לײען בוך 5 זײַט 0090

                                   כּפּרות

א.

     דעם ערשטן טאָג ראָש השנה נאָך, אַז דער עולם איז געגאַנגען
צו תּשליך, האָט מען געקאָנט באַמערקן אַ מחנה עופֿות, הינער, אַלטע
קװאָקעס און יונגע הינדעלעך מיט האָנעכלעך לױפֿן אין די הינטער־
געסלעך, אױסגעצױגן די קעפּלעך, מאַכן פּאָלקעס, הײבן פֿיסלעך, שפּרינ־
גען אונטער עפּעס מיט אַ מין אימפּעט, און אַלץ אַהין, װײַט, הינטער
דער שטאָט אַרױס. אַ חידוש איז דאָס געװען, נאָר קײנעם איז נישט
אײַנגעפֿאַלן אָפּשטעלן זיך נאָכקוקן, װוּ אַהין לױפֿן דאָס די דאָזיקע
נאַרישע עופֿות.
     ערשט שפּעטער, אין דער עשׂרת ימי תּשובֿה אַרײַן, האָט מען אָנ־
געהױבן זיך אַרומקוקן, אַז די שטײַגן זײַנען אָפֿן, און װוּ ס'איז געװען
ערגעץ אַן עוף איז דאָס אַרױסגעפֿלױגן ― און גײ זוך מיך! איז גע־
װאָרן אַ גװאַלד: „סטײַטש, מיט װאָס װעט מען שלאָגן כּפּרות?“ איבער־
הױפּט האָבן אײַנגעלײגט די װעלט די װײַבער; פֿאַר אַ װײַסע כּפּרה
װעט אײַך אַ װײַב זײַן אַ כּפּרה. זי מעג זײַן אַפֿילו אַ „מאַדאַם“, מיט אַ
הוט און מיט אַ פֿאָרטעפּיאַן... משוגענערװײַז זײַנען זײ געלאָפֿן אין
מאַרק אַרײַן, גרײט געװען צאָלן אין טאָג אַרײַן, אַבי צו קריגן כּפּרות;
אױב ניט קײן װײַסע הון, לאָז זײַן אַ ראַבע, אַ שװאַרצע. לאָז זײַן אַ
רױטער האָן ― אַבי אַ כּפּרה! און װי אַף־צו־להכעיס, איז נישט געװען
אין מאַרק, איר זאָלט זאָגן, אַן עוף אַף אַ רפֿואה. דאָס הײסט, ס'איז גע־
װען עופֿות אין מאַרק, נאָר נישט אַזעלכע, װאָס מע זאָל מיט זײ קאָנען
שלאָגן כּפּרות. צום בײַשפּיל: קאַטשקעס זײַנען געװען מיט גראָבע

                                   kapores

#.

     dem ershtn tog rosh hshnh nokh, az der oylem iz gegangen
tsu tashlekh, hot men gekont bamerkn a makhne oyfes, hiner, alte
kvokes un yunge hindelekh mit honekhlekh loyfn in di hinter-
geslekh, oysgetsoygn di keplekh, makhn polkes, heybn fislekh, shprin-
gen unter epes mit a min impet, un alts ahin, vayt, hinter
der shtot aroys. a khidesh iz dos geven, nor keynem iz nisht
ayngefaln opshteln zikh nokhkukn, vu ahin loyfn dos di dozike
narishe oyfes.
     ersht shpeter, in der aseres yemey tshuve arayn, hot men on-
gehoybn zikh arumkukn, az di shtaygn zaynen ofn, un vu s'iz geven
ergets an of iz dos aroysgefloygn ― un gey zukh mikh! iz ge-
vorn a gvald: "staytsh, mit vos vet men shlogn kapores?'' iber-
hoypt hobn ayngeleygt di velt di vayber; far a vayse kapore
vet aykh a vayb zayn a kapore. zi meg zayn afile a "madam'', mit a
hut un mit a fortepyan... mshugenervayz zaynen zey gelofn in
mark arayn, greyt geven tsoln in tog arayn, abi tsu krign kapores;
oyb nit keyn vayse hoyn, loz zayn a rabe, a shvartse. loz zayn a
royter hon ― abi a kapore! un vi af-tsu-lhkheys, iz nisht geven
in mark, ir zolt zogn, an of af a refue. dos heyst, s'iz ge-
ven oyfes in mark, nor nisht azelkhe, vos me zol mit zey konen
shlogn kapores. tsum bayshpil: katshkes zaynen geven mit grobe

                                   כּפּרות‪atonement

א.

