III
אין געפֿענקעניש
― א. ―
ניט אומזיסט האָט אונדזער חבֿר פּיניע געװאָרפֿן אַן אומחן אַף
„עליס אײַלאַנד“, גרײט געװען מאַכן דערױף אַ ליד און צעקריגט זיך
מיט מײַן ברודער אליהו. דעם כּעס האָט ער אָבער געהאַלטן אין זיך.
פּיניע האָט ניט געװאָלט, אַז דער הײסינער שנײַדער זאָל װיסן, אַז ער,
פּיניע, איז ניט צופֿרידן מיט אַמעריקע. האָט ער זיך געמאַכט האַרץ. נאָר
אינעװײניק האָט דאָס אים געברענט מיט סכּנות. „ס'טײַטש־ס'טײַטש,
מע זאָל נעמען מענטשן און אײַנשפּאַרן זײ, װי סקאָט, װי אַרעסטאַנטן,
װי געפֿאַנגענע!“ ― אַזױ האָט ער געטענהט שטילערהײט מיט אליהון
נאָכדעם, װי מע האָט אונדז געבראַכט צו פֿירן אַף „עליס אײַלאַנד“. קומט
אױס, אַז דער הײסינער שנײַדער איז געװען גערעכט. ער האָט פֿריִער
נבֿיאות געזאָגט, אַז ס'װעט אַזױ זײַן. נישט מער, ער האָט אַביסל איבער־
געכאַפּט די מאָס. ער האָט געזאָגט, אַז מע װעט אונדז אײַנשפּאַרן אין אַ
שטאַל. צום סוף האָט מען אונדז אַרײַנגעפֿירט אין אַ גרױסער ליכטיקער
שטוב און מע האָט אונדז געגעבן עסן און טרינקען און אַלצדינג אומזיסט,
אָן געלט. גוטע ליבע מענטשן! נאָר װאָס דען? אײדער מיר האָבן דער־
לעבט צו קומען צו דער דאָזיקער שטוב ― טאַטע־פֿאָטער! דורך אַ לאַנ־
גער בריק מיט טירלעך באַ די זײַטן זײַנען מיר דורכגעגאַנגען אײנציקװײַז.
אַף יעדער טריט האָט אונדז אָפּגעשטעלט אַן אַנדער אָנשיקעניש מיט אַ
קנעפּל, באַקוקט, באַטראַכט, באַזוכט, באַטאַפּט. פֿריִער פֿון אַלצדינג האָט
מען מיט אַ װײַס פּאַפּירל אונדז איבערגעקערט די ברעמען אַף דער לינ־
קער זײַט, באַטראַכטן די אױגן. דערנאָך די איבעריקע אבֿרים. און יעדער
באַזונדער שטעלט אַװעק אַף אײַך אַ צײכן מיט עפּעס אַ קרײַדל און טוט
|
|
ayayay
in gefenkenish
― #. ―
nit umzist hot undzer khaver pinye gevorfn an umHn af
"elis ayland'', greyt geven makhn deroyf a leyad un tsekrigt zikh
mit mayn bruder Elye. dem kas hot er ober gehaltn in zikh.
pinye hot nit gevolt, az der heysiner shnayder zol visn, az er,
pinye, iz nit tsufridn mit amerike. hot er zikh gemakht harts. nor
ineveynik hot dos im gebrent mit sakones. "s'taytsh-s'taytsh,
me zol nemen mentshn un aynshparn zey, vi skot, vi arestantn,
vi gefangene!'' ― azoy hot er getenht shtilerhayt mit #lihun
nokhdem, vi me hot undz gebrakht tsu firn af "elis ayland''. kumt
oys, az der heysiner shnayder iz geven gerekht. er hot frier
neviyes gezogt, az s'vet azoy zayn. nisht mer, er hot abisl iber-
gekhapt di mos. er hot gezogt, az me vet undz aynshparn in a
shtal. tsum suf hot men undz arayngefirt in a groyser likhtiker
shtub un me hot undz gegebn esn un trinken un altsding umzist,
on gelt. gute libe mentshn! nor vos den? eyder mir hobn der-
lebt tsu kumen tsu der doziker shtub ― tate-foter! durkh a lan-
ger brik mit tirlekh ba di zaytn zaynen mir durkhgegangen eyntsikvayz.
af yeder trit hot undz opgeshtelt an ander onshikenish mit a
knepl, bakukt, batrakht, bazukht, batapt. frier fun altsding hot
men mit a vays papirl undz ibergekert di bremen af der lin-
ker zayt, batrakhtn di oygn. dernokh di iberike eyvrem. un yeder
bazunder shtelt avek af aykh a tseykhn mit epes a kraydl un tut
|
III
איןin געפֿענקענישprison; captivity
― א. ―
ניטnot אומזיסטin vain האָטhave; give birth אונדזערour חבֿרfriend, comrade (male); boyfriend; befriend פּיניעfroth, foam; Pinye געװאָרפֿןthrow, pitch, cast; toss about (with "zikh") אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware אומחןdislike אַף
„עליס אײַay: expression of delight or wonderלאַנדcountry; land, come to land“, גרײטprepare; ready געװעןbe מאַכןmake; defecate (with "mit") דערױףabove אַ לידat hand אוןand צעקריגטfight זיךself
מיטexert; with; middle מײַןmy ברודערbrother אליהוElijah. דעםthe, this כּעסanger האָטhave; give birth ער אָבערbut געהאַלטןhold, contain; think; keep; stop (imperative); salary, pay איןin זיךself.
