לײען בוך 11 זײַט 0295

                                           מ ש ו ג ע י ם
                           אַ באַשרײַבונג פֿון אַ דורכפֿאָרער

                             ד אָ ס   ע ר ש ט ע   ק אַ פּ י ט ל
(אַ דורכפֿאָרער אַנטדעקט דאָס נײַע לאַנד. ― די רױטע ייִדלעך  הערן זיך אָן  מיט
מעשׂיות און װערן פֿאַרקאָכט. ― אײנער פֿון זײ לאָזט זיך אַהין אַװעק. ― ער קומט צוריק און גיט אַרױס זײַן באַשרײַבונג באַזונדער אין אַ ביכל. ― ער רעכנט דערפֿון גליקלעך װערן).


      אַ צײַט מיט יאָרן האָבן די רױטע ייִדלעך געמײנט, אַז מיט זײ לאָזט
זיך אױס די װעלט. פֿון אײן זײַט דער טײַך סמבטיון, פֿון דער אַנדערער
זײַט די הרי חושך און אין מיטן די רױטע ייִדלעך ― און אַן עק,  װאָס
באַדאַרף מען נאָך? גערעדט האָט מען, אַז אַף יענער זײַט סמבטיון איז אַ
סבֿרא, אַז סע איז יאָ פֿאַראַן עפּעס אַ לאַנד, נאָר אַפֿילו אַז יאָ, איז נאָך
אַ ספֿק, צי עס געפֿינען זיך דאָרטן ייִדן; כאָטש אַפֿילו, אַז מע זאָל װעלן
שמועסן דאָס אײגענע װידער צוריק, מוז מען רעכענען,  אַז סע   איז
ג ע װ י ס  דאָרטן פֿאַראַן ייִדן, װאָרעם, ערשטנס, װי געשיקט זיך דאָס
אַ לאַנד אָן ייִדן? און, צװײטנס, װוּ זײַנען אַהינגעקומען די „עשׂרת
השבֿטים“?... נאָר פּלוצעם עפּעס איז אַרױס אַ קלאַנג, אַז אײנער אַ
דורכפֿאָרער, מע װײסט ניט װער און פֿון װאַנען, האָט דערצײלט, אַז ער
איז דאָרט אַלײן געװען אין יענעם לאַנד. אײַ, װי אַזױ האָט ער געקאָנט
אַריבער דעם סמבטיון, װאָס אַלע װײסן, אַז אַ גאַנצע װאָך װאַרפֿט ער
מיט שטײנער, אַ חוץ שבת? בלײַבט אַ קשיא... דער דורכפֿאָרער האָט דער־
צײלט, אַז ער איז דאָרטן געװען, אַז ער האָט אַלײן געזען מיט זײַנע אױגן

                                           mshugey m
                           a bashraybung fun a durkhforer

                             dos   ershte   kapit l
(a durkhforer antdekt dos naye land. ― di royte yidlekh  hern zikh on  mit
mayses un vern farkokht. ― eyner fun zey lozt zikh ahin avek. ― er kumt
tsurik un git aroys zayn bashraybung bazunder in a bikhl. ― er rekhnt derfun
gliklekh vern).


      a tsayt mit yorn hobn di royte yidlekh gemeynt, az mit zey lozt
zikh oys di velt. fun eyn zayt der taykh sambatyen, fun der anderer
zayt di hri khoyshekh un in mitn di royte yidlekh ― un an ek,  vos
badarf men nokh? geredt hot men, az af yener zayt sambatyen iz a
svore, az se iz yo faran epes a land, nor afile az yo, iz nokh
a sofek, tsi es gefinen zikh dortn yidn; khotsh afile, az me zol veln
shmuesn dos eygene vider tsurik, muz men rekhenen,  az se   iz
gevis  dortn faran yidn, vorem, ershtns, vi geshikt zikh dos
a land on yidn? un, tsveytns, vu zaynen ahingekumen di "aseres
hshvotem''?... nor plutsem epes iz aroys a klang, az eyner a
durkhforer, me veyst nit ver un fun vanen, hot dertseylt, az er
iz dort aleyn geven in yenem land. ay, vi azoy hot er gekont
ariber dem sambatyen, vos ale veysn, az a gantse vokh varft er
mit shteyner, a khuts shabes? blaybt a kashye... der durkhforer hot der-
tseylt, az er iz dortn geven, az er hot aleyn gezen mit zayne oygn

                                           מ ש ו ג ע י ם
                           אַ באַשרײַבונג‪depiction, description פֿון‪from; of אַ דורכפֿאָרער‪traveler

                             ד אָ ס   ע ר ש ט ע   ק אַ פּ י ט ל
(אַ דורכפֿאָרער‪traveler אַנטדעקט‪uncover; discover דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) נײַע‪new לאַנד‪country; land, come to land. ― די רױטע‪red ייִדלעך‪Jew; person (Jewish); anonymous male stranger  הערן‪hear, smell (with "zikh"); Mister; gentleman; mister זיך‪self אָן‪without, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see  מיט‪exert; with; middle
מעשׂיות‪story; genitalia (vulgar) און‪and װערן‪become; defend; forbid פֿאַרקאָכט‪be enamored of (with "zikh in"); overcook. ― אײנער‪single; several (in plural); one פֿון‪from; of זײ לאָזט‪let זיך‪self אַהין‪thither; there אַװעק‪away. ― ער קומט‪come צוריק‪back און‪and גיט‪give אַרױס‪out זײַן‪be; his; its באַשרײַבונג‪depiction, description באַזונדער‪separate, special אין‪in אַ ביכל‪book. ― ער רעכנט‪calculate, plan דערפֿון‪thence גליקלעך‪lucky, happy װערן‪become; defend; forbid).


