און דאָס פֿרײַסטע פֿאָלק אין דער װעלט, און פֿאַרגלײַכסט זײ צו, להבֿדיל, בהמות?!… איך װאָלט אַ בעלן געװען, זאָלסט מיר זאָגן נאָר אײן זאַך ― װאָס װאָלט פֿון אונדז געװען, װען קאָלומבוס זאָל חלילה ניט געװען אַנטדעקן אַמעריקע?
― װאָלט עס אַן אַנדערער אַנטדעקט! ― ענטפֿערט אים אָפּ מײַן ברודער אליהו גאָר פּראָסט און דװקא ניט לאַנג געטראַכט.
דאַנקען השם־יתברך, איך קאָן אײַך אָנזאָגן אַ בשׂורה ― מיר האָבן שױן אַ דזשאַב. מיר'ן שױן ניט דאַרפֿן מער אַרומגײן לײדיק. מיר'ן שױן ניט דאַרפֿן אָנקומען צו לאַסקאַװע ברױט. מיר אַרבעטן שױן אין שאַפּ. דאָס הײסט, ניט איך און ניט מײַן חבֿר מענדל. אונדז נעמט מען ניט. מיר זײַנען נאָך צו יונג. אין שאַפּ גײען אַרבעטן דערװײַל צװײ פֿון אונדזער משפּחה: מײַן ברודער אליהו און אונדזער חבֿר פּיניע. װאָס הײסט אַרבעטן אין שאַפּ, און װי אַזױ אַרבעט מען דאָרט? ― דאָס גײ איך אײַך דערצײלן.
װי אַזױ מען אַרבעט אין שאַפּ ― קאָן איך אײַך אַקוראַט ניט זאָגן. װאָרעם איך װײס אַלײן ניט. מע לאָזט מיך נאָך אַהינצו ניט אַרײַן, װאָרעם איך בין נאָך ניט בר־מיצװה. איך װײס נאָר דאָס, װאָס איך הער פֿון מײַן ברודער אליהו און פֿון אונדזער חבֿר פּיניע. אַלע אױפֿדערנאַכט, אַז זײ קומען אַהײם פֿון שאַפּ, דערצײלן זײ אונדז חידושים־ונפֿלאָות. זײ קומען אַלע מאָל אױסגעמאַטערט און הונגעריק. און מיר זעצן זיך עסן װעטשערע. דאָ הײסט עס „סאַפּערsupper“. ברכה האָט פֿײַנט אָט דאָס װאָרט, אַזױ װי אַן ערלעכער ייִד האָט פֿײַנט חזיר. נאָך אַ װאָרט איז פֿאַראַן, װאָס מײַן שװעגערין קאָן ניט אַריבערטראָגן, דאָס איז אַ „װינדע“. אַ װינדע הײסט דאָ אַ פֿענצטער. זאָגט ברכה דערױף: „װינד און װײ זאָל זײַן צו זײ“… הײַנט קאָן זי ניט הערן, אַז מע זאָגט „סטאַקינגסstockings“. איר װעט קײנמאָל ניט פֿאַלן דערױף, אַז סטאַקינגס זײַנען זאָקן. אָדער, אַ שטײגער, װאָס װעט איר זאָגן אױפֿן װאָרט „דישעסdishes“? דאַכט זיך, אַז „פּאָסודעпосуда: טעלערס“, זאָגט ברכה, איז אַ סך שענער? אָדער װאָס קאָן זײַן פּשוטער פֿון אַ „לעפֿל“? נײן. לױנט זײ ניט. בײַ זײ קומט אױס, אַז אַ לעפֿל איז אַ „ספּוןspoon“. ניט אומזיסט זאָגט ברכה אַ װערטל (זי האָט זיך אירע אײגענע װערטלעך): „אַמעריקע איז אַ לאַנד, סטײקsteak: ביפֿסטײק איז אַ מאכל, פֿאָרקfork איז אַ גאָפּל און ענגליש איז אַ שפּראַך“…
