לײען בוך 8 זײַט 0187

                                         ד ע ר   א ת ר ו ג



                                                   א

                                 אַ מעשׂה לכּבֿוד יום־טובֿ


הײסן הײס איך, זאָלט איר װיסן זײַן, אָרי־לײב, נאָר רופֿן רופֿט
מען מיך לײבל, און אין חדר האָב איך אַ צונעמעניש „לײב־דרײב־אָבדי־
ריק“. אין חדר באַ אונדז האָט איטלעכס ייִנגל זײַן צונעמעניש: מאָטל־
קאַפּאָטל, מאיר־דרײער, מענדל־פֿענדל, חײם־קלײַען, איציק־שפּיציק, בערל־
צאַפּ... געפֿעלט אײַך אַ ביסל  אַ גראַם?  מילא, אַז איציק איז  שפּיציק,
מענדל איז פֿענדל און חײם איז קלײַען ― דאָס קאָן מען נאָך פֿאַרשטײן;
אָבער װאָס פֿאַר אַ מחותּן איז בערל מיט צאַפּ? ― למאַי, װאָס פֿאַר אַ
משל איז לײב־דרײב־אָבדיריק? פֿונדעסטװעגן װיל איך דאָס שטאַרק ניט
לײַדן און קריך זיך שלאָגן, און כאַפּ פּעטש מיט קולאַקעס מיט סטוסאַקעס
מיט בוכענצעס מיט שטשיפּאַלקעס פֿון אַלע זײַטן. מע מאַכט מיך ברױן
און בלױ, װאָרעם איך בין  דער קלענסטער באַ אונדז אין חדר,  דער
קלענסטער און דער שװאַכסטער און דער אָרעמסטער. קײנער װעט  זיך
פֿאַר מיר נישט אײַנשטעלן, מײַן קריװדע ניט אָננעמען; אדרבה, אַז צװײ
נגידישע ייִנגלעך בוכען מיך, אײנער זיצט אַף מיר רײַטנדיק און דער אַנ־
דערער דרײט מיר אַן אױער, שטײט דעך דריטער, אַן אָרעמאַנס אַ ייִנגל,
און פּאָדטאַקעװעט מיט אַ ניגון:

               אָט אַזױ! אָט אַזױ!
               בוכעט אים!
               בוכעט אים!

                                         der   #Tru g



                                                   #

                                 a mayse lekoved yum-tuv


heysn heys ikh, zolt ir visn zayn, ori-leyb, nor rufn ruft
men mikh leybl, un in kheyder hob ikh a tsunemenish "leyb-dreyb-obdi-
rik''. in kheyder ba undz hot itlekhs yingl zayn tsunemenish: motl-
kapotl, m#ir-dreyer, mendl-fendl, Heym-klayen, itsik-shpitsik, berl-
tsap... gefelt aykh a bisl  a gram?  meyle, az itsik iz  shpitsik,
mendl iz fendl un khayem iz klayen ― dos kon men nokh farshteyn;
ober vos far a mekhutn iz berl mit tsap? ― lemay, vos far a
moshl iz leyb-dreyb-obdirik? fundestvegn vil ikh dos shtark nit
laydn un krikh zikh shlogn, un khap petsh mit kulakes mit stusakes
mit bukhentses mit shtshipalkes fun ale zaytn. me makht mikh broyn
un bloy, vorem ikh bin  der klenster ba undz in kheyder,  der
klenster un der shvakhster un der oremster. keyner vet  zikh
far mir nisht aynshteln, mayn krivde nit onnemen; #drbh, az tsvey
ngidishe yinglekh bukhen mikh, eyner zitst af mir raytndik un der an-
derer dreyt mir an oyer, shteyt dekh driter, an oremans a yingl,
un podtakevet mit a nign:

               ot azoy! ot azoy!
               bukhet im!
               bukhet im!

                                         ד ע ר   א ת ר ו ג



                                                   א

                                 אַ מעשׂה‪story; genitalia (vulgar) לכּבֿוד‪for the sake of; in honor of יום־טובֿ‪religious holiday


