XIII
מיר גנבֿענען די גרענעץ
― א. ―
פֿאָרן מיט דער באַן איז אַ גן־עדן! מיט דער פֿור איז אױך נישט
שלעכט, נאָר סע טרײסלט, און די זײַטן טוען נאָכדעם װײ סכּנות. לײזערס
פֿערד פֿליִען טאַקע װי די אָדלערס, פֿונדעסטװעגן האָבן מיר זיך גענוג
געשלעפּט, ביז מיר זײַנען געקומען צו דער סטאַנציע. און אַז מיר זײַנען
געקומען צו דער סטאַנציע, האָבן מיר נישט געקאָנט אַרױס. מיר איז
געװען גרינגער פֿון אַלעמען. איך בין דאָך געזעסן מיט לײזערן אַף דער
קעלניע. האַרט איז טאַקע געװען, און די בײנער האָבן גוט װײ געטאָן.
דערפֿאַר האָט מען געקאָנט אַראָפּשפּרינגען אין אײן מינוט. זײ האָבן
שױן נישט געקאָנט שפּרינגען. איר װײסט דאָך װער: מײַן ברודער
אליהו מיט מײַן שװעגערן ברכה, אונדזער חבֿר פּיניע מיט זײַן װײַב טײַבל,
און די מאַמע מײַנע. ערגער פֿון אַלע איז געװען די װײַבער. זײ זײַנען
אַרײַן און פֿאַרהרוזנעט געװאָרן! מע האָט פֿריִער באַדאַרפֿט אַרױסװאַרפֿן
פֿונעם װאָגן אַלע פּעקלעך מיטן גאַנצן בעטגעװאַנט, און ערשט נאָכדעם
שלעפּן די װײַבער אײנציקװײַז. און דאָס האָט אַלץ געטאָן לײזער. ער
איז טאַקע אַ בײזער ייִד און שילט מיט טױטע קללות. ער איז אָבער אַן
ערלעכער, אַ געטרײַער בעל־עגלה. אַן עבֿירה, װאָס ער האָט אונדז אָפּ־
געװאָרפֿן מיט די פּעקלעך און מיטן בעטגעװאַנט אַף דער סטאַנציע פֿון
דער באַן, און אַלײן איז ער אַװעק זוכן פּאַרשױנען אַף צוריק. מיר זײַנען
געבליבן אָן אים עלנט, װי אַפֿן װאַסער. ערשטנס, האָט אונדז דער גױ
פֿון דער באַן אָנגעטאָן צרות. ער האָט זיך געטשעפּעט צו אונדז פֿאַר די
פּעקלעך. און נישט אַזױ פֿאַר די פּעקלעך, װי פֿאַרן בעטגעװאַנט. זײַן
עסק, װאָס מיר פֿירן אַ סך קישנס. די מאַמע רעדט צו אים מיט גוטן.
|
|
Xayayay
mir ganvenen di grenets
― #. ―
forn mit der ban iz a gn-edn! mit der fur iz oykh nisht
shlekht, nor se treyslt, un di zaytn tuen nokhdem vey sakones. leyzers
ferd flien take vi di odlers, fundestvegn hobn mir zikh genug
geshlept, biz mir zaynen gekumen tsu der stantsye. un az mir zaynen
gekumen tsu der stantsye, hobn mir nisht gekont aroys. mir iz
geven gringer fun alemen. ikh bin dokh gezesn mit leyzern af der
kelnye. hart iz take geven, un di beyner hobn gut vey geton.
derfar hot men gekont aropshpringen in eyn minut. zey hobn
shoyn nisht gekont shpringen. ir veyst dokh ver: mayn bruder
Elye mit mayn shvegern brokhe, undzer khaver pinye mit zayn vayb taybl,
un di mame mayne. erger fun ale iz geven di vayber. zey zaynen
arayn un farhruznet gevorn! me hot frier badarft aroysvarfn
funem vogn ale peklekh mitn gantsn betgevant, un ersht nokhdem
shlepn di vayber eyntsikvayz. un dos hot alts geton leyzer. er
iz take a beyzer yid un shilt mit toyte kloles. er iz ober an
erlekher, a getrayer balegole. an aveyre, vos er hot undz op-
gevorfn mit di peklekh un mitn betgevant af der stantsye fun
der ban, un aleyn iz er avek zukhn parshoynen af tsurik. mir zaynen
geblibn on im elnt, vi afn vaser. ershtns, hot undz der goy
fun der ban ongeton tsores. er hot zikh getshepet tsu undz far di
peklekh. un nisht azoy far di peklekh, vi farn betgevant. zayn
eysek, vos mir firn a sakh kishns. di mame redt tsu im mit gutn.
|
XIII
מירme; we גנבֿענעןsteal די גרענעץborder on; border; boundary
― א. ―
פֿאָרןtravel (by vehicle) מיטexert; with; middle דערthe, this באַןtrain איזbe; so אַ גן־עדןparadise! מיטexert; with; middle דערthe, this פֿורwagon איזbe; so אױךalso נישטnot
שלעכטbad, נאָרbut, only סע טרײסלטquiver; shake, אוןand די זײַטןside, page טועןdo נאָכדעםafterward װײ סכּנותdanger. לײזערסLeyzer (Eliezer)
פֿערדhorse (animal); vault, vaulting horse (gymnastics) פֿליִעןfly; flight (airline) טאַקעindeed, truly, really װי די אָדלערסeagle (bird, Accipitridae); horse (balegole-loshn), פֿונדעסטװעגןnonetheless, nevertheless האָבןhave; give birth מירme; we זיךself גענוגenough
געשלעפּטdrag; pay late (jewelers argot), ביזuntil, at the time (in future) when מירme; we זײַנעןbe געקומעןcome צו דערthe, this סטאַנציעstation; stop (bus, metro); living quarters. אוןand אַזthat; when; if מירme; we זײַנעןbe
געקומעןcome צו דערthe, this סטאַנציעstation; stop (bus, metro); living quarters, האָבןhave; give birth מירme; we נישטnot געקאָנטbe able אַרױסout. מירme; we איזbe; so
געװעןbe גרינגערeasy; light; frivolous פֿוןfrom; of אַלעמעןeveryone. איךI ביןbee (insect, Anthophila); be דאָךof course; yet, still געזעסןsit; seat; buttocks מיטexert; with; middle לײזערןLeyzer (Eliezer) אַף דערthe, this
קעלניעcoach-box. האַרטhard איזbe; so טאַקעindeed, truly, really געװעןbe, אוןand די בײנערbone האָבןhave; give birth גוטgood; thoroughly; property; possession; estate װײ געטאָןdo.
דערפֿאַרtherefore האָטhave; give birth מעןone (indefinite subject) געקאָנטbe able אַראָפּשפּרינגעןjump איןin אײןone; single; several (in plural); single; several (in plural) מינוטminute. זײ האָבןhave; give birth
שױןlook after; care for; already; right away נישטnot געקאָנטbe able שפּרינגעןjump. אירher; you (pl) װײסטknow דאָךof course; yet, still װערbecome; defend; forbid; who: מײַןmy ברודערbrother
אליהוElijah מיטexert; with; middle מײַןmy שװעגערן ברכהblessing; prosperity, אונדזערour חבֿרfriend, comrade (male); boyfriend; befriend פּיניעfroth, foam; Pinye מיטexert; with; middle זײַןbe; his; its װײַבwife; woman; rifle (soldiers argot) טײַבלlittle dove; darling, sweetie; Taybl,
אוןand די מאַמעmother; mare (balegole-loshn) מײַנעmy. ערגערbad; anger; annoy פֿוןfrom; of אַלעall איזbe; so געװעןbe די װײַבערwife; woman; rifle (soldiers argot). זײ זײַנעןbe
אַרײַןinto אוןand פֿאַרהרוזנעטbe mired (with "vern") געװאָרןbecome! מע האָטhave; give birth פֿריִערearly באַדאַרפֿטneed, require אַרױסװאַרפֿןthrow, pitch, cast; toss about (with "zikh")
פֿונעםfrom; of װאָגןcart, buggy; weight (measure); scale אַלעall פּעקלעךpack מיטןwith; middle גאַנצןwhole, full, complete בעטגעװאַנטbedding, אוןand ערשטfirst; recently נאָכדעםafterward
שלעפּןtrain (clothing); drag; pay late (jewelers argot) די װײַבערwife; woman; rifle (soldiers argot) אײנציקװײַזone at a time. אוןand דאָסthe, this; buttocks; in this way; just now; defecate (slang, impolite) האָטhave; give birth אַלץeverything; all the more; still, yet; always (Khassidic Yiddish) געטאָןdo לײזערLeyzer (Eliezer). ער
איזbe; so טאַקעindeed, truly, really אַ בײזערevil, bad; angry; indignant; fierce, severe; become angry (with "zikh") ייִדJew; person (Jewish); anonymous male stranger אוןand שילטcurse מיטexert; with; middle טױטעdead קללותcurse. ער איזbe; so אָבערbut אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware
ערלעכערhonest, upright; in good faith; religiously observant, אַ געטרײַערfaithful; devoted בעל־עגלהwagoneer, coachman. אַןa; foresee, predict, anticipate; become aware עבֿירהsin; waste, װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) ער האָטhave; give birth אונדזus
אָפּגעװאָרפֿןthrow, pitch, cast; toss about (with "zikh") מיטexert; with; middle די פּעקלעךpack אוןand מיטןwith; middle בעטגעװאַנטbedding אַף דערthe, this סטאַנציעstation; stop (bus, metro); living quarters פֿוןfrom; of
דערthe, this באַןtrain, אוןand אַלײןoneself (with a personal pronoun); only איזbe; so ער אַװעקaway זוכןseek פּאַרשױנעןperson אַף צוריקback. מירme; we זײַנעןbe
געבליבןremain; be decided (with "bay") אָןwithout, upon (as separable part of verb); apply (with "in"); see איםhim; it עלנטlonely, װי אַפֿן װאַסערwater. ערשטנסfirst, האָטhave; give birth אונדזus דערthe, this גױ
פֿוןfrom; of דערthe, this באַןtrain אָנגעטאָןwear, get dressed (with "zikh") צרותtrouble, misfortune, distress. ער האָטhave; give birth זיךself געטשעפּעטtouch; bother (with "zikh") צו אונדזus פֿאַרfor; before; in the time of די
פּעקלעךpack. אוןand נישטnot אַזױsuch; so; thus; yes פֿאַרfor; before; in the time of די פּעקלעךpack, װי פֿאַרןfor; before; in the time of בעטגעװאַנטbedding. זײַןbe; his; its
עסקbusiness; matter, concern, װאָסwhat, why (interrogative); that (conj); something, someone (pronoun); as ... as possible (with a comparative adverb) מירme; we פֿירןcarry; act, behave (with "zikh") אַ סך קישנסpillow. די מאַמעmother; mare (balegole-loshn) רעדטspeak צו איםhim; it מיטexert; with; middle גוטןgood; thoroughly.
|