מײַן ברודער אליהו און אונדזער חבֿר פּיניע אַרבעטן אין צװײ באַזונדערע שעפּער. אײנער איז אַן „אָפּרײטער“. דאָס הײסט, מחילה, אַ שנײַדער. דער אַנדערער איז אַ „פּרעסערpresser“. אַן אָפּרײטער דאַרף ניט נײען מיט די הענט. ער שטעפּט בײַ דער מאַשין. דאָס דאַרף מען אָבער אױך קאָנען. עס שטעפּט זיך ניט אַלײן. װי זשע קומט דאָס צו מײַן ברודער אליהו, אַז אונדזער טאַטע, און אונדזער טאַטנס טאַטע, און אונדזער טאַטנס טאַטנס טאַטע איז קײנמאָל קײן שנײַדער ניט געװען און אַ מאַשין קײנמאָל אין די אױגן ניט געזען? מיר שטאַמען, זאָגט די מאַמע, פֿון לױטער חזנים, רבנים און שמשׂים. איז דאָך שלעכט! איז דאָס אָבער אַמעריקע. אין אַמעריקע איז ניטאָ אַ זאַך, װאָס אַ מענטש זאָל ניט קאָנען. אין אַמעריקע לערנט מען זיך אױס. אַ סימן האָט איר ― למאַי אַ רבֿ? זײַן אַ רבֿ דאַרף מען דאָך אַװדאי קאָנען. אַ רבֿ מוז כאָטש קאָנען פּסקענען שאלות. פֿונדעסטװעגן זײַנען פֿאַראַן אין אַמעריקע רבנים, דאָ הײסן זײ „רעװרענטןreverends“, װאָס אין דער הײם זײַנען זײ געװען קצבֿים. מײַן ברודער אליהו האָט זיך דאָ באַקענט מיט אַ מוהל, מיט אַ רעװרענט, װאָס מע נעמט אים אױף בריתן. אין דער הײם איז ער געװען אַ שנײַדער, און נאָך אַ דאַמסקע דערצו!
פֿרעגט אים אליהו: „היתּכן?“…
ענטפֿערט ער אים: „אַמעריקע!“…
װי אַזױ האָט זיך מײַן ברודער אליהו אױסגעלערנט שטעפּן? ― למאַי װי אַזױ איז דער דאַמסקע שנײַדער געװאָרן אַ מוהל? איז אליהו נעבעך טאַקע גוט אױסגעריסן געװאָרן. מע האָט אים געגעבן איבערגעבליבענע שטיקלעך, ער זאָל זײ איבערגײן מיט דער מאַשין. איז ער דורכגעגאַנגען עטלעכע מאָל הין און צוריק און איז געװאָרן אָלרײַט. אױף מאָרגן האָט ער שױן געשטעפּט. מאָלט אײַך, אַז אָך און װײ איז געװען צום שטעפּן. נאָר גוט איז דאָס. למאַי פּיניע האָט דאָס אױך ניט געקאָנט באַװײַזן? ניט מחמת ער האָט זיך געפֿױלט אַרבעטן. חס־וחלילה! פּיניע װעט אײַך גײן אַרבעטן טאַטשקע־אַרבעט ― אַבי מאַכן אַ לעבן אין אַמעריקע. איז די צרה, װאָס ער האָט אַ נידעריקע ראיה און טוט אַלצדינג כאַפּנדיק. מע האָט אים אױך אַװעקגעזעצט בײַ דער מאַשין, װי מײַן ברודער אליהו. מע האָט אים אױך געגעבן איבערגעבליבענע שטיקלעך, ער זאָל זײ איבערגײן הין און צוריק מיט דער מאַשין. האָט זיך געטראָפֿן מיט אים אַן אומגליק. דאָ װערט דאָס אָנגערופֿן: „אַן עקסידענץaccident“. אונדזער חבֿר פּיניע האָט אין אײַלעניש פֿאַרטשעפּעט דעם פּידזשאַק און האָט צוגעשטעפּט דעם לינקן אַרבל צו דער מאַשין. אַ גליק כאָטש, װאָס ניט די האַנט. װײ־װײ, װאָס מע האָט זיך אָנגעלאַכט פֿון אים! חבֿרה שנײַדערס האָבן אױפֿגעהױבן אַ הורראַ! „גרינהאָרן“ האָבן זײ אים אַ נאָמען געגעבן. גרינהאָרן איז די טײַטש אַ גרינער. און אַ גרינער הײסט אַזעלכער, װאָס איז נאָר װאָס אַראָפּגעקומען פֿון דער הײם און װײס ניט, װוּ אַ טיר עפֿנט זיך. גרינהאָרן איז אַ בזיון, ערגער פֿון אַ גנבֿ… נאָר דאָס װאָלט נאָך געװען, װי זאָגט ברכה, אַ האַלבע צרה. דאַרף זיך טרעפֿן ― אָט װעט איר הערן װאָס.