הײסן‪order, tell; be called, be named; hot; passionate הײס‪order, tell; be called, be named; hot; passionate איך‪I, זאָלט‪should איר‪her; you (pl) װיסן‪know; knowledge זײַן‪be; his; its, אָרי1לײב‪lion; Leybl, נאָר‪but, only רופֿן‪call רופֿט‪call
מען‪one (indefinite subject) מיך‪me לײבל‪Leybl, און‪and אין‪in חדר‪Jewish religious school; room האָב‪have; give birth איך‪I אַ צונעמעניש‪nickname „לײב
דרײב1
אָבדיריק‪carcass, pre-cooked meat (poultry)“. אין‪in חדר‪Jewish religious school; room באַ אונדז‪us האָט‪have; give birth איטלעכס‪each ייִנגל‪boy, fellow, lad; jack (playing cards) זײַן‪be; his; its צונעמעניש‪nickname: 
מאָטלקאַפּאָטל, מאיר1דרײער‪twirler, confuser; swindler, מענדל‪Mendel1פֿענדל‪pan; frying pan; flag, חײם‪life1קלײַען‪bran; chaff; freckle, איציק1שפּיציק‪tip, point; top; punchline, 
בערל‪bear; Berlצאַפּ‪(male) goat; draw (liquid)... געפֿעלט‪lack; be dead (with "zikh"); please; appeal to אײַך‪you (pl) אַ ביסל‪bit  אַ גראַם‪gram; rhyme?  מילא‪so be it; anyhow; never mind, אַז‪that; when; if איציק איז‪be; so  שפּיציק‪tip, point; top; punchline,
מענדל‪Mendel איז‪be; so פֿענדל‪pan; frying pan; flag און‪and חײם‪life איז‪be; so קלײַען‪bran; chaff; freckle ― דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) קאָן‪be able; dance figure; round of a card game מען‪one (indefinite subject) נאָך‪after; yet, still; even; more (in positive constructions only) פֿאַרשטײן‪understand;
אָבער‪but װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) פֿאַר‪for; before; in the time of אַ מחותּן‪son- (daughter-) in-laws father; honored guest איז‪be; so בערל‪bear; Berl מיט‪exert; with; middle צאַפּ‪(male) goat; draw (liquid)? ― למאַי‪why; why then, װאָס‪what, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) פֿאַר‪for; before; in the time of אַ
משל‪example, demo (computer); depict איז‪be; so לײב
דרײב1אָבדיריק‪carcass, pre-cooked meat (poultry)? פֿונדעסטװעגן‪nonetheless, nevertheless װיל‪want איך‪I דאָס‪the, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) שטאַרק‪strengthen; strong, powerful; very; overpower, vanquish ניט‪not
לײַדן‪suffer; suffering, grief, pain און‪and קריך‪creep, crawl זיך‪self שלאָגן‪hit, beat; fight (with "zikh"), און‪and כאַפּ‪catch, grab; excite; realize (with "zikh"); hasten (with "zikh") פּעטש‪slap; blow מיט‪exert; with; middle קולאַקעס‪fist מיט‪exert; with; middle סטוסאַקעס‪punch, slap (Ukrainian стусак)
מיט‪exert; with; middle בוכענצעס‪punch מיט‪exert; with; middle שטשיפּאַלקעס פֿון‪from; of אַלע‪all זײַטן‪side, page. מע מאַכט‪make; defecate (with "mit"); power; regime מיך‪me ברױן‪brown
און‪and בלױ‪blue; become blue (with "zikh"), װאָרעם‪because; worm איך‪I בין‪bee (insect, Anthophila); be  דער‪the, this קלענסטער‪small באַ אונדז‪us אין‪in חדר‪Jewish religious school; room,  דער‪the, this
קלענסטער‪small און‪and דער‪the, this שװאַכסטער‪weak און‪and דער‪the, this אָרעמסטער‪poor. קײנער‪nobody װעט‪will (future); wager, bet (with "zikh"); wager, bet (with "zikh"); bet, wager  זיך‪self
פֿאַר‪for; before; in the time of מיר‪me; we נישט‪not אײַנשטעלן‪set in order; pickle (vegetables); defend (with "zikh far"); enter into danger (with "dos lebn"); order; situation, מײַן‪my קריװדע‪grievance; injustice; injure, wrong ניט‪not אָננעמען‪accept; assume; fill; stand up for (with "zikh"); acceptance; אדרבה, אַז‪that; when; if צװײ‪2; deuce (playing cards)
נגידישע ייִנגלעך‪boy, fellow, lad; jack (playing cards) בוכען‪punch (with the fist) מיך‪me, אײנער‪single; several (in plural); one זיצט‪sit אַף מיר‪me; we רײַטנדיק‪ride און‪and דער‪the, this 
אַנדערער‪other; next דרײט‪twirl; turn; twist מיר‪me; we אַן‪a; foresee, predict, anticipate; become aware אױער‪ear (anatomy), שטײט‪stand דעך‪gasp, breath דריטער‪3rd, אַן‪a; foresee, predict, anticipate; become aware אָרעמאַנס אַ ייִנגל‪boy, fellow, lad; jack (playing cards),
און‪and פּאָדטאַקעװעט מיט‪exert; with; middle אַ ניגון‪melody; hum:

               אָט‪here; this very; just now אַזױ‪such; so; thus; yes! אָט‪here; this very; just now אַזױ‪such; so; thus; yes!
               בוכעט‪punch (with the fist) אים‪him; it!
               בוכעט‪punch (with the fist) אים‪him; it!