פּיניעfroth, foam; Pinye האָטhave; give birth ניטnot געװאָלטwant; would, אַזthat; when; if דערthe, this הײסינער שנײַדערtailor (occupation) זאָלshould װיסןknow; knowledge, אַזthat; when; if ער,
פּיניעfroth, foam; Pinye, איזbe; so ניטnot צופֿרידןsatisfied, glad, pleased, content מיטexert; with; middle אַמעריקעAmerica. האָטhave; give birth ער זיךself געמאַכטmake; defecate (with "mit"); artificial האַרץheart; heart ♥ (playing cards); breast. נאָרbut, only
אינעװײניקinternal, inside האָטhave; give birth דאָסthe, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) איםhim; it געברענטburn מיטexert; with; middle סכּנותdanger. „ס'טײַטשexplain; interpret; meaning; means1ס'טײַטשexplain; interpret; meaning; means,
מע זאָלshould נעמעןtake; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun"); name מענטשןperson, human, responsible or mature person אוןand אײַנשפּאַרןbe stubborn; cage זײ, װי סקאָט, װי אַרעסטאַנטןperson arrested, prisoner,
װי געפֿאַנגענעcatch; imprison!“ ― אַזױsuch; so; thus; yes האָטhave; give birth ער געטענהטcomplain; argue; plead שטילערהײטsilently מיטexert; with; middle אליהוןElijah
נאָכדעםafterward, װי מע האָטhave; give birth אונדזus געבראַכטbring צו פֿירןcarry; act, behave (with "zikh") אַף „עליס אײַay: expression of delight or wonderלאַנדcountry; land, come to land“. קומטcome
אױסout; because of, אַזthat; when; if דערthe, this הײסינער שנײַדערtailor (occupation) איזbe; so געװעןbe גערעכטcorrect, right. ער האָטhave; give birth פֿריִערearly
נבֿיאותprophesy געזאָגטsay; recite (prayer or religious text), אַזthat; when; if ס'װעטwill (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager אַזױsuch; so; thus; yes זײַןbe; his; its. נישטnot מערproblem; increase; more; carrot, ער האָטhave; give birth אַביסלbit
איבערגעכאַפּטsnack; intercept די מאָסmeasure (abstract). ער האָטhave; give birth געזאָגטsay; recite (prayer or religious text), אַזthat; when; if מע װעטwill (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager אונדזus אײַנשפּאַרןbe stubborn; cage איןin אַ
שטאַלstall (for animals). צוםtowards סוףend האָטhave; give birth מעןone (indefinite subject) אונדזus אַרײַנגעפֿירטcarry; act, behave (with "zikh") איןin אַ גרױסערlarge ליכטיקערbright
שטובhouse, home; room אוןand מע האָטhave; give birth אונדזus געגעבןgive עסןthe letter S; eat; food אוןand טרינקעןdrink; drown (with "zikh") אוןand אַלצדינגeverything אומזיסטin vain,
אָןwithout, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see געלטmoney. גוטעgood; thoroughly ליבעdear; love (romantic) מענטשןperson, human, responsible or mature person! נאָרbut, only װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) דעןin that case; else; (after question, expecting negative answer)? אײדערbefore; than מירme; we האָבןhave; give birth
דערלעבטlive to see צו קומעןcome צו דערthe, this דאָזיקערhere שטובhouse, home; room ― טאַטעfather1פֿאָטערfather (German)! דורךthrough; see אַ
לאַנגערlong; for (duration) בריקbridge; floor; kick מיטexert; with; middle טירלעךdoor באַ די זײַטןside, page זײַנעןbe מירme; we דורכגעגאַנגעןgo; plan to (with infinitive) אײנציקװײַזone at a time.
אַף יעדערeach, every טריטstep, pace; footstep האָטhave; give birth אונדזus אָפּגעשטעלטremain (with "zikh") אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware אַנדערother; next אָנשיקענישcurse, calamity; blockhead מיטexert; with; middle אַ
קנעפּלbutton; friend; police badge or officer, באַקוקטinspect, examine, באַטראַכטconsider; examine; consideration; examination, באַזוכטvisit, detect, באַטאַפּטtouch. פֿריִערearly פֿוןfrom; of אַלצדינגeverything האָטhave; give birth
מעןone (indefinite subject) מיטexert; with; middle אַ װײַסwhite; whitewash פּאַפּירלpaper (material) אונדזus איבערגעקערטturn; clean; sweep די ברעמעןeyebrow; border; Bremen (German) אַף דערthe, this
לינקערleft; wrong; illegal זײַטbe; side, page, באַטראַכטןconsider; examine די אױגןeye (anatomy). דערנאָךthereafter; afterwards; after; yet, still; even; more (in positive constructions only) די איבעריקעextra אבֿריםlimb; penis (anatomy) (common usage); body member. אוןand יעדערeach, every
באַזונדערseparate, special שטעלטplace; become bankrupt (with "zikh") אַװעקaway אַף אײַךyou (pl) אַ צײכןdepict; mark, symbol; jacks (game) מיטexert; with; middle עפּעסsomething; somehow; somewhat; very אַ קרײַדלchalk אוןand טוטdo; paper bag
|