פּונקט אין דעם שאַפּ, װוּ מײַן ברודער אליהו האָט געאַרבעט בײַ דער מאַשין און אונדזער חבֿר פּיניע איז אױך געקומען לערנען די אַרבעט, האָט זיך געפֿונען אונדזערער אַן אַלטער באַקאַנטער און פּיניעס אַ שׂונא ― דער הײַסינער שנײַדער. אױב איר האַלט קאָפּ, זײַנען מיר מיטן הײַסינער שנײַדער געפֿאָרן אינאײנעם אױף אײן שיף, אױפֿן „פּרינץ אַלבערט“. איר דאַרפֿט געדענקען מסתּמא דאָס אױך, אַז מיט אונדזער חבֿר איז דער הײַסינער שנײַדער געװען אױף מעסערשטעך. באַדאַרף גאָט פֿירן אַזױ, אַז פּיניע זאָל זיך מיט אים באַגעגענען אין אײן שאַפּ. און נאָך װי אַזױ באַגעגענען! אין דעם דאָזיקן שאַפּ איז דער הײַסינער שנײַדער אַ גאַנצער מאַכער. ער איז ניט קײן אָפּרײטער בײַ דער מאַשין, נאָר אַ „קאַטערcutter“. דאָס הײסט, ער איז אַ צושנײַדער. ער שנײַדט צו, און די אָפּרײטערס נײען. איז אים נאָך װינציק. ער זאָגט, אַז ער װעט לאַנג ניט זײַן אין די ביזנעס. ער האָפֿט גאָר אינגיכן װערן אַ „דעזײַנערdesigner: מאָדעליסט“. דאָס איז שױן גאָר אַ גרױס שטרײַמל. אַ דעזײַנער הײסט אַזעלכער, װאָס מאַכט פֿאַסאָנען. אַ דעזײַנער פֿאַרדינט פֿופֿציק טאָלער אַ װאָך, און פֿינף און זיבעציק טאָלער אַ װאָך, און הונדערט אױך! אַז עס באַגליקט אַ מענטשן, װײס ער ניט פֿון װאַנען! װי זאָגט ברכה: „אײנעם גיט גאָט גאָר, דעם אַנדערן גאָרניט“…
אַז פּיניע איז אַרײַנגעקומען אין שאַפּ, קומט אים דער הײַסינער אַקעגן. ער שטעלט אַװעק אױף אים די שאַרפֿע ברילן, ציט אױס פּיניען אַ יד און מאַכט צו אים: „העללאָוhello, לאַנדסמאַן, האַו דו יו דוhow do you do?“… דאָס הײסט: „שלום־עליכם, װאָס מאַכט איר, רב קרובֿ?