      אַ צײַט‪time; menstrual period (with "di") מיט‪exert; with; middle יאָרן‪year האָבן‪have; give birth די רױטע‪red ייִדלעך‪Jew; person (Jewish); anonymous male stranger געמײנט‪intend, אַז‪that; when; if מיט‪exert; with; middle זײ לאָזט‪let
זיך‪self אױס‪out; because of די װעלט‪boil milk; world. פֿון‪from; of אײן‪one; single; several (in plural); single; several (in plural) זײַט‪be; side, page דער‪the, this טײַך‪river; lake (NY) סמבטיון‪Sambatyon River (mythical), פֿון‪from; of דער‪the, this אַנדערער‪other; next
זײַט‪be; side, page די הרי חושך‪darkness; dark און‪and אין‪in מיטן‪with; middle די רױטע‪red ייִדלעך‪Jew; person (Jewish); anonymous male stranger ― און‪and אַן‪a; foresee, predict, anticipate; become aware עק,  װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb)
באַדאַרף‪need, require מען‪one (indefinite subject) נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only)? גערעדט‪speak האָט‪have; give birth מען‪one (indefinite subject), אַז‪that; when; if אַף יענער‪that זײַט‪be; side, page סמבטיון‪Sambatyon River (mythical) איז‪be; so אַ
סבֿרא‪opinion; obvious conclusion, אַז‪that; when; if סע איז‪be; so יאָ‪yes פֿאַראַן‪exist (with "es iz") עפּעס‪something; somehow; somewhat; very אַ לאַנד‪country; land, come to land, נאָר‪but, only אַפֿילו‪even, only אַז‪that; when; if יאָ‪yes, איז‪be; so נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only)
אַ ספֿק‪doubt; doubt; be dubious of (with "in"), צי עס געפֿינען‪find זיך‪self דאָרטן‪there ייִדן‪Jew; person (Jewish); anonymous male stranger; כאָטש‪although; at least; you might as well (with imperative); Chodecz (Polish) (Congress Poland) אַפֿילו‪even, only, אַז‪that; when; if מע זאָל‪should װעלן‪wave; will (future); boil milk; want
שמועסן‪converse; conversation דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) אײגענע‪own; same װידער‪again; on the other hand; repulsion; ram צוריק‪back, מוז‪must; necessity מען‪one (indefinite subject) רעכענען‪calculate, plan,  אַז‪that; when; if סע   איז‪be; so
ג ע װ י ס  דאָרטן‪there פֿאַראַן‪exist (with "es iz") ייִדן‪Jew; person (Jewish); anonymous male stranger, װאָרעם‪because; worm, ערשטנס‪first, װי געשיקט‪send; skillful, deft, dexterous זיך‪self דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite)
אַ לאַנד‪country; land, come to land אָן‪without, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see ייִדן‪Jew; person (Jewish); anonymous male stranger? און‪and, צװײטנס‪secondly; on second thought, װוּ‪where זײַנען‪be אַהינגעקומען‪disappear די „עשׂרת‪ten
השבֿטים“?... נאָר‪but, only פּלוצעם‪suddenly עפּעס‪something; somehow; somewhat; very איז‪be; so אַרױס‪out אַ קלאַנג‪sound, אַז‪that; when; if אײנער‪single; several (in plural); one אַ
דורכפֿאָרער‪traveler, מע װײסט‪know ניט‪not װער‪become; defend; forbid; who און‪and פֿון‪from; of װאַנען‪where, האָט‪have; give birth דערצײלט‪recount, tell, narrate, אַז‪that; when; if ער
איז‪be; so דאָרט‪there אַלײן‪oneself (with a personal pronoun); only געװען‪be אין‪in יענעם‪that לאַנד‪country; land, come to land. אײַ‪ay: expression of delight or wonder, װי אַזױ‪such; so; thus; yes האָט‪have; give birth ער געקאָנט‪be able
אַריבער‪over דעם‪the, this סמבטיון‪Sambatyon River (mythical), װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) אַלע‪all װײסן‪know, אַז‪that; when; if אַ גאַנצע‪whole, full, complete װאָך‪week װאַרפֿט‪throw, pitch, cast; toss about (with "zikh") ער
מיט‪exert; with; middle שטײנער‪stone, אַ חוץ‪except for; in addition to שבת‪Sabbath? בלײַבט‪remain; be decided (with "bay") אַ קשיא‪question... דער‪the, this דורכפֿאָרער‪traveler האָט‪have; give birth 
דערצײלט‪recount, tell, narrate, אַז‪that; when; if ער איז‪be; so דאָרטן‪there געװען‪be, אַז‪that; when; if ער האָט‪have; give birth אַלײן‪oneself (with a personal pronoun); only געזען‪see מיט‪exert; with; middle זײַנע‪his אױגן‪eye (anatomy)