumen ba alemen. ale hobn zi lib gehat. ale,
ale. afile ikh, un afile mayn elterer bruder motl oykh, khotsh
er iz shoyn lang br-mtsvh, un me redt im shoyn lang shidukhem,
un er trogt shoyn lang a zeyger mit a keytl. (oyb ikh hob keyn
toes nisht, hot zikh im shoyn demolt geshit a berdl oykh). un
az mayn elterer bruder motl hot zi lib gehat ― fregt mikh.
iz vel aykh zogn akurat. er meynt, ikh veys nisht, az dos, vos
er geyt ale shabes batog in kheyder arayn kloymersht lernen peyrek mitn
rebn, iz a nekhtiker tog. der rebi khropet af vos di velt shteyt.
di rebitsin shmuest mit di vayber indroysn af der prizbe. un mir,
kheyder-yinglekh shpiln in "mm-shin-h#''. un motl mit Estern kukn mit
oygn. er af ir un zi af im. un o mol makht zikh, az mir

אסתּר‪Esther

דערצײלט‪recount, tell, narrate לכּבֿוד‪for the sake of; in honor of פּורים‪holiday of Purim.

     נישט‪not קײן‪to; not any מעשׂה‪story; genitalia (vulgar) פֿונעם‪from; of חדר‪Jewish religious school; room, נישט‪not פֿונעם‪from; of רבין‪Rabbi (dative form) און‪and נישט‪not פֿון‪from; of דער‪the, this
רביצין‪Rabbis wife װיל‪want איך‪I אײַך‪you (pl) דערצײלן‪recount, tell, narrate אָט‪here; this very; just now דאָ‪here. איך‪I האָב‪have; give birth אײַך‪you (pl) שױן‪look after; care for; already; right away פֿון‪from; of דעם‪the, this
גענוג‪enough מאָל‪moth (insect); pier; grind; paint, imagine (with "zikh"); time דערצײלט‪recount, tell, narrate.  אפֿשר‪maybe װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager מיר‪me; we זײן‪filter; sift; Hebrew letter zayin דערלױבט‪allow איצטיקס‪now מאָל‪moth (insect); pier; grind; paint, imagine (with "zikh"); time,
לכּבֿוד‪for the sake of; in honor of פּורים‪holiday of Purim, צו דערצײלן‪recount, tell, narrate אײַך‪you (pl) אַ מעשׂה‪story; genitalia (vulgar) פֿון‪from; of דעם‪the, this רבינס‪Rabbi (Hassidic); state-appointed Rabbi טאָכטער‪daughter אסתּר‪Esther?

א.

     אױב‪if אסתּר‪Esther פֿון‪from; of דער‪the, this מגילה‪scroll, long story איז‪be; so געװען‪be אַזאַ‪such יפֿת־תּואר‪beauty; beautiful woman, װי די
אסתּר‪Esther, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) איך‪I דערצײל‪recount, tell, narrate אײַך‪you (pl) דאָ‪here, איז‪be; so קײן‪to; not any חידוש‪novelty, surprise, wonder; marvel נישט‪not, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) זי האָט‪have; give birth
אַזױ‪such; so; thus; yes אױסגענומען‪be a success, make a hit, stipulate (with "bay ... "az"), run out (with "zikh") באַם‪at, at the home of, by, near; in the opinion of קעניג‪king אַחשורוש‪Ahasuerus (king in Book of Esther); Ahasuerus (king in Book of Esther). די אסתּר‪Esther, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) איך‪I דערצײל‪recount, tell, narrate
אײַך‪you (pl) דאָ‪here, האָט‪have; give birth אױסגענומען‪be a success, make a hit, stipulate (with "bay ... "az"), run out (with "zikh") באַ אַלעמען‪everyone. אַלע‪all האָבן‪have; give birth זי ליב‪love; dear געהאַט‪have; give birth. אַלע‪all,
אַלע‪all. אַפֿילו‪even, only איך‪I, און‪and אַפֿילו‪even, only מײַן‪my עלטערער‪old, stale ברודער‪brother מאָטל‪gossip; Motl אױך‪also, כאָטש‪although; at least; you might as well (with imperative); Chodecz (Polish) (Congress Poland)
ער איז‪be; so שױן‪look after; care for; already; right away לאַנג‪long; for (duration); long; for (duration) בר1מצװה, און‪and מע רעדט‪speak אים‪him; it שױן‪look after; care for; already; right away לאַנג‪long; for (duration); long; for (duration) שידוכים‪match,
און‪and ער טראָגט‪carry; be pregnant שױן‪look after; care for; already; right away לאַנג‪long; for (duration); long; for (duration) אַ זײגער‪clock מיט‪exert; with; middle אַ קײטל‪chain; chain together. (אױב‪if איך‪I האָב‪have; give birth קײן‪to; not any
טעות‪error, mistake נישט‪not, האָט‪have; give birth זיך‪self אים‪him; it שױן‪look after; care for; already; right away דעמאָלט‪then געשיט‪pour (dry material) אַ בערדל‪beard אױך‪also). און‪and
אַז‪that; when; if מײַן‪my עלטערער‪old, stale ברודער‪brother מאָטל‪gossip; Motl האָט‪have; give birth זי ליב‪love; dear געהאַט‪have; give birth ― פֿרעגט‪ask מיך‪me.
איז‪be; so װעל‪wave; will (future); boil milk אײַך‪you (pl) זאָגן‪say; recite (prayer or religious text) אַקוראַט‪accurate. ער מײנט‪intend, איך‪I װײס‪know נישט‪not, אַז‪that; when; if דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite), װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb)
ער גײט‪go; plan to (with infinitive) אַלע‪all שבת‪Sabbath באַטאָג אין‪in חדר‪Jewish religious school; room אַרײַן‪into כּלומרשט‪tell all לערנען‪teach; study (religious texts); study (with "zikh") פּרק‪chapter מיטן‪with; middle
רבין‪Rabbi (dative form), איז‪be; so אַ נעכטיקער‪of yesterday; confused, depressed, anemic (person) טאָג‪day; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper. דער‪the, this רבי‪Rabbi (Hassidic); state-appointed Rabbi כראָפּעט‪snore אַף װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) די װעלט‪boil milk; world שטײט‪stand.
די רביצין‪Rabbis wife שמועסט‪converse מיט‪exert; with; middle די װײַבער‪wife; woman; rifle (soldiers argot) אינדרױסן‪outside אַף דער‪the, this פּריזבע‪bench (earthen, on outside of house). און‪and מיר‪me; we,
חדר‪Jewish religious school; room1ייִנגלעך‪boy, fellow, lad; jack (playing cards) שפּילן‪play; game; female genitalia (taboo) אין‪in „מם
שין1הא“. און‪and מאָטל‪gossip; Motl מיט‪exert; with; middle אסתּרן‪Esther קוקן‪look מיט‪exert; with; middle
אױגן‪eye (anatomy). ער אַף איר‪her; you (pl) און‪and זי אַף אים‪him; it. און‪and אָ מאָל‪moth (insect); pier; grind; paint, imagine (with "zikh"); time מאַכט‪make; defecate (with "mit"); power; regime זיך‪self, אַז‪that; when; if מיר‪me; we