     דעם‪the, this ערשטן‪first טאָג‪day; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper ראָש‪head; chief השנה נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only), אַז‪that; when; if דער‪the, this עולם‪world; eternity; congregation איז‪be; so געגאַנגען‪go; plan to (with infinitive)
צו תּשליך‪tashlikh ceremony of Rosh Hashono (religious), האָט‪have; give birth מען‪one (indefinite subject) געקאָנט‪be able באַמערקן‪notice אַ מחנה‪crowd; multitude עופֿות‪bird, chicken, הינער‪hen, אַלטע‪old, stale
קװאָקעס‪brooding hen און‪and יונגע‪young הינדעלעך‪chick מיט‪exert; with; middle האָנעכלעך לױפֿן‪run אין‪in די 
הינטערגעסלעך‪alley, אױסגעצױגן‪extract; draw out די קעפּלעך‪head (anatomy), מאַכן‪make; defecate (with "mit") פּאָלקעס‪polka (dance); thigh, הײבן‪raise, lift; exalt פֿיסלעך‪leg, foot (anatomy), 
שפּרינגען‪jump אונטער‪under; jack (playing cards) עפּעס‪something; somehow; somewhat; very מיט‪exert; with; middle אַ מין‪species; genus (taxonomy); heretic; minute (abbreviation) אימפּעט‪impetus, speed, און‪and אַלץ‪everything; all the more; still, yet; always (Khassidic Yiddish) אַהין‪thither; there, װײַט‪far; further, next (as "vayter"); far; further, next (as "vayter"), הינטער‪behind; behind; outside (of town)
דער‪the, this שטאָט‪reserved seat or place in synagogue; town אַרױס‪out. אַ חידוש‪novelty, surprise, wonder; marvel איז‪be; so דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) געװען‪be, נאָר‪but, only קײנעם‪nobody איז‪be; so נישט‪not
אײַנגעפֿאַלן‪occur (impersonal, with dative and "az") אָפּשטעלן‪remain (with "zikh"); bus-stop; stop זיך‪self נאָכקוקן‪look, װוּ‪where אַהין‪thither; there לױפֿן‪run דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) די דאָזיקע‪here
נאַרישע‪foolish עופֿות‪bird, chicken.
     ערשט‪first; recently שפּעטער‪late; mocker, אין‪in דער‪the, this עשׂרת‪ten ימי‪days of תּשובֿה‪answer; repentance אַרײַן‪into, האָט‪have; give birth מען‪one (indefinite subject) 
אָנגעהױבן‪begin; confront (with "zikh mit") זיך‪self אַרומקוקן‪look, אַז‪that; when; if די שטײַגן‪cage; climb זײַנען‪be אָפֿן‪open, און‪and װוּ‪where ס'איז‪be; so געװען‪be
ערגעץ‪somewhere אַן‪a; foresee, predict, anticipate; become aware עוף‪bird, chicken איז‪be; so דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) אַרױסגעפֿלױגן‪fly ― און‪and גײ זוך‪seek מיך‪me! איז‪be; so 
געװאָרן‪become אַ גװאַלד‪force; violence; scream; hue and cry; help!: „סטײַטש‪how can it be?, מיט‪exert; with; middle װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager מען‪one (indefinite subject) שלאָגן‪hit, beat; fight (with "zikh") כּפּרות‪atonement?“ 
איבערהױפּט‪mostly האָבן‪have; give birth אײַנגעלײגט‪lay; deposit (money); fold (laundry); destroy; drill (students); preserve (cucumbers); settle down to sleep די װעלט‪boil milk; world די װײַבער‪wife; woman; rifle (soldiers argot); פֿאַר‪for; before; in the time of אַ װײַסע‪white כּפּרה‪atonement
װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager אײַך‪you (pl) אַ װײַב‪wife; woman; rifle (soldiers argot) זײַן‪be; his; its אַ כּפּרה‪atonement. זי מעג‪may זײַן‪be; his; its אַפֿילו‪even, only אַ „מאַדאַם‪madam; Mrs. (French)“, מיט‪exert; with; middle אַ
הוט‪hat (clothing) און‪and מיט‪exert; with; middle אַ פֿאָרטעפּיאַן‪piano... משוגענערװײַז‪crazily זײַנען‪be זײ געלאָפֿן‪run אין‪in
מאַרק‪mark (German currency); market אַרײַן‪into, גרײט‪prepare; ready געװען‪be צאָלן‪number, count, inch; pay אין‪in טאָג‪day; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper אַרײַן‪into, אַבי‪if only צו קריגן‪receive, get; fight (with "zikh"); war כּפּרות‪atonement;
אױב‪if ניט‪not קײן‪to; not any װײַסע‪white הון‪treasure, fortune, לאָז‪let זײַן‪be; his; its אַ ראַבע‪speckled, spotted; calico (cat); speckled, spotted; calico (cat); speckled, spotted; calico (cat), אַ שװאַרצע‪black; Negro; brunette. לאָז‪let זײַן‪be; his; its אַ
רױטער‪red האָן‪rooster ― אַבי‪if only אַ כּפּרה‪atonement! און‪and װי אַף
צו1להכעיס‪in spite (with "oyf tsu -"), איז‪be; so נישט‪not געװען‪be
אין‪in מאַרק‪mark (German currency); market, איר‪her; you (pl) זאָלט‪should זאָגן‪say; recite (prayer or religious text), אַן‪a; foresee, predict, anticipate; become aware עוף‪bird, chicken אַף אַ רפֿואה‪cure. דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) הײסט‪order, tell; be called, be named, ס'איז‪be; so 
געװען‪be עופֿות‪bird, chicken אין‪in מאַרק‪mark (German currency); market, נאָר‪but, only נישט‪not אַזעלכע‪such; such; so; thus; yes, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) מע זאָל‪should מיט‪exert; with; middle זײ קאָנען‪be able
שלאָגן‪hit, beat; fight (with "zikh") כּפּרות‪atonement. צום‪towards בײַשפּיל‪example: קאַטשקעס‪duck (female) זײַנען‪be געװען‪be מיט‪exert; with; middle גראָבע‪thick; rude, coarse (Russian грубый); vulgar, obscene; uncouth; tacky