“… קוקט אױף אים אונדזער חבֿר פּיניע מיט זײַנע קורצזיכטיקע אױגן. װער איז דער לץ? ער האָט אים גאָרניט דערקענט. ערשט, אַז יענער האָט אים אָנגערופֿן דעם נאָמען פֿונעם שיף „פּרינץ אַלבערט“, האָט זיך פּיניע דערמאָנט װער דאָס איז. און ס'איז אים געװאָרן, זאָגט ער, דרײַ לעכער אין האַרצן. דאַכט זיך, װאָס האָט אים דער הײַסינער שנײַדער געטאָן? ער קאָן אָבער, זאָגט פּיניע, זײַן פּנים ניט אָנקוקן. ער זאָל װיסן, זאָגט ער, פֿאַרדינען טױזנטער טאָלער אַ שעה, װעט ער אין דעם דאָזיקן שאַפּ ניט זײַן קײן מינוט אַפֿילו! און דערצו נאָך דער עקסידענץ מיטן צוגעטשעפּעטן אַרבל…
בקיצור ― פּיניע װעט שױן ניט זײַן קײן אָפּרײטער. ער גײט אַװעק אין אַן אַנדער שאַפּ און באַשטעלט זיך דאָרט פֿאַר אַ פּרעסער. אַן אונטער־פּרעסער דערװײַל. אַז ער װעט זיך אױסלערנען די אַרבעט, װעט ער גײן העכער און העכער. ביז װוּהין?
― מע קאָן ניט װיסן, ― זאָגט פּיניע. ― קײנער װײס ניט װעמענס מאָרגן ס'איז. ניט קאַרנעגי, זאָגט ער, ניט װאַנדערבילד, ניט ראָקענפֿעלער האָבן געװוּסט, אַז זײ װעלן אַמאָל זײַן דאָס, װאָס זײ זײַנען…
דערװײַל װערט נאָך פּיניע גוט פֿאַרשװאַרצט. און אַלץ איבער זײַן טבֿע, װאָס ער האָט ליב אַלצדינג טאָן כאַפּנדיק. און דערצו נאָך זײַן נידעריקע ראיה. ער קומט אַלע טאָג אַהײם אַ צעבריטער.
אײנמאָל איז ער געקומען מיט אַ סקאַליעטשעטער נאָז. װאָס איז די מעשׂה? ער האָט זיך בײַם פּרעסן אָפּגעבריט די נאָז. װי קומט דאָס פּרעסל צו זײַן נאָז? זאָגט פּיניע, אַז זײַן נאָז האָט ניט געװאַרט, ביז דאָס פּרעסל װעט זיך מטריח זײַן צו זײַן נאָז. ער קאָן באַשטײן, זאָגט ער, אַז זײַן נאָז זאָל גײן צום פּרעסל. װי קומט זי, די נאָז, צום פּרעסל? לאָזט זיך אױס, אַז פּיניע האָט גאָר געזוכט אַ שטיקל אַרבעט, און װײַל ער האָט אַ נידעריקע ראיה, האָט ער זיך דעריבער אָנגעבױגן האַרט צום טיש און האָט געטראָפֿן מיטן שפּיץ נאָז גלײַך אױפֿן אָנגעגליטן פּרעסל.
