לײען בוך 5 זײַט 0136

                                באַשעפֿעניש

― א. ―

     אײנמאָל אין אַ פֿרײַטיק, זומער איז דאָס געװען, זײַנען מיר גע־
גאַנגען פֿון חדר אַהײם עטלעכע ייִנגלעך מיטאַמאָל. געגאַנגען זײַנען
מיר גיך, כּמעט געלאָפֿן, װאָרעם, ערשטנס, האָט מען אונדז געלאָזט
פֿרײַ אַף שבת אַהײם, און, צװײטנס, זײַנען מיר געװען הונגעריק און
אַף אונדז האָט געװאַרט אַ הײס ראָסלפֿלײשל מיט פֿרישער שמעקעדי־
קער חלה.
     פּלוצים האָט אײנער פֿון אונדזער חבֿרה אױסגעשריגן אַף אַ קול:
„אױ, אַ פֿײגעלע!“ ― און מיר האָבן זיך אַלע אָפּגעשטעלט.
     װי אַ קנײַלעכן איז געזעסן אַף דער ערד, מיטן קעפּעלע אַרױף, אַ
קלײן יונג פֿײגעלע, מיט נאָך גאָר אַ געל פּיסקעלע. דאָס פֿײגעלע האָט
נעבעך געציטערט. צעלאָזט די פֿעדערלעך, געטרײסלט זיך, געפֿלאַטערט
געמאַכט מיט די פֿליגעלעך, געעפֿנט אַלעמאָל דאָס געלע פּיסקעלע, װי
אַ קלײן קינד בשעת עס װיל עסן, און אַרױסגעלאָזט אַף אַ הײזעריק
קולכל: „פּי!“... און עס האָט זיך אױפֿגעכאַפּט באַ אונדז אַ געפֿיל פֿון
רחמנות, און מיר האָבן אָנגעהױבן קלערן: װאָס טוט מען מיטן פֿײגעלע?
דער האָט געזאָגט: מע באַדאַרף דאָס לאָזן זיצן אַף דער ערד, ביז דעם
פֿײגעלעס „מאַמע“ װעט קומען. דער האָט געגעבן אַן עצה, מע זאָל דאָס
געבן אַ װאָרף איז דער הײך, װעט דאָס אַװעקפֿליִען. און דער האָט גע־
דרונגען, אַז מע באַדאַרף דאָס נעמען אַהײם. נאָר אַז ס'איז אַ רחמנות,
אַ „צער בעלי־חײם“ ― דאָס האָבן אַלע מודה געװען.
     און מיר האָבן געבראַכט דאָס פֿײגעלע אַהײם, פֿאַרגעסן, אַז מיר

                                bashefenish

― #. ―

     eynmol in a fraytik, zumer iz dos geven, zaynen mir ge-
gangen fun kheyder aheym etlekhe yinglekh mitamol. gegangen zaynen
mir gikh, kemat gelofn, vorem, ershtns, hot men undz gelozt
fray af shabes aheym, un, tsveytns, zaynen mir geven hungerik un
af undz hot gevart a heys roslfleyshl mit frisher shmekedi-
ker khale.
     plutsim hot eyner fun undzer khevre oysgeshrign af a kol:
"oy, a feygele!'' ― un mir hobn zikh ale opgeshtelt.
     vi a knaylekhn iz gezesn af der erd, mitn kepele aroyf, a
kleyn yung feygele, mit nokh gor a gel piskele. dos feygele hot
nebekh getsitert. tselozt di federlekh, getreyslt zikh, geflatert
gemakht mit di fligelekh, geefnt alemol dos gele piskele, vi
a kleyn kind bshas es vil esn, un aroysgelozt af a heyzerik
kelekhl: "pi!''... un es hot zikh oyfgekhapt ba undz a gefil fun
rakhmones, un mir hobn ongehoybn klern: vos tut men mitn feygele?
der hot gezogt: me badarf dos lozn zitsn af der erd, biz dem
feygeles "mame'' vet kumen. der hot gegebn an eytse, me zol dos
gebn a vorf iz der heykh, vet dos avekflien. un der hot ge-
drungen, az me badarf dos nemen aheym. nor az s'iz a rakhmones,
a "tsar baley-Heym'' ― dos hobn ale moyde geven.
     un mir hobn gebrakht dos feygele aheym, fargesn, az mir

                                באַשעפֿעניש‪creature

― א. ―

     אײנמאָל‪once; especially אין‪in אַ פֿרײַטיק‪Friday, זומער‪Summer (season); survive the summer איז‪be; so דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) געװען‪be, זײַנען‪be מיר‪me; we 
געגאַנגען‪go; plan to (with infinitive) פֿון‪from; of חדר‪Jewish religious school; room אַהײם‪homeward עטלעכע‪several ייִנגלעך‪boy, fellow, lad; jack (playing cards) מיטאַמאָל‪suddenly. געגאַנגען‪go; plan to (with infinitive) זײַנען‪be
מיר‪me; we גיך‪quick, כּמעט‪almost געלאָפֿן‪run, װאָרעם‪because; worm, ערשטנס‪first, האָט‪have; give birth מען‪one (indefinite subject) אונדז‪us געלאָזט‪let
פֿרײַ‪free; happy אַף שבת‪Sabbath אַהײם‪homeward, און‪and, צװײטנס‪secondly; on second thought, זײַנען‪be מיר‪me; we געװען‪be הונגעריק‪hungry און‪and
אַף אונדז‪us האָט‪have; give birth געװאַרט‪wait אַ הײס‪order, tell; be called, be named; hot; passionate ראָסלפֿלײשל‪pot roast, sourbraten (cooked food) מיט‪exert; with; middle פֿרישער‪fresh 
שמעקעדיקער‪fragrant חלה‪egg bread, challah (food).
     פּלוצים האָט‪have; give birth אײנער‪single; several (in plural); one פֿון‪from; of אונדזער‪our חבֿרה‪gang אױסגעשריגן‪call, shout, scream אַף אַ קול‪Kuliai (Lithuanian):
„אױ, אַ פֿײגעלע‪little bird; male homosexual (America, pejorative); Feygl (means "Violet")!“ ― און‪and מיר‪me; we האָבן‪have; give birth זיך‪self אַלע‪all אָפּגעשטעלט‪remain (with "zikh").
     װי אַ קנײַלעכן איז‪be; so געזעסן‪sit; seat; buttocks אַף דער‪the, this ערד‪earth, מיטן‪with; middle קעפּעלע‪head (anatomy) אַרױף‪up (preposition), אַ
קלײן‪small יונג‪youth; young פֿײגעלע‪little bird; male homosexual (America, pejorative); Feygl (means "Violet"), מיט‪exert; with; middle נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only) גאָר‪very; entirely; surprisingly; whole אַ געל‪yellow; red (hair); yellow; red (hair) פּיסקעלע‪snout, mouth (anatomy) (of animal). דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) פֿײגעלע‪little bird; male homosexual (America, pejorative); Feygl (means "Violet") האָט‪have; give birth
נעבעך‪alas: expression of pity (hetero-malo-cognitive) געציטערט‪tremble; shiver, quiver. צעלאָזט‪loosen (hair); melt די פֿעדערלעך‪feather; knife (ganovem-loshn), געטרײסלט‪quiver; shake זיך‪self, געפֿלאַטערט‪flutter
געמאַכט‪make; defecate (with "mit"); artificial מיט‪exert; with; middle די פֿליגעלעך‪wing, געעפֿנט‪open אַלעמאָל‪always דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) געלע‪yellow; red (hair) פּיסקעלע‪snout, mouth (anatomy) (of animal), װי
אַ קלײן‪small קינד‪child בשעת‪while עס װיל‪want עסן‪the letter S; eat; food, און‪and אַרױסגעלאָזט‪let אַף אַ הײזעריק‪hoarse
קולכל‪little voice: „פּי‪mouth of!“... און‪and עס האָט‪have; give birth זיך‪self אױפֿגעכאַפּט‪catch, grab; excite; realize (with "zikh"); hasten (with "zikh") באַ אונדז‪us אַ געפֿיל‪feeling פֿון‪from; of
רחמנות‪mercy, pity, און‪and מיר‪me; we האָבן‪have; give birth אָנגעהױבן‪begin; confront (with "zikh mit") קלערן‪consider, think, muse; belief; thought: װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) טוט‪do; paper bag מען‪one (indefinite subject) מיטן‪with; middle פֿײגעלע‪little bird; male homosexual (America, pejorative); Feygl (means "Violet")?
דער‪the, this האָט‪have; give birth געזאָגט‪say; recite (prayer or religious text): מע באַדאַרף‪need, require דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) לאָזן‪let זיצן‪sit; seat אַף דער‪the, this ערד‪earth, ביז‪until, at the time (in future) when דעם‪the, this
פֿײגעלעס‪Feygl (means "Violet") „מאַמע‪mother; mare (balegole-loshn)“ װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager קומען‪come. דער‪the, this האָט‪have; give birth געגעבן‪give אַן‪a; foresee, predict, anticipate; become aware עצה‪advice; advise, מע זאָל‪should דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite)
געבן‪give אַ װאָרף‪toss, hurl, throw איז‪be; so דער‪the, this הײך‪height; elevation, װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) אַװעקפֿליִען‪fly. און‪and דער‪the, this האָט‪have; give birth 
געדרונגען‪argue, claim; deduce (with "fun"); penetrate, אַז‪that; when; if מע באַדאַרף‪need, require דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) נעמען‪take; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun"); name אַהײם‪homeward. נאָר‪but, only אַז‪that; when; if ס'איז‪be; so אַ רחמנות‪mercy, pity,
אַ „צער‪sorrow בעלי‪masters of1חײם‪life“ ― דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) האָבן‪have; give birth אַלע‪all מודה‪admit fault (with "zikh zayn"); thank (with "zayn") געװען‪be.
     און‪and מיר‪me; we האָבן‪have; give birth געבראַכט‪bring דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) פֿײגעלע‪little bird; male homosexual (America, pejorative); Feygl (means "Violet") אַהײם‪homeward, פֿאַרגעסן‪forget, אַז‪that; when; if מיר‪me; we