מײַן באַקאַנטשאַפֿט מיט א. ל. לעװינסקי
אונדזער ערשטע באַקאַנטשאַפֿט מיט דעם אַזױ פֿרי אָפּגעשטאָרבע־
נעם לעװינסקי איז געװען, נאַטירלעך, אַ ליטעראַרישע, און אָנגעהױבן
האָט זיך עס מיט אַ יאָר צװאַנציק צוריק, אין דער צײַט פֿון מײַן „יודישע
פֿאָלקסביבליאָטהעק“. אַף די בלעטער פֿונעם „המליץ“ (עליו השלום)
האָבן מיר זיך באַגעגנט, בײדע אָנגעװאָפֿנט מיט שטאָלענע פֿעדערן און
מיט אַן אַרסענאַל פֿון מליצות, און האָבן מלחמה געהאַלטן אַף עטלעכע
נומערן „המליץ“, נישט געפֿאַלן, חלילה, און נישט אונטערגעגעבן זיך
אײנער דעם אַנדערן, און אָן אַ טראָפּן בלוט ― װי די אמתע גבורי
ישׂראל.
דעם ערשטן פּלוצלעכן סטראַטעגישן אָנפֿאַל האָט ער געמאַכט אַף
מיר. ער איז אַרױס מיט אַ „מאמר“: „סטײַטש, שלום־עליכם װיל אָפּ־
שמדן אַלע בעסטע העברעער, מאַכן זײ פֿאַר זשאַרגאָניסטן! שלום־עליכם
צאָלט אין טאָג אַרײַן! צװאַנציק קאָפּיקעס אַ שורה זשאַרגאָן! שמע
ישׂראל!!', און געחתמעט איז געװען: א. ל. לעװינסקי פֿון גאָרנאָסטאַ־
יעװקע.
בין איך אָבער אױך נישט קײן מלופּים־קינד, האָב איך געגעבן אַ
נעם אַרױס מײַנע מליצהדיקע קױלן מיט מײַנע העברעיִשע פֿײַלן, אײַנגע־
טונקען (אין גיפֿט? חלילה!) אין טינט און ― הײַדאַ מיט אַ „מאמר“
קעגן דעם לעװינסקין פֿון גאָרנאָסטאַיעװקע. פֿאַרשטײט זיך, אַז מער פֿון
אַלע האָט באַקומען פֿון מיר אַ פּאָרציע גאָרנאָסטאַיעװקע. באַ יעדן זאַץ
און באַ יעדער פֿראַזע איז געװען מיט אַ ביטערער איראָניע: „הסופֿר
מגאָרנאָסטאַיעװקע“. מיר צו הילף איז גיך אונטערגעקומען נאָך אַ גבור
פֿון די גבורי־ישׂראל און גענומען בױקערן דעם גאָרנאָסטאַיעװקער אַנטי־
|
|
mayn bakantshaft mit #. l. levinski
undzer ershte bakantshaft mit dem azoy fri opgeshtorbe-
nem levinski iz geven, natirlekh, a literarishe, un ongehoybn
hot zikh es mit a yor tsvantsik tsurik, in der tsayt fun mayn "yudishe
folksbiblyothek''. af di bleter funem "hmlits'' (olov hshlum)
hobn mir zikh bagegnt, beyde ongevofnt mit shtolene federn un
mit an arsenal fun melitses, un hobn milkhome gehaltn af etlekhe
numern "hmlits'', nisht gefaln, kholile, un nisht untergegebn zikh
eyner dem andern, un on a tropn blut ― vi di emese gburi
yisroel.
dem ershtn plutslekhn strategishn onfal hot er gemakht af
mir. er iz aroys mit a "maymer'': "staytsh, shlum-elikhm vil op-
shmdn ale beste hebreer, makhn zey far zhargonistn! shlum-elikhm
tsolt in tog arayn! tsvantsik kopikes a shure zhargon! shema
yisroel!!', un gekhasmet iz geven: #. l. levinski fun gornosta-
yevke.