― אַ שלימזל אַז ער פֿאַלט אין שנײ, טרעפֿט ער אױך אױף אַ שטײן…
איך מײן, אַז איך װעל אײַך ניט דערצײלן, װער דאָס האָט געזאָגט, װעט איר אױך טרעפֿן, אַז דאָס האָט געזאָגט ברכה. מײַן שװעגערין קאָן אַרײַנזאָגן…
ברכה איז ניט צופֿרידן. מײַן מאַמע אױך ניט. טײַבל אױך ניט. איר האָט אַמאָל געזען, אַז װײַבער זאָלן זײַן צופֿרידן? זײ באַװײנען אונדז, מאַנצבילן, װאָס מיר דאַרפֿן אַזױ האָרעװען אין אַמעריקע, בכדי צו מאַכן אַ לעבן. אַ קלײניקײט ― אַרבעטן אין שאַפּ! אַז האַלב נאָך זיבן אינדערפֿרי מוז מען שױן זײַן אױף דער אַרבעט. אַ שעה נעמט צו דאָס פֿאָרן אַהין. עפּעס איבערכאַפּן דאַרף מען. דאַװענען דאַרף מען דאָך אַװדאי. הײַנט רעכנט אױס, װען מיר דאַרפֿן אױפֿשטײן? און פֿאַרשפּעטיקן טאָר מען ניט קײן מינוט אַפֿילו. װאָרעם טאָמער פֿאַרשפּעטיקט איר, רעכנט מען אײַך אַראָפּ פֿאַר יעדע פֿינף מינוט אַ האַלבן טאָג אַרבעט. װי אַזױ װײס מען דאָס, צי איר האָט פֿאַרשפּעטיקט, אָדער נײן? דערױף איז דאָס אַמעריקע. אין אַמעריקע האָט יעדער שאַפּ אַזאַ מין זײגער. אַז איר קומט אין שאַפּ, גײט איר צו צום אַלעם ערשטן און טוט אַ קװעטש דעם זײגער. װערט דאָס אָנגערופֿן אױף זײער לשון: „פּאָנטשען די קלאַקpunch the clock“. „קלאַק“ איז אַ זײגער און נעמט זיך, זאָגט מײַז ברודער אליהו, פֿון גלאָק. אַ גלאָק קלינגט און אַ זײגער, זאָגט ער, קלינגט אױך. אָבער נאָר אַ װאַנט־זײגער. אַ סימן האָט איר: אַ קעשענע־זײגערל קלינגט ניט, הײסט עס „װאַטשwatch“. פֿרעג איך בײַ אליהון: „פֿאַרװאָס עפּעס װאַטש?“ זאָגט ער: „װי דען זאָל עס הײסן?“ זאָג איך: „װאַטשל“. פֿרעגט מיך אליהו: „פֿאַרװאָס עפּעס „װאַטשל“?“ זאָג איך: „אַז אַ זײגער איז אַ זײגערל, דאַרף זײַן װאַטש אַ װאַטשל. עלעהײ, זאָג איך, אַ „באָי“ איז אַ יונג, איז אַ ייִנגל „באָיטשיק“, און אַ קלײן ייִנגעלע ― אַ „באָיטשיקל“… װערט אליהו אין כּעס און זאָגט מיר, אַז איך האָב זיך אױסגעלערנט פֿון אונדזער חבֿר פּיניע זאָגן אַלצדינג פֿאַרקערט. אַ גליק, װאָס פּיניע איז ניטאָ דערבײַ. פּיניע זאָל זײַן, װאָלטן זײ זיך שױן צעאַמפּערט איבערן װאָרט „װאַטש“, אַזױ װי זײ האָבן זיך געאַמפּערט און שיִער ניט צעשלאָגן זיך איבערן װאָרט „ברעקפֿישbreakfast“ ― אָנבײַסן. דערפֿאַר, זאָגט אליהו, איז אַן אָנבײַסן ברעקפֿיש, װײַל צום אָנבײַסן עסט מען פֿיש, אָדער הערינג. זאָגט פּיניע: „װי באַלד אַז הערינג, פֿאַרװאָס זשע זאָגט מען ניט: „ברעקהערינג“?“ זאָגט אים אליהו: „בהמה װאָס דו ביסט! און װאָס איז אַ הערינג ― ניט קײן פֿיש?