אין שטורעם 331
שײנער פּאַסכאַ־קױלעטש אױך נאָר פֿון יוצא װעגן, צוליב דער דײַטשקע
דער קריסטן, װאָס דרײט זיך אַרום אין שטוב. אָט ראָם װערט אָנגערופֿן
אַ מענטש, װאָס װיל זיך נישט קריגן מיט דער װעלט!
מע האָט זיך אַװעקגעזעצט די ערשטע נאַכט צום סדר זאַלבעדריט:
דער אַפּטײקער, זײַן זון סאַשאַ און זײַן חבֿר שמעון קעסלער. דער
פֿאָטער האָט אױסגעזען בײַ זיך אין שטוב װי אַ פֿרעמדער, װי אַ גאַסט ;
ער האָט זיך אָנגעטאָן אין אַ שװאַרצן ראָק, פֿאַרשפּיליעט פֿון אױבן ביז
אַראָפּ, צוגעמאַכט אַלע לאָדן פֿון די פֿענצטער, מע זאָל חלילה נישט
דערזען פֿון דרױסן, אַז בײַ סאַפֿראַנאָװיטש דעם אַפּטײקער ריכט מען
אָפּ דעם סדר, האָט געהױבן אַלע מינוט דעם צילינדער־הוט און געװישט
דעם שװײס, געזאָגט, אַז ער איז נישט געװױנט צו זיצן אין שטוב מיט
אַ צוגעדעקטן קאָפּ, און האָט זיך באַרויִקט ערשט דעמאָלט, אַז ער האָט
אַרױסבאַגלײט זײַן „דײַטשקע“ די קריסטן, װאָס איז געװען די
בעל־הביתטע בײַ אים אױף דער שטוב. ער האָט זיך גאָרנישט געקאָנט
פֿאָרשטעלן, אַז זײַן „דײַטשקע“ זאָל זען אים, דעם אינטעליגענט
סאַפֿראַנאָװיטש, איבער אַ ייִדישן סדר...
קאַפּיטל 3.
דעם שוסטערס אורח
אױב דער ליבער גוטער יום־טובֿ איז פֿאַר די נגידים אַ תּענוג, איז
ער פֿאַר אָרעמעלײַט אַ גן־עדן.
אַן אָרעמער בעל־מלאָכה, אַ מלמד, אַ קרעמער, אַ הענדלער, אַ
טענדלער איז אײַנגעשפּאַנט אַ גאַנץ קײַלעכיק יאָר אין דעם יאָך, װײס
נישט פֿון קײן שום פֿאַרגעניגן אין דער װעלט, אַחוץ דעם אײנציקן טאָג
שבת, װאָס ער קאָן זיך פֿאַרגינען אָפּשלאָפֿן דעם גאַנצן טאָג, װײס נישט,
װיִאַזױ גאָט צו דאַנקען, אַז עס קומט דער גוטער ליבער פּסח, װאָס מע
װעט קאָנען רוען גאַנצע אַכט טאָג דורכאַנאַנד, נישט טראָגן אױפֿן קאָפּ
קײן שום דאגות פּרנסה, װאָרעם װאָס ― װאָס, מיט מצה איז מען
באַװאָרנט אױף אַ גאַנצע װאָך. און װער שמועסט, אַז צו דער מצה העלפֿט
נאָך גאָט אַ זעקל קאַרטאָפֿליעס מיט אָ דײזשקעלע פּסחדיקן באָרשט, ―
|
|
in shturem 331
sheyner paskha-koyletsh oykh nor fun yoytsi vegn, tsulib der daytshke
der kristn, vos dreyt zikh arum in shtub. ot rom vert ongerufn
a mentsh, vos vil zikh nisht krign mit der velt!
me hot zikh avekgezetst di ershte nakht tsum seyder zalbedrit:
der apteyker, zayn zun sasha un zayn khaver shhimen kesler. der
foter hot oysgezen bay zikh in shtub vi a fremder, vi a gast ;
er hot zikh ongeton in a shvartsn rok, farshpilyet fun oybn biz
arop, tsugemakht ale lodn fun di fentster, me zol kholile nisht
derzen fun droysn, az bay safranovitsh dem apteyker rikht men
op dem seyder, hot gehoybn ale minut dem tsilinder-hut un gevisht
dem shveys, gezogt, az er iz nisht gevoynt tsu zitsn in shtub mit
a tsugedektn kop, un hot zikh baruikt ersht demolt, az er hot
aroysbagleyt zayn "daytshke'' di kristn, vos iz geven di
baleboste bay im oyf der shtub. er hot zikh gornisht gekont
forshteln, az zayn "daytshke'' zol zen im, dem inteligent
safranovitsh, iber a yidishn seyder...
kapitl 3.
dem shusters oyrekh
oyb der liber guter yum-tuv iz far di negidem a tayneg, iz
er far oremelayt a gn-edn.
an oremer balmelokhe, a melamed, a kremer, a hendler, a
tendler iz ayngeshpant a gants kaylekhik yor in dem yokh, veys
nisht fun keyn shum fargenign in der velt, akhuts dem eyntsikn tog
shabes, vos er kon zikh farginen opshlofn dem gantsn tog, veys nisht,
viazoy got tsu danken, az es kumt der guter liber peysekh, vos me
vet konen ruen gantse akht tog durkhanand, nisht trogn oyfn kop
keyn shum dayges parnose, vorem vos ― vos, mit matse iz men
bavornt oyf a gantse vokh. un ver shmuest, az tsu der matse helft
nokh got a zekl kartoflyes mit o deyzhkele peysekhdikn borsht, ―
|
אין שטורעם 331
שײנער פּאַסכאַ־קױלעטש אױך נאָר פֿון יוצא װעגן, צוליב דער דײַטשקע
דער קריסטן, װאָס דרײט זיך אַרום אין שטוב. אָט ראָם װערט אָנגערופֿן
אַ מענטש, װאָס װיל זיך נישט קריגן מיט דער װעלט!
מע האָט זיך אַװעקגעזעצט די ערשטע נאַכט צום סדר זאַלבעדריט:
דער אַפּטײקער, זײַן זון סאַשאַ און זײַן חבֿר שמעון קעסלער. דער
פֿאָטער האָט אױסגעזען בײַ זיך אין שטוב װי אַ פֿרעמדער, װי אַ גאַסט ;
ער האָט זיך אָנגעטאָן אין אַ שװאַרצן ראָק, פֿאַרשפּיליעט פֿון אױבן ביז
אַראָפּ, צוגעמאַכט אַלע לאָדן פֿון די פֿענצטער, מע זאָל חלילה נישט
דערזען פֿון דרױסן, אַז בײַ סאַפֿראַנאָװיטש דעם אַפּטײקער ריכט מען
אָפּ דעם סדר, האָט געהױבן אַלע מינוט דעם צילינדער־הוט און געװישט
דעם שװײס, געזאָגט, אַז ער איז נישט געװױנט צו זיצן אין שטוב מיט
אַ צוגעדעקטן קאָפּ, און האָט זיך באַרויִקט ערשט דעמאָלט, אַז ער האָט
אַרױסבאַגלײט זײַן „דײַטשקע“ די קריסטן, װאָס איז געװען די
בעל־הביתטע בײַ אים אױף דער שטוב. ער האָט זיך גאָרנישט געקאָנט
פֿאָרשטעלן, אַז זײַן „דײַטשקע“ זאָל זען אים, דעם אינטעליגענט
סאַפֿראַנאָװיטש, איבער אַ ייִדישן סדר...
קאַפּיטל 3.
דעם שוסטערס אורח
אױב דער ליבער גוטער יום־טובֿ איז פֿאַר די נגידים אַ תּענוג, איז
ער פֿאַר אָרעמעלײַט אַ גן־עדן.
אַן אָרעמער בעל־מלאָכה, אַ מלמד, אַ קרעמער, אַ הענדלער, אַ
טענדלער איז אײַנגעשפּאַנט אַ גאַנץ קײַלעכיק יאָר אין דעם יאָך, װײס
נישט פֿון קײן שום פֿאַרגעניגן אין דער װעלט, אַחוץ דעם אײנציקן טאָג
שבת, װאָס ער קאָן זיך פֿאַרגינען אָפּשלאָפֿן דעם גאַנצן טאָג, װײס נישט,
װיִאַזױ גאָט צו דאַנקען, אַז עס קומט דער גוטער ליבער פּסח, װאָס מע
װעט קאָנען רוען גאַנצע אַכט טאָג דורכאַנאַנד, נישט טראָגן אױפֿן קאָפּ
קײן שום דאגות פּרנסה, װאָרעם װאָס ― װאָס, מיט מצה איז מען
באַװאָרנט אױף אַ גאַנצע װאָך. און װער שמועסט, אַז צו דער מצה העלפֿט
נאָך גאָט אַ זעקל קאַרטאָפֿליעס מיט אָ דײזשקעלע פּסחדיקן באָרשט, ―
|