bin ikh ober oykh nisht keyn mlupim-kind, hob ikh gegebn a
nem aroys mayne mlitshdike koyln mit mayne hebreishe fayln, aynge-
tunken (in gift? kholile!) in tint un ― hayda mit a "maymer''
kegn dem levinskin fun gornostayevke. farshteyt zikh, az mer fun
ale hot bakumen fun mir a portsye gornostayevke. ba yedn zats
un ba yeder fraze iz geven mit a biterer ironye: "hsufr
mgornostayevke''. mir tsu hilf iz gikh untergekumen nokh a gbur
fun di gburi-yisroel un genumen boykern dem gornostayevker anti-
|
מײַןmy באַקאַנטשאַפֿטacquaintance מיטexert; with; middle א. ל. לעװינסקי
אונדזערour ערשטעfirst באַקאַנטשאַפֿטacquaintance מיטexert; with; middle דעםthe, this אַזױsuch; so; thus; yes פֿריearly
אָפּגעשטאָרבענעםdie לעװינסקי איזbe; so געװעןbe, נאַטירלעךnatural, אַ ליטעראַרישעliterary, אוןand אָנגעהױבןbegin; confront (with "zikh mit")
האָטhave; give birth זיךself עס מיטexert; with; middle אַ יאָרyear צװאַנציק20 צוריקback, איןin דערthe, this צײַטtime; menstrual period (with "di") פֿוןfrom; of מײַןmy „יודישע
פֿאָלקסביבליאָטהעק“. אַף די בלעטערleaf, page; newspaper (informal); turn pages; surf (internet) פֿונעםfrom; of „המליץ“ (עליוהשאָלעכץ may he rest in peace (mocking) השלום)
האָבןhave; give birth מירme; we זיךself באַגעגנטmeet (with "zikh mit"); meet (with "zikh mit"), בײדעboth אָנגעװאָפֿנטarmed מיטexert; with; middle שטאָלענעsteel פֿעדערןfeather; knife (ganovem-loshn); spring (device); arise early; precede אוןand
מיטexert; with; middle אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware אַרסענאַלarsenal פֿוןfrom; of מליצותfancy linguistic style, אוןand האָבןhave; give birth מלחמהwar געהאַלטןhold, contain; think; keep; stop (imperative); salary, pay אַף עטלעכעseveral
נומערןnumber; issue (journal) „המליץ“, נישטnot געפֿאַלןfall; occur; lack; be dead (with "zikh"), חלילהGod forfend, God forbid, אוןand נישטnot אונטערגעגעבןgive up, yield, concede זיךself
אײנערsingle; several (in plural); one דעםthe, this אַנדערןother; next, אוןand אָןwithout, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see אַ טראָפּןdrop; accent; stress בלוטblood; bleed; bleed; become bloody (with "zikh"); make bloody ― װי די אמתעtrue גבורי
ישׂראלIsrael.
דעםthe, this ערשטןfirst פּלוצלעכןsudden סטראַטעגישןstrategic אָנפֿאַלattack האָטhave; give birth ער געמאַכטmake; defecate (with "mit"); artificial אַף
מירme; we. ער איזbe; so אַרױסout מיטexert; with; middle אַ „מאמרsaying“: „סטײַטשhow can it be?, שלוםpeace1עליכםto you װילwant
אָפּשמדןconvert from Judaism אַלעall בעסטעgood; thoroughly העברעער, מאַכןmake; defecate (with "mit") זײ פֿאַרfor; before; in the time of זשאַרגאָניסטן! שלוםpeace1עליכםto you
צאָלטpay איןin טאָגday; become day, dawn; Vilner Tog, Yiddish daily newspaper אַרײַןinto! צװאַנציק20 קאָפּיקעסkopek (coin; 1/100 ruble) (Russian currency) אַ שורהline זשאַרגאָןjargon; Yiddish! שמעdeclaration of Gods unity
ישׂראלIsrael!!', אוןand געחתמעט איזbe; so געװעןbe: א. ל. לעװינסקי פֿוןfrom; of
גאָרנאָסטאַיעװקע.
ביןbee (insect); be איךI אָבערbut אױךalso נישטnot קײןto; not any מלופּים1קינדchild, האָבhave; give birth איךI געגעבןgive אַ
נעםtake; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun") אַרױסout מײַנעmy מליצהדיקעfancy linguistic style קױלןcoal; bullet מיטexert; with; middle מײַנעmy העברעיִשעHebrew פֿײַלןarrow; file (tool); file (tool),
אײַנגעטונקעןdip (איןin גיפֿטpoison? חלילהGod forfend, God forbid!) איןin טינטink אוןand ― הײַדאַlo and behold מיטexert; with; middle אַ „מאמרsaying“
קעגןagainst, concerning דעםthe, this לעװינסקין פֿוןfrom; of גאָרנאָסטאַיעװקע. פֿאַרשטײטunderstand זיךself, אַזthat; when; if מערproblem; increase; more; carrot פֿוןfrom; of
אַלעall האָטhave; give birth באַקומעןacquire, receive פֿוןfrom; of מירme; we אַ פּאָרציעportion גאָרנאָסטאַיעװקע. באַ יעדןeach, every זאַץsentence
אוןand באַ יעדערeach, every פֿראַזעphrase איזbe; so געװעןbe מיטexert; with; middle אַ ביטערערbitter איראָניעirony: „הסופֿר
מגאָרנאָסטאַיעװקע“. מירme; we צו הילףhelp; assistant איזbe; so גיךquick אונטערגעקומעןappear; arrive unexpectedly; be imminent; catch up נאָךafter; yet, still; even; more (in positive constructions only) אַ גבור
פֿוןfrom; of די גבורי1ישׂראלIsrael אוןand גענומעןtake; begin (with infinitive); derive from (with "zikh fun") בױקערןslap, thrash דעםthe, this גאָרנאָסטאַיעװקער
|