“ פֿילט זיך פּיניע, אַז ער איז געשלאָגן, זאָגט ער: װײסטו װאָס? לאָמיר פֿרעגן בײַ אַן אַמעריקאַנער ייִדן!“ און מע פֿױלט זיך ניט און מע שטעלט אָפּ אַ געגאָלטן ייִדן אין מיטן גאַס (שבת איז דאָס געװעזן) און מע טוט אים אַ פֿרעג אױף אַ טשיקאַװעסט: „פֿעטער! איר זײַט שױן לאַנג אין אַמעריקע?“ זאָגט ער: „דרײַסיק יאָר. װאָס איז דען?“… זאָגן זײ: „מיר װילן אײַך עפּעס פֿרעגן. גיט אונדז צו פֿאַרשטײן, פֿאַרװאָס זאָגט מען בײַ אײַך אױף אַן אָנבײַסן ברעקפֿיש?“ קוקט זײ אָן דער ייִד און זאָגט צו זײ: „װער האָט דאָס אײַך געזאָגט, אַז אױף אַן אָנבײַסן זאָגט מען בײַ אונדז ברעקפֿיש?“ „װי אַזױ־זשע דען זאָגט מען?“
― ברעקפֿעסט! ברעקפֿעסט! ברעקפֿעסט! ― שרײַט זײ אױס דרײַ מאָל דער ייִד גלײַך אין פּנים אַרײַן און איז זײ מכבד מיטן נאָמען „גרינע חיות“…
איך האָב מורא, אַז מיר װעלן זיך מיטן שאַפּ ניט עלטערן. מײַן ברודער אליהו זאָגט, אַז די אַרבעטער האָבן צרות פֿונעם „פֿאָרמאַןforeman“. יעדער שאַפּ האָט אַ פֿאָרמאַן ― אַן עלטסטן, אַן אױפֿזעער. און ניט נאָר אײן פֿאָרמאַן, יעדער שטאָק האָט זיך זײַן פֿאָרמאַן. אױף דעם שטאָק, װוּ אליהו אַרבעט, איז דער פֿאָרמאַן אַ המן, אַ רשע־מרושע. ער איז אַלײן אַמאָל געװען אַן אָפּרײטער. נאָר ער האָט זיך אַרױפֿגעאַרבעט און איז געװאָרן אַ פֿאָרמאַן. די אַרבעטער זאָגן, אַז ער איז ערגער פֿונעם „באָס“. באָס איז אַ לשון־קודש־װאָרט און שטאַמט פֿונעם װאָרט „בעל־הבית“. אַזױ זאָגט אליהו, און פּיניע מוז אָפּשװײַגן. װאָרעם אױף לשון־קודש איז אליהו בעל־מצרא. פֿאָרט אַ חזנס אַ זון… נאָר מיר קערן זיך אום צום פֿאָרמאַן. מע האָט אַרױסגעלאָזט אַ קלאַנג אין שאַפּ, אַז דער פֿאָרמאַן רוקט דעם זײגער. אַזױ, אַז װען איר זאָלט ניט קומען, װעט איר פֿאַרשפּעטיקן ― װאָס זאָגט איר אױף אַזאַ ממזר?… און אונדזער חבֿר פּיניע דערצײלט פֿון זײַן שאַפּ נאָך שענערע מעשׂיות. זײער פֿאָרמאַן, זאָגט ער, לאָזט ניט דעם אַרבעטער אַ קוק טאָן אין אַ פּײפּער אַרײַן. לײענען אַ צײַטונג בײַ דער אַרבעט ― חיות ניט זיכער! רײכערן שמועסט מען ניט. אַ װאָרט טאָר מען ניט אױסרײדן צװישן זיך. ס'איז אַזױ שטיל, זאָגט ער, אַז מע קאָן הערן אַ פֿליג! אױסער דעם טראַסק מיטן גראַגערן פֿון די מאַשינען. נאָך אַ מעלה האָט זײַן שאַפּ. דאָרט װערן די פּרעסלעך אָנגעװאַרעמט מיט גאַז. דאָ זאָגט מען ניט גאַז, נאָר „געזgas“. דאָס הײסט, שטינקען שטינקט עס אַזױ װי בײַ אונדז גאַז. נאָר מע טאָר ניט זאָגן גאַז. מע דאַרף זאָגן געז. אַקוראַט פֿאַרקערט. סע זאָל בײַ אונדז אין דער הײם הײסן געז, װאָלט מען דאָ מסתּמא געזאָגט גאַז.
