לײען בוך 5 זײַט 0150

צער בעלי־הײם

(געדאַנקען פֿון אַ נאַריש ייִנגל).

א.

     ― זאָלסט זײַן אַ װױל ייִנגעלע, װאָלטסטו אונדז געהאָלפֿן אָנרײַבן
כרײן, ביז מיר װעלן פֿאַרטיק װערן מיט די פֿיש לכּבֿוד דעם הײליקן
יום־טובֿ.
      אַזױ מאַכט צו מיר די מאַמע ערבֿ שבֿועות נאָך האַלבן טאָג. און
אינאײנעם מיט דער קעכן שאָבט זי די פֿיש צו דער מילכיקער סעודה,
נאָך לעבעדיקע, נאָך צאַפּלדיקע פֿיש, װאָס אַז מע האָט זײ אַרײַנגעלײגט
אין אַ שיסל, אַ גרױסע לײמענע געגלײזטע שיסל מיט װאַסער, האָבן זײ
זיך נאָך געװאָרפֿן.
      מער פֿון אַלע האָט זיך געװאָרפֿן אַ קלײן קאָרעסל נעבעך מיט אַ
גרױס בײַכעלע, מיט אַ קײַלעכיק מײַלכל און מיט רױטע אײגעלעך. דאָס
דאָזיקע קאָרעסל האָט שטאַרק חשק געהאַט, אַ פּנים, צוריק אין טײַך
אַרײַן. האָט זיך עס געװאָרפֿן, געשפּרונגען פֿון שיסל אַרױס, געעפֿנט דאָס
מײַלכל, געפּאַטשט מיטן עקל און געשפּריצט מיר דאָס װאַסער גלײַך אין
פּנים אַרײַן: „ייִנגעלע, ראַטעװע מיך!... ראַטעװע מיך!“...
      איך װיש־אױס דאָס פּנים און נעם זיך צו דער אַרבעט, רײַבן כרײן
אַף יום־טובֿ, און טראַכט מיר: „אָרעם קאָרעסל װאָס דו ביסט! איך קאָן
דיר גאָרנישט טאָן... אָט װעט מען דיך נעמען צו דער אַרבעט: מע װעט
דיך אָפּשאָבן, װעט מען דיך אױפֿטרענען דאָס בײַכעלע, אױסטרײַבערן די
קישקעלעך. נאָכדעם װעט מען דיך צעשנײַדן אַף שטיקלעך, אַרײַנלײגן

tsar beli-heym

(gedanken fun a narish yingl).

#.

     ― zolst zayn a voyl yingele, voltstu undz geholfn onraybn
khreyn, biz mir veln fartik vern mit di fish lekoved dem heylikn
yum-tuv.
      azoy makht tsu mir di mame orev shvues nokh halbn tog. un
in#eynem mit der kekhn shobt zi di fish tsu der milkhiker sude,
nokh lebedike, nokh tsapldike fish, vos az me hot zey arayngeleygt
in a shisl, a groyse leymene gegleyzte shisl mit vaser, hobn zey
zikh nokh gevorfn.
      mer fun ale hot zikh gevorfn a kleyn koresl nebekh mit a
groys baykhele, mit a kaylekhik maylkhl un mit royte eygelekh. dos
dozike koresl hot shtark kheyshek gehat, a ponem, tsurik in taykh
arayn. hot zikh es gevorfn, geshprungen fun shisl aroys, geefnt dos
maylkhl, gepatsht mitn ekl un geshpritst mir dos vaser glaykh in
ponem arayn: "yingele, rateve mikh!... rateve mikh!''...
      ikh vish-oys dos ponem un nem zikh tsu der arbet, raybn khreyn
af yum-tuv, un trakht mir: "orem koresl vos du bist! ikh kon
dir gornisht ton... ot vet men dikh nemen tsu der arbet: me vet
dikh opshobn, vet men dikh oyftrenen dos baykhele, oystraybern di
kishkelekh. nokhdem vet men dikh tseshnaydn af shtiklekh, araynleygn

צער‪sorrow בעלי‪masters of1הײם‪home

(געדאַנקען‪thought; idea פֿון‪from; of אַ נאַריש‪foolish ייִנגל‪boy, fellow, lad; jack (playing cards)).

א.

     ― זאָלסט‪should זײַן‪be; his; its אַ װױל‪nice, good; although ייִנגעלע‪boy, fellow, lad; jack (playing cards), װאָלטסטו‪would אונדז‪us געהאָלפֿן‪help אָנרײַבן‪grate, rub; devour; have sex with (vulgar); masturbate (with "zikh")
כרײן‪horseradish, ביז‪until, at the time (in future) when מיר‪me; we װעלן‪wave; will (future); boil milk; want פֿאַרטיק‪ready; prepare װערן‪become; defend; forbid מיט‪exert; with; middle די פֿיש‪fish לכּבֿוד‪for the sake of; in honor of דעם‪the, this הײליקן‪holy; sanctify
יום־טובֿ‪religious holiday.
      אַזױ‪such; so; thus; yes מאַכט‪make; defecate (with "mit"); power; regime צו מיר‪me; we די מאַמע‪mother; mare (balegole-loshn) ערבֿ‪evening, day before שבֿועות‪holiday of Shavuos נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only) האַלבן‪half טאָג‪day; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper. און‪and
אינאײנעם‪together מיט‪exert; with; middle דער‪the, this קעכן שאָבט‪scrape; scale (fish) זי די פֿיש‪fish צו דער‪the, this מילכיקער‪made of milk; dairyman סעודה‪feast, festive meal,
נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only) לעבעדיקע‪lively, alive, נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only) צאַפּלדיקע‪shuddering פֿיש‪fish, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) אַז‪that; when; if מע האָט‪have; give birth זײ אַרײַנגעלײגט‪lay
אין‪in אַ שיסל‪bowl; dish, אַ גרױסע‪large לײמענע‪clay געגלײזטע‪varnish, enamel; glaze (glass) שיסל‪bowl; dish מיט‪exert; with; middle װאַסער‪water, האָבן‪have; give birth זײ
זיך‪self נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only) געװאָרפֿן‪throw, pitch, cast; toss about (with "zikh").
      מער‪problem; increase; more; carrot פֿון‪from; of אַלע‪all האָט‪have; give birth זיך‪self געװאָרפֿן‪throw, pitch, cast; toss about (with "zikh") אַ קלײן‪small קאָרעסל‪goldfish (Carassius auratus); carp (Carassius carassius נעבעך‪alas: expression of pity (hetero-malo-cognitive) מיט‪exert; with; middle אַ
גרױס‪gray; large; size בײַכעלע‪belly, מיט‪exert; with; middle אַ קײַלעכיק‪round מײַלכל‪mouth; rim און‪and מיט‪exert; with; middle רױטע‪red אײגעלעך‪eye (anatomy). דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite)
דאָזיקע‪here קאָרעסל‪goldfish (Carassius auratus); carp (Carassius carassius האָט‪have; give birth שטאַרק‪strengthen; strong, powerful; very; overpower, vanquish חשק‪eagerness; desire געהאַט‪have; give birth, אַ פּנים‪face, צוריק‪back אין‪in טײַך‪river; lake (NY)
אַרײַן‪into. האָט‪have; give birth זיך‪self עס געװאָרפֿן‪throw, pitch, cast; toss about (with "zikh"), געשפּרונגען‪jump פֿון‪from; of שיסל‪bowl; dish אַרױס‪out, געעפֿנט‪open דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite)
מײַלכל‪mouth; rim, געפּאַטשט‪slap; applaud (with "mit di hent") מיטן‪with; middle עקל‪border; tail; disgust און‪and געשפּריצט‪spray מיר‪me; we דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) װאַסער‪water גלײַך‪straight, even; direct; similar; right away; equate; compare; straighten; like (English) אין‪in
פּנים‪face אַרײַן‪into: „ייִנגעלע‪boy, fellow, lad; jack (playing cards), ראַטעװע‪rescue, save מיך‪me!... ראַטעװע‪rescue, save מיך‪me!“...
      איך‪I װיש‪wipe1אױס‪out; because of דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) פּנים‪face און‪and נעם‪take; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun") זיך‪self צו דער‪the, this אַרבעט‪work, labor, רײַבן‪grate, rub; devour; have sex with (vulgar); masturbate (with "zikh") כרײן‪horseradish
אַף יום־טובֿ‪religious holiday, און‪and טראַכט‪think; plan; thought; uterus, womb; clothing מיר‪me; we: „אָרעם‪poor; arm (anatomy) קאָרעסל‪goldfish (Carassius auratus); carp (Carassius carassius װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) דו ביסט‪be! איך‪I קאָן‪be able; dance figure; round of a card game
דיר‪you גאָרנישט‪nothing טאָן‪tone; ton (weight); do... אָט‪here; this very; just now װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager מען‪one (indefinite subject) דיך‪thigh; you נעמען‪take; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun"); name צו דער‪the, this אַרבעט‪work, labor: מע װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager
דיך‪thigh; you אָפּשאָבן‪scrape; scale (fish), װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager מען‪one (indefinite subject) דיך‪thigh; you אױפֿטרענען‪rip out; fornicate (taboo) דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) בײַכעלע‪belly, אױסטרײַבערן‪remove certain veins from the hindquarters of animals as part of making kosher די
קישקעלעך‪intestine (anatomy); stuffed intestine (food); hose. נאָכדעם‪afterward װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager מען‪one (indefinite subject) דיך‪thigh; you צעשנײַדן‪cut apart אַף שטיקלעך‪piece (of substance); small amount of; piece (in a performance); gimmick; foreskin discarded after circumcision, אַרײַנלײגן‪lay