IV
אַ ים פֿון טרערן
― א. ―
טאָמער איז קאַרג די אײגענע צרות, יסורים און פּײַן, האָט אונדז
גאָט באַשערט פֿרעמדע צרות אַף עליס אײַלאַנד. טאָמער איז קאַרג געװען
די טרערן, װאָס מײַן מאַמע האָט פֿאַרגאָסן פֿון זינט מײַן טאַטע איז
געשטאָרבן און פֿון זינט מיר שלעפּן זיך אַרום איבער דער װעלט ביז צו
הײַנטיקן טאָג, באַדאַרף זי איצטער װײנען און טרערן גיסן אַף די אומ־
גליקן, װאָס מיר זעען זיך אָן אָט־אָ־דאָ, אַף עליס אײַלאַנד. אַלע מינוט
שיקט איר גאָט צו אַ נײַעם חורבן. די מאַמע נעמט זיך יעדע זאַך צום
האַרצן. זי ברעכט די הענט. זי באַהאַלט דאָס פּנים און װײנט זיך אױס
שטילערהײט.
― דו זינדיקסט, מאַמע! ― זאָגט צו איר מײַן ברודער אליהו, און
מיר דאַכט זיך, אַז ער איז גערעכט. װאָס האָט זי צו װײנען? מיר
שלעפּן זיך שױן מער נישט איבער דער װעלט, װי מיר האָבן זיך גע־
שלעפּט ביז אַהער. די נסיעה אַפֿן ים זײַנען מיר, דאַנקען גאָט, אױך
איבערגעקומען. מיר זײַנען שױן כּמעט אין אַמעריקע. נאָך אַ שעה, נאָך
צװײ שעה ― און מיר זײַנען פֿרײַ. נאָר װי אַזױ זאָל מען ניט װײנען,
אַז מע זעט פֿאַר זיך אַזױפֿיל אומגליקן? אַזױפֿיל טרערן? אַ ים פֿון
טרערן?
איבערדערצײלן אײַך אַלע אומגליקן, װאָס מיר האָבן זיך אָנגעזען
אַף עליס אײַלאַנד, באַדאַרף איך אַװעקזיצן מיט אײַך אַ טאָג מיט אַ
נאַכט און דערצײלן, דערצײלן און דערצײלן.
|
|
ayV
a yam fun trern
― #. ―
tomer iz karg di eygene tsores, yesurem un payn, hot undz
got bashert fremde tsores af elis ayland. tomer iz karg geven
di trern, vos mayn mame hot fargosn fun zint mayn tate iz
geshtorbn un fun zint mir shlepn zikh arum iber der velt biz tsu
hayntikn tog, badarf zi itster veynen un trern gisn af di um-
glikn, vos mir zeen zikh on ot-o-do, af elis ayland. ale minut
shikt ir got tsu a nayem khurbn. di mame nemt zikh yede zakh tsum
hartsn. zi brekht di hent. zi bahalt dos ponem un veynt zikh oys
shtilerhayt.
― du zindikst, mame! ― zogt tsu ir mayn bruder Elye, un
mir dakht zikh, az er iz gerekht. vos hot zi tsu veynen? mir
shlepn zikh shoyn mer nisht iber der velt, vi mir hobn zikh ge-
shlept biz aher. di nesiye afn yam zaynen mir, danken got, oykh
ibergekumen. mir zaynen shoyn kemat in amerike. nokh a sho, nokh
tsvey sho ― un mir zaynen fray. nor vi azoy zol men nit veynen,
az me zet far zikh azoyfil umglikn? azoyfil trern? a yam fun
trern?
iberdertseyln aykh ale umglikn, vos mir hobn zikh ongezen
af elis ayland, badarf ikh avekzitsn mit aykh a tog mit a
nakht un dertseyln, dertseyln un dertseyln.
|
IV
אַ ים פֿוןfrom; of טרערןtear
― א. ―
טאָמערperhaps; lest; if perchance; in case איזbe; so קאַרגstingy, cheap; lacking; begrudge; be stingy with די אײגענעown; same צרותtrouble, misfortune, distress, יסוריםpains אוןand פּײַןpain, האָטhave; give birth אונדזus
גאָטGod, deity באַשערטdestine; lavish; destined פֿרעמדעforeign, strange צרותtrouble, misfortune, distress אַף עליס אײַay: expression of delight or wonderלאַנדcountry; land, come to land. טאָמערperhaps; lest; if perchance; in case איזbe; so קאַרגstingy, cheap; lacking; begrudge; be stingy with געװעןbe
די טרערןtear, װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) מײַןmy מאַמעmother; mare (balegole-loshn) האָטhave; give birth פֿאַרגאָסןpour; drench; let drop פֿוןfrom; of זינטsince מײַןmy טאַטעfather איזbe; so
געשטאָרבןdie אוןand פֿוןfrom; of זינטsince מירme; we שלעפּןtrain (clothing); drag; pay late (jewelers argot) זיךself אַרוםaround איבערover; recycle דערthe, this װעלטboil milk; world ביזuntil, at the time (in future) when צו
הײַנטיקןtoday טאָגday; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper, באַדאַרףneed, require זי איצטערnow װײנעןcry, weep אוןand טרערןtear גיסןpour; mint (money) אַף די
אומגליקןbad luck, װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) מירme; we זעעןsee זיךself אָןwithout, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see אָטאָ1דאָhere, אַף עליס אײַay: expression of delight or wonderלאַנדcountry; land, come to land. אַלעall מינוטminute
שיקטsend אירher; you (pl) גאָטGod, deity צו אַ נײַעםnew חורבןmess; Holocaust; destruction, ruin. די מאַמעmother; mare (balegole-loshn) נעמטtake; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun") זיךself יעדעeach, every זאַךthing; vagina (anatomy) צוםtowards
האַרצןheart; heart ♥ (playing cards); breast. זי ברעכטbreak; wring the hands; twist; vomit די הענטhand. זי באַהאַלטhide; bury (euphamism); hide; bury (euphamism) דאָסthe, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) פּניםface אוןand װײנטcry, weep זיךself אױסout; because of
שטילערהײטsilently.
― דו זינדיקסטsin, מאַמעmother; mare (balegole-loshn)! ― זאָגטsay; recite (prayer or religious text) צו אירher; you (pl) מײַןmy ברודערbrother אליהוElijah, אוןand
מירme; we דאַכטmention; appear, seem, think (with "zikh"); mention; appear, seem, think (with "zikh") זיךself, אַזthat; when; if ער איזbe; so גערעכטcorrect, right. װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) האָטhave; give birth זי צו װײנעןcry, weep? מירme; we
שלעפּןtrain (clothing); drag; pay late (jewelers argot) זיךself שױןlook after; care for; already; right away מערproblem; increase; more; carrot נישטnot איבערover; recycle דערthe, this װעלטboil milk; world, װי מירme; we האָבןhave; give birth זיךself
געשלעפּטdrag; pay late (jewelers argot) ביזuntil, at the time (in future) when אַהערhither. די נסיעהjourney אַפֿן ים זײַנעןbe מירme; we, דאַנקעןthank; thanks; gratitude גאָטGod, deity, אױךalso
איבערגעקומעןsurvive; overcome; get deserved punishment (with "dos zaynike"). מירme; we זײַנעןbe שױןlook after; care for; already; right away כּמעטalmost איןin אַמעריקעAmerica. נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) אַ שעהhour, נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only)
צװײ2; deuce (playing cards) שעהhour ― אוןand מירme; we זײַנעןbe פֿרײַfree; happy. נאָרbut, only װי אַזױsuch; so; thus; yes זאָלshould מעןone (indefinite subject) ניטnot װײנעןcry, weep,
אַזthat; when; if מע זעטsee; the letter Z; satiety פֿאַרfor; before; in the time of זיךself אַזױsuch; so; thus; yesפֿילfeel; fill; stuff; many (German) אומגליקןbad luck? אַזױsuch; so; thus; yesפֿילfeel; fill; stuff; many (German) טרערןtear? אַ ים פֿוןfrom; of
טרערןtear?
איבערדערצײלןrecount, tell, narrate אײַךyou (pl) אַלעall אומגליקןbad luck, װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) מירme; we האָבןhave; give birth זיךself אָנגעזעןdistinguished, outstanding, eminent
אַף עליס אײַay: expression of delight or wonderלאַנדcountry; land, come to land, באַדאַרףneed, require איךI אַװעקזיצןsit מיטexert; with; middle אײַךyou (pl) אַ טאָגday; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper מיטexert; with; middle אַ
נאַכטnight אוןand דערצײלןrecount, tell, narrate, דערצײלןrecount, tell, narrate אוןand דערצײלןrecount, tell, narrate.
|