הקיצור, די געז פֿון די פּרעסלעך פֿאַרהאַקט אַזױ דעם קאָפּ, אַז די אַרבעטער אין שאַפּ פֿאַלן חלשות און מוזן סטאַפּן די אַרבעט. רעכנט מען זײ אָפּ פֿון דער „פּײדע“. דאָס הײסט, אַז עס קומט צום אָפּנעמען פֿאַר דער װאָך, װאָס מע האָט פֿאַרדינט, װערט אַ לאָך. דאָ האָט איר פֿאַרשפּעטיקט פֿינף מינוט ― אַראָפּ אַ האַלבער טאָג. דאָ זײַט איר צו פֿרי אַװעקגעגאַנגען ― אַראָפּ אַ האַלבן טאָג. דאָ זײַט איר געפֿאַלן חלשות ― פֿאַרפֿאַלן אַ טאָג.
נײן. מע קאָן שױן מער ניט אַריבערטראָגן. מע װעט מוזן אַרױס אין שטרײַק.
מיר דאַכט, אַז ס'איז גאָר ניטאָ קײן בעסערע זאַך אױף דער װעלט, װי אַז מע שטרײַקט. דאָס האָט אַזאַ פּנים, װי אַז איר לערנט בײַ רבין, װאָס שלאָגט זיך צו שטאַרק, נעמט מען אָפּ בײַ אים די קינדער און מע זוכט אַן אַנדער מלמד. דערװײַל הערט איר אױף צו גײן אין חדר. מײַן ברודער אליהו און אונדזער חבֿר פּיניע האָבן אױפֿגעהערט צו גײן אין שאַפּ. אונדזער שטוב האָט שױן גאָר אַן אַנדער פּנים, זײַט זײ זײַנען אין דער הײם. אַזױ האָבן מיר זײ אָנגעקוקט אײן מאָל אין װאָך ― זונטיק. װאָרעם, װי איך האָב אײַך שױן דערצײלט, אַז מע אַרבעט אין שאַפּ, מוז מען אױפֿשטײן כּאור, בכדי מע זאָל חלילה ניט פֿאַרשפּעטיקן. און אַז זײ זײַנען געקומען אַהײם, פֿלעג איך שױן שלאָפֿן. פֿאַרװאָס? דערפֿאַר, װאָס זײ האָבן געאַרבעט „אָװערטײַםovertime“. דאָס הײסט, אַז אַלע אַנדערע אַרבעטער זײַנען געגאַנגען אַהײם, זײַנען אונדזערע לײַט נאָך געזעסן אין שאַפּ בײַ דער אַרבעט. ניט דערפֿאַר, װאָס מע האָט זײ גענײט פֿון קהל. זײ האָבן געאַרבעט אָװערטײַם, בכדי זײ זאָלן מער פֿאַרדינען. אַי, אַז ס'איז געקומען צום צאָלן, האָט מען בײַ זײ אָפּגעריסן טעג ― װאָס זײַנען זײ שולדיק? „עלעהײ, גזלנים זײַנען אונדז באַפֿאַלן“… אַזױ האָט געזאָגט מײַן ברודער אליהו.
― עלעהײ, דו ביסט אַ לעקיש! ― זאָגט צו אים מײַן שװעגערין ברכה. װען זי, זאָגט זי, זאָל אַרבעטן אין אַ שאַפּ, װאָלט זי זיך ניט געלאָזט שפּײַען אין דער קאַשע. זי זאָגט, אַז אַלע פֿאָרלײַט מיט אַלע באָסעס װאָלטן בײַ איר געקײַט די ערד. און איר מעגט איר גלײבן. ברכה קאָן!