לײען בוך 2 זײַט 0297

298                                                         ש ל ו ם   ע ל י כ ם


      ― צװײ הונדערט? פֿינף הונדערט?
      ― נעם העכער!
      ― טױזנט?
      ― נעם העכער!
      ― צװײ טױזנט?
      ― נאָך העכער!
      טאַמאַראַ מײנט, אַז זי האָט צו טאָן מיט אַזעלכן, װאָס קאָן נישט
צײלן מער פֿון צען. הערט זי אױף מיט אים צו שמועסן און פֿאָרט־צו צו
איר קװאַרטיר, צעצאָלט זיך מיטן איזװאָזטשיק, קלינגט אָן באַ זיך אַף
דער טיר, און עס קומט אַרױס דאָס קלײנע שיקסל מיט די גרױסע קאַרעלן,
נאָר אָן אַ געלעכטער אַפֿן פּנים, װי תּמיד, און מיט שטאַרק פֿאַרװײנטע
אױגן.
      ― װאָס האָט זיך געטראָפֿן? ― פֿרעגט זי טאַמאַראַ אומרויִק.
      ― אונדזער פּאַניטשל!... ― ענטפֿערט איר דאָס קלײנע שיקסל
און קאָן מער נישט רײדן.
      און אַז טאַמאַראַ איז אַרײַנגעקומען און געטראָפֿן אַבראַם מאַרקאָ־
װיטשן מיט ראָזען מיט אַלע קינדער זיצן אין די זאָקן מיט די טױטע
פּנימער אַף דער ערד, האָט זי שױן פֿאַרשטאַנען, װאָס דאָ איז, און זײ
האָבן איר שױן איבערגעגעבן אַלצדינג, אַלצדינג...
                                              * * *
     שפּעטער איז זי געװאָר געװאָרן, אַז ראָמאַנענקאָ איז פֿאַרשװוּנדן
געװאָרן ― מע װײס נישט װוּהין... אײניקע האָבן געזאָגט ― אַרעס־
טירט, אײניקע האָבן געזאָגט ― אַװעקגעפֿאָרן...


                                            קאַפּיטל יב.

                                       פֿון צער און צאָרן

       עלנט, פֿאַרזאָרגט, צעשרױפֿט, צערודערט און פֿאַרטראָגן איז טאַ־
מאַראַ שאָסטעפּאַל געגאַנגען איבער פּעטערבורג, דורכגעװאָרפֿן אין די
געדאַנקען אַלץ, װאָס זי האָט איבערגעלעבט אין דער דאָזיקער גרױסער
טומלדיקער שטאָט פֿון זינט זי איז אַהער געקומען ביז הײַנטיקן טאָג, ―

298                                                         sholem   elikh
m


      ― tsvey hundert? finf hundert?
      ― nem hekher!
      ― toyznt?
      ― nem hekher!
      ― tsvey toyznt?
      ― nokh hekher!
      tamara meynt, az zi hot tsu ton mit azelkhn, vos kon nisht
tseyln mer fun tsen. hert zi oyf mit im tsu shmuesn un fort-tsu tsu
ir kvartir, tsetsolt zikh mitn izvoztshik, klingt on ba zikh af
der tir, un es kumt aroys dos kleyne shiksl mit di groyse kareln,
nor on a gelekhter afn ponem, vi tomed, un mit shtark farveynte
oygn.
      ― vos hot zikh getrofn? ― fregt zi tamara umruik.
      ― undzer panitshl!... ― entfert ir dos kleyne shiksl
un kon mer nisht reydn.
      un az tamara iz arayngekumen un getrofn abram marko-
vitshn mit rozen mit ale kinder zitsn in di zokn mit di toyte
penemer af der erd, hot zi shoyn farshtanen, vos do iz, un zey
hobn ir shoyn ibergegebn altsding, altsding...
                                              * * *
     shpeter iz zi gevor gevorn, az romanenko iz farshvundn
gevorn ― me veys nisht vuhin... eynike hobn gezogt ― ares-
tirt, eynike hobn gezogt ― avekgeforn...


                                            kapitl ib.

                                       fun tsar un tsorn

       elnt, farzorgt, tseshroyft, tserudert un fartrogn iz ta-
mara shostepal gegangen iber peterburg, durkhgevorfn in di
gedanken alts, vos zi hot ibergelebt in der doziker groyser
tumldiker shtot fun zint zi iz aher gekumen biz hayntikn tog, ―

298                                                         ש ל ו ם   ע ל י כ ם


      ― צװײ‪2; deuce (playing cards) הונדערט‪hundred? פֿינף‪5 הונדערט‪hundred?
      ― נעם‪take; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun") העכער‪high; tall; loud; raise (price, wages); promote; rise (with "zikh")!
      ― טױזנט‪thousand?
      ― נעם‪take; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun") העכער‪high; tall; loud; raise (price, wages); promote; rise (with "zikh")!
      ― צװײ‪2; deuce (playing cards) טױזנט‪thousand?
      ― נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only) העכער‪high; tall; loud; raise (price, wages); promote; rise (with "zikh")!
      טאַמאַראַ מײנט‪intend, אַז‪that; when; if זי האָט‪have; give birth צו טאָן‪tone; ton (weight); do מיט‪exert; with; middle אַזעלכן‪such; such; so; thus; yes, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) קאָן‪be able; dance figure; round of a card game נישט‪not
צײלן‪count מער‪problem; increase; more; carrot פֿון‪from; of צען‪ten. הערט‪hear, smell (with "zikh") זי אױף‪on מיט‪exert; with; middle אים‪him; it צו שמועסן‪converse; conversation און‪and פֿאָרט‪travel (by vehicle); after all; still, nonetheless; fort1צו צו
איר‪her; you (pl) קװאַרטיר‪district, board, lodgings; lodge, board, צעצאָלט‪pay debt (with "zikh .. mit") זיך‪self מיטן‪with; middle איזװאָזטשיק‪carriage driver, קלינגט‪ring; call on the phone אָן‪without, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see באַ זיך‪self אַף
דער‪the, this טיר‪door; wild animal; chat (klezmer jargon), און‪and עס קומט‪come אַרױס‪out דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) קלײנע‪small שיקסל‪non-Jewish young woman (derogatory) מיט‪exert; with; middle די גרױסע‪large קאַרעלן‪coral,
נאָר‪but, only אָן‪without, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see אַ געלעכטער‪laughter אַפֿן פּנים‪face, װי תּמיד‪always, און‪and מיט‪exert; with; middle שטאַרק‪strengthen; strong, powerful; very; overpower, vanquish פֿאַרװײנטע‪bemoan; tearful
אױגן‪eye (anatomy).
      ― װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) האָט‪have; give birth זיך‪self געטראָפֿן‪find, meet; guess; happen, occur (with "zikh")? ― פֿרעגט‪ask זי טאַמאַראַ אומרויִק‪disquiet, unrest.
      ― אונדזער‪our פּאַניטשל‪young lord!... ― ענטפֿערט‪answer איר‪her; you (pl) דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) קלײנע‪small שיקסל‪non-Jewish young woman (derogatory)
און‪and קאָן‪be able; dance figure; round of a card game מער‪problem; increase; more; carrot נישט‪not רײדן‪speak.
      און‪and אַז‪that; when; if טאַמאַראַ איז‪be; so אַרײַנגעקומען‪come און‪and געטראָפֿן‪find, meet; guess; happen, occur (with "zikh") אַבראַם 
מאַרקאָװיטשן מיט‪exert; with; middle ראָזען מיט‪exert; with; middle אַלע‪all קינדער‪child זיצן‪sit; seat אין‪in די זאָקן‪sock, stocking (clothing) מיט‪exert; with; middle די טױטע‪dead
פּנימער‪face אַף דער‪the, this ערד‪earth, האָט‪have; give birth זי שױן‪look after; care for; already; right away פֿאַרשטאַנען‪understand, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) דאָ‪here איז‪be; so, און‪and זײ
האָבן‪have; give birth איר‪her; you (pl) שױן‪look after; care for; already; right away איבערגעגעבן‪be devoted to (with "zikh mit"); hand over אַלצדינג‪everything, אַלצדינג‪everything...
                                              * * *
     שפּעטער‪late; mocker איז‪be; so זי געװאָר‪become aware of, learn, discover (with "vern fun") געװאָרן‪become, אַז‪that; when; if ראָמאַנענקאָ איז‪be; so פֿאַרשװוּנדן‪disappear
געװאָרן‪become ― מע װײס‪know נישט‪not װוּהין‪whither, whither?... אײניקע‪single; several (in plural) האָבן‪have; give birth געזאָגט‪say; recite (prayer or religious text) ― 
אַרעסטירט‪arrest, אײניקע‪single; several (in plural) האָבן‪have; give birth געזאָגט‪say; recite (prayer or religious text) ― אַװעקגעפֿאָרן‪travel (by vehicle)...


                                            קאַפּיטל‪chapter יב.

                                       פֿון‪from; of צער‪sorrow און‪and צאָרן‪anger; rage; wrath

       עלנט‪lonely, פֿאַרזאָרגט‪supply, provide; worry, צעשרױפֿט‪unscrew, צערודערט‪confuse און‪and פֿאַרטראָגן‪carry away; bear, tolerate; absent-minded, unconscious איז‪be; so 
טאַמאַראַ שאָסטעפּאַל געגאַנגען‪go; plan to (with infinitive) איבער‪over; recycle פּעטערבורג‪Petersburg, דורכגעװאָרפֿן‪throw, pitch, cast; toss about (with "zikh") אין‪in די
געדאַנקען‪thought; idea אַלץ‪everything; all the more; still, yet; always (Khassidic Yiddish), װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) זי האָט‪have; give birth איבערגעלעבט‪survive אין‪in דער‪the, this דאָזיקער‪here גרױסער‪large
טומלדיקער‪noisy שטאָט‪reserved seat or place in synagogue; town פֿון‪from; of זינט‪since זי איז‪be; so אַהער‪hither געקומען‪come ביז‪until, at the time (in future) when הײַנטיקן‪today טאָג‪day; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper, ―