שאַט, מיר פֿאָרן קײן אַמעריקע! װוּ איז אַמעריקע? ― װײס איך ניט. איך װײס נאָר, אַז ס'איז װײַט, שרעקלעך װײַט. מע דאַרף אַהין פֿאָרן און פֿאָרן אַזױ לאַנג, ביז מע קומט. און אַז מע קומט, איז פֿאַראַן אַ „קעסטל־גאַרטל“. דאָרט, אין „קעסטל־גאַרטל“, טוט מען אײַך אױס נאַקעט און מע קוקט אײַך אין די אױגן. האָט איר געזונטע אױגן, איז גוט. אלא ניט, פֿאָרט, זײַט מוחל, צוריק! דאַכט זיך, איך האָב געזונטע אױגן. אײנמאָל נאָר האָב איך געהאַט צו טאָן מיט די אױגן. ייִנגלעך פֿון דער שקאָלע האָבן מיך דערטאַפּט, אַװעקגעלײגט און אַרײַנגעבלאָזן מיר אין די אױגן אַרײַן טאַבאַק. אַי, האָט זײ מײַן ברודער אליהו געפּאַטשט! איצט זײַנען בײַ מיר די אױגן לױטער, װי קרישטאָל. זעט איר, מיט מײַן מאַמען איז ניט פֿרײלעך. אַזױ זאָגט מײַן ברודער אליהו. װער איז שולדיק? אַז טאָג װי נאַכט װײנט זי. זײַט דער טאַטע איז געשטאָרבן האָט זי נאָך גאָרניט אױפֿגעהערט צו װײנען.
― אום גאָטעס װילן! דו האָסט קײן רחמנות ניט אױף אונדז! איבער דיר װעלן מיר חלילה אַלע דאַרפֿן פֿאָרן צוריק!
אַזױ טענהט מיט איר מײַן ברודער אליהו, און זי ענטפֿערט אים:
― נאַריש קינד װאָס דו ביסט! איך װײן דען? עס װײנט זיך אַלײן, אָן מיר!…
אַזױ זאָגט די מאַמע, װישט די אױגן אין פֿאַרטעך און נעמט זיך צום בעטגעװאַנט, צו די קישנס. מע דאַרף איבערשיטן אַלע קישנס. אַמעריקע איז אַ לאַנד, װוּ ס'איז ניטאָ קײן קישנס. אַלצדינג איז דאָרט דאָ, נאָר ניט קײן קישנס. װיִאַזױ שלאָפֿן דאָרט די מענטשן ― פֿאַרשטײ איך ניט. עס דאַרף זײ זײַן האַרט צוקאָפּנס! מײַן שװעגערין ברכה העלפֿט איר איבערשיטן די קישנס. מיר האָבן, ניט צו פֿאַרזינדיקן, היפּשע עטלעכע קישנס. דרײַ גרױסע איבערבעטן מיט זעקס קישנס מיט פֿיר קלײנע קישעלעך. ממזרימלעך הײסן זײ. פֿון אַלע פֿיר ממזרימלעך מאַכט די מאַמע אײן קישן. אַן עבֿירה. איך האָב ליב די קלײנע ממזרימלעך בעסער פֿון די גרױסע. איך שפּיל זיך מיט זײ אַמאָל אינדערפֿרי. איך מאַך פֿון זײ אַ המן־טאַש, אַ ספּאָדיק…
― מיר װעלן קומען, אם ירצה השם, געזונטערהײט אַהין, װעלן מיר זײ צוריק איבערשיטן אין קלײנע ממזרימלעך.
אַזױ זאָגט די מאַמע צו מיר און צו מײַן שװעגערין ברכה און גיט איר אָנצוהערעניש, אַז זי זאָל אױך אַזױ טאָן. מײַן שװעגערין ברכה טוט אױך אַזױ, כאָטש זי איז פֿון דער נסיעה ניט צופֿרידן. ס'איז איר שװער זיך שײדן מיט איר טאַטע־מאַמע. מע זאָל איר געװען, זאָגט זי, זאָגן פֿאַראַיאָרן אין דער צײַט, אַז זי װעט פֿאָרן קײן אַמעריקע, װאָלט זי יענעם, זאָגט זי, אָנגעשפּיגן אַ פֿולן פּנים.
― מע זאָל מיר געװען זאָגן פֿאַראַיאָרן, אַז איך װעל זײַן אַן אַלמנה…
אַזױ זאָגט די מאַמע און צעװײנט זיך. דערזעט מײַן ברודער אליהו און מאַכט אַ גװאַלד:
― װידעראַמאָל געװײנט? װילסט אונדז, אַ פּנים, אַלעמען אומגליקלעך מאַכן?!…
טאָמער איז קאַרג, טראָגט עס אָן אונדזער שכנה פּעסיע. דערזען אונדז בײַ דער אַרבעט, װי מיר שיטן איבער די קישנס, שטעלט זי זיך אַװעק אונדז אױסרײדן אַביסל דאָס האַרץ. זי לײענט אונדז אַ גאַנצע תּחינה:
― פֿאָרט איר, הײסט עס, טאַקע קײן אַמעריקע? הלװאַי דער אײבערשטער זאָל געבן, איר זאָלט קומען געזונטערהײט און זאָלט דאָרט באַגליקן. בײַ גאָט איז אַלץ מעגלעך. אָט איז פֿאַראַיאָרן אַװעקגעפֿאָרן מײַנע אַן אײגענע, ריװל הײסט זי, מיט איר מאַן היליע. שרײַבן זײ, אַז זײ מוטשען זיך, נאָר זײ מאַכן אַ לעבן… װיפֿל מע בעט זיך בײַ זײ, זײ זאָלן שרײַבן װי מענטשן: װאָס און װען און װי אַזױ? ענטפֿערן זײ: אַמעריקע איז אַ לאַנד פֿאַר אַלעמען. יעדער מוטשעט זיך און מאַכט אַ לעבן… האָט איר עפּעס צו זײ? נאָך גוט, װאָס זײ שרײַבן כאָטש. די ערשטע צײַט האָבן זײ גאָרנישט געשריבן, פֿאַרגעסן דעם זײַ־געזונט. מיר האָבן שױן געמײנט, אַז זײ זײַנען חלילה אַרײַנגעפֿאַלן אין ים אַרײַן. ערשט העט װײס איך װען, קומט אָן אַ ידיעה, אַז זײ זײַנען שױן, אַ דאַנק גאָט, אין אַמעריקע. זײ מוטשען זיך און מאַכן אַ לעבן!… אַװדאי, זאָג איך אײַך, איז כּדאַי דער גאַנצער טאַרעראַם, מיטן ברעכן זיך, מיטן איבערשיטן דאָס בעטגעװאַנט, מיטן פֿאָרן איבערן ים, מיט נאָך אַזעלכע זאַכן!
― איך בעט אײַך, איר װעט אַמאָל אױפֿהערן לײגן קנײטלעך?
אַזױ פֿאַלט אָן מײַן ברודער אליהו אױף אונדזער שכנה פּעסיע און באַקומט פֿון איר אַ פּאָרציע:
― לײגן קנײטלעך? זע נאָר, אַ גאַנצער חכם פֿון דער מה־נשתּנה! ער פֿאָרט קײן אַמעריקע זיך מוטשען און מאַכן אַ לעבן! װי לאַנג האָב איך דיך געהאַלטן אױף די הענט, זיך געניאַנטשעט, געהאַט צו טאָן? אַנו, פֿרעג נאָך די מאַמע דײַנע, װאָס איך האָב געהאַט מיטן בײנדל, װאָס דו האָסט קינדװײַז אײַנגעשלונגען אײנמאָל פֿרײַטיק־צו־נאַכטס בײַ די פֿיש. װען נישט איך טו דיך אַ כאַפּ פֿון הינטן אײנס־צװײ־דרײַ, װאָלטסטו שױן איצטער נישט געפֿאָרן קײן אַמעריקע זיך מוטשען און מאַכן אַ לעבן!…
אונדזער שכנה פּעסיע װאָלט נאָך גערעדט און גערעדט. אַ גליק, װאָס די מאַמע מישט זיך אַרײַן און הײבט אָן צו איר מיט גוטן:
― איך בעט אײַך, פּעסעניו, נשמהניו, האַרצעניו, ליובעניו, זאָלט איר מיר זײַן געזונט און שטאַרק!…
מער קאָן די מאַמע נישט רײדן. זי צעװײנט זיך. דערזעט מײַן ברודער אליהו, אַז זי װײנט, װערט ער אָנגעצונדן. ער טוט אַ װאָרף די אַרבעט און לױפֿט אַרױס פֿון שטוב מיט אַ קלאַפּ די טיר:
― לאָז דאָס גײן אין דר'ערד אַרײַן!
אין שטוב איז שױן בײַ אונדז פּוסט ― אַ חורבֿה. דער אַלקער איז פֿול מיט פּעקלעך און מיט בעטגעװאַנט. דאָס בעטגעװאַנט פֿאַרנעמט כּמעט ביז דער סטעליע. אַז קײנער איז נישטאָ, דראַפּע איך מיך אַרױף אױף אַלע קישנס און גליטש מיך אַראָפּ, װי אױף אַ שליטן. מיר דאַכט זיך, אַז אַזױ גוט, װי איצט, איז מיר נאָך קײנמאָל נישט געװען. קאָכן קאָכט מען שױן נישט בײַ אונדז פֿון לאַנג. מײַן ברודער אליהו ברענגט פֿון מאַרק אַ געטריקנט פֿישל, עסן מיר דאָס מיט ציבעלע. פֿישל מיט ציבעלע ― װאָס קאָן זײַן נאָך בעסער פֿון דעם? אונדזער חבֿר פּיניע עסט אױך מיט אונדז. ער איז דאָך פֿון תּמיד אַ פֿאַרטראָגענער. דער קאָפּ פֿליט בײַ אים. נאָר פֿון זינט מיר פֿאָרן קײן אַמעריקע, איז ער גאָר צעדולט. אַזױ זאָגט אױף אים די מאַמע. אײן הױז איז בײַ אים פֿאַרקאַטשעט אַרױף, אײן זאָק אַראָפּ. דאָס האַלדזטיכל שפּאַרט שױן אָן אױף יענער זײַט. און קומט ער אַרײַן צו אונדז אין שטוב, אַזױ מוז ער כאַפּן אַ זעץ אין שטערן. אַלעמאָל האָט צו אים די מאַמע די זעלבע טענה:
― דו זעסט דאָך, אַז דו ביסט הױך אױסגעװאַקסן, בײגט מען זיך אײַן אַ ביסל.
― ער האָט אַ נידעריקע ראיה, מאַמע!
אַזױ פֿאַרענטפֿערט אים מײַן ברודער אליהו, און בײדע גײען זײ מאַכן אַן עק מיט אונדזער האַלבער דירה. מע דאַרף זיך צעשרײַבן. מיר האָבן אונדזער האַלבע דירה שױן לאַנג פֿאַרקױפֿט. אונדזער האַלבע דירה האָט אַװעקגעקױפֿט זיליע דער שנײַדער. אַזױ גיך קױפֿט אַ שנײַדער אַ דירה! אַ גרױסער נודניק אָט דער זיליע דער שנײַדער! פֿריִער איז ער דרײַ מאָל אַ טאָג געקומען אָנקוקן אונדזער האַלבע דירה אײנער אַלײן. געשמעקט די װענט, געטאַפּט דעם קױמען, געקראָכן אױפֿן בױדעם, באַטראַכט דעם דאַך. נאָכדעם האָט ער געבראַכט דאָס װײַב. מעני הײסט זי. װען איך קוק אױף איר, מוז איך מיך צעלאַכן. אונדזער שכנהס קעלבל האָט אױך געהײסן „מעני“. בײדע „מעניס“ האָבן אײן פּנים. מעני דאָס קעלבל האָט געהאַט אַ װײַסע מאָרדע מיט קײַלעכיקע אױגן. מעני דעם שנײַדערס אױך אַזױ… שפּעטער האָט זיליע דער שנײַדער אָנגעהױבן פֿירן מבֿינים אָנקוקן די דירה. צום מײנסטן, שנײַדערס. יעדער האָט געפֿונען אױף אונדזער האַלבער דירה אַן אַנדער חסרון. ביז ס'איז געבליבן, מע זאָל אַראָפּברענגען פּיניעס טאַטן, הערש־לײב דעם מעכאַניק. הערש־לײב דער מעכאַניק איז אַ מבֿין אױף דירות. ער איז אַן ערלעכער מענטש. אױף אים קאָן מען זיך פֿאַרלאָזן. הערש־לײב טוט צוליב. ער באַטראַכט אונדזער האַלבע דירה פֿון אַלע זײַטן. ער הײבט אױף דעם קאָפּ װי הױך ער איז, פֿאַרקאַטשעט דאָס היטל, טוט זיך אַ קראַץ אונטערן האַלדז און אַ זאָג:
― אָט די דירה קאָן שטײן, בלי־גוזמא, אַ יאָר הונדערט, אױב נישט מער.
כאַפּט זיך אַרױס אײנער אַ שנײַדער, פֿון זיליע דעם שנײַדערס מבֿינים.
― געװיס! אַבי מע זאָל זי נאָר איבערשיטן מיט ציגל, אונטערשפּאַרן מיט אַ פּאָר גוטע אַבאַפּאָלקעסобополка: ליפּעס, אַרײַנכמאַליען פֿיר נײַע װענט און אַרױפֿצימבלען אַ בלעכענעם דאַך, װעט זי שטײן און שטײן, אם ירצה השם, ביז משיח װעט קומען!
מע זאָל געװען הערש־לײב דעם מעכאַניק, אַ שטײגער, אױסשילטן אין טאַטן אַרײַן, אָדער אָפּגיסן מיט אַ טאָפּ זודיק װאַסער, װאָלט ער נישט באַדאַרפֿט װערן מער אין כּעס. ער האָט נאָר געװאָלט װיסן אײן זאַך: „װי האָט דאָס אין זיך אַ ייִד אַ פּאַרך, אַ שנײַדער, אַ גנבֿ, אַ פֿאַליקע, אַזאַ פּאָטעפֿאַלנאָסט צו רײדן מיט אים, מיט הערש־לײב דעם מעכאַניק, אַזעלכע װערטער, מיט אַזעלכע רײד, מיט אַזעלכע דיבורים, מיט אַזאַ שפּראַך, און מיט אַזאַ לשון?!“ איך בין אומזיסט געװען פֿרײלעך: איך האָב געמײנט, אָט־אָט פֿליִען פּעטש. צום סוף האָבן זיך אַרײַנגעלײגט מענטשן )אומעטום װאַקסן אױס „מענטשן“!( און מע האָט זײ צענומען, און מע האָט געמאַכט שלום, און מע האָט זיך אָנגעהױבן דינגען, און מע האָט זיך אױסגעגלײַכט מיטן מקח, און מע האָט געשיקט נאָך בראָנפֿן און מע האָט געטרונקען לחײם. מע האָט אונדז געװינטשעװעט, מיר זאָלן פֿאָרן געזונט, און קומען געזונט, און מאַכן גוטע געשעפֿטן, און פֿאַרדינען אַ סך געלט, און קומען צוריק, אם ירצה השם…
― פּאַװאָליע! נישט אַזױ גיך קומט מען צוריק פֿון אַמעריקע! ― זאָגט מײַן ברודער אליהו, און עס פֿאַרבינדט זיך אַ שמועס װעגן אַמעריקע. הערש־לײב דער מעכאַניק װינטש זיך אַזאַ שטיק גאָלד, װי מיר װעלן אַלע, אם ירצה השם, קומען צוריק פֿון אַמעריקע. װען נישט דער „פּריזיװ“, װאָלט ער זײַן פּיניען, זאָגט ער, ניט געלאָזט פֿאָרן קײן אַמעריקע. אַמעריקע, זאָגט ער, איז פֿע! פֿרעגט אים זיליע דער שנײַדער: ער זאָל קײן פֿאַראיבל נישט האָבן, מיט װאָס איז אַמעריקע פֿע? ענטפֿערט אים הערש־לײב: דערפֿאַר, װײַל אַמעריקע איז אַ פּאַסקודנע לאַנד. פֿרעגט אים װידעראַמאָל זיליע דער שנײַדער: ער זאָל קײן פֿאַראיבל נישט האָבן, פֿון װאַנען װײס ער, אַז אַמעריקע איז אַ פּאַסקודנע לאַנד? ענטפֿערט אים הערש־לײב, אַז ער פֿאַרשטײט דאָס אַל־פּי שׂכל. זאָגט אים זיליע, ער זאָל אים געבן צו פֿאַרשטײן דעם שׂכל. הײבט אָן הערש־לײב מעכאַניק צו שטאַמלען מיט דער צונג, געבן צו פֿאַרשטײן על־פּי שׂכל. נאָר עס קלעפּט זיך נישט אַ װאָרט צו אַ װאָרט, מחמת ער איז שױן אַ ביסל אונטערן גלעזל. אַלע זײַנען אונטערן גלעזל. אַלע פֿילן זיך גוט, אױסגעצײכנט גוט. איך אױך. נאָר די מאַמע מײַנע באַהאַלט אַלע מינוט דאָס פּנים אין פֿאַרטעך און װישט די אױגן. מײַן ברודער אליהו קוקט אױף איר און זאָגט צו איר שטילערהײט:
― גזלנטע! דו האָסט קײן רחמנות נישט אױף די אױגן! דו קױלעסט אונדז!…
איצט האָט זיך אָנגעהױבן אַ נײַע חתונה ― געזעגענען זיך. פֿון שטוב צו שטוב גײען מיר זיך געזעגענען. מיר זײַנען שױן געװען בײַ אַלע אונדזערע קרובֿים, שכנים און באַקאַנטע. בײַ אונדזער מחותּן, יונה דעם בעקער, האָבן מיר פֿאַרבראַכט אַ גאַנצן טאָג. אונדזערע מחותּנים האָבן געמאַכט פֿאַר אונדז אַ װאַרמעס, צונױפֿגערופֿן די משפּחה, געשטעלט ביר צום טיש. מיך האָט מען אַװעקגעזעצט באַזונדערס מיט מײן שװעגערינס שװעסטערל. אַלטע הײסט זי. איך האָב אײַך שױן אַמאָל דערצײלט פֿון איר. זי איז עלטער פֿון מיר מיט אַ יאָר און טראָגט צװײ צעפּלעך, צונױפֿגעדרײט פֿון אונטן װי אַ בײגל. מע האָט זי מיר אַמאָל גערעדט פֿאַר אַ כּלה. פֿון דעמאָלט אָן, אַז מע זעט אונדז בײדן, רופֿט מען אונדז: „די חתן־כּלה“. פֿונדעסטװעגן, שעמען מיר זיך נישט רײדן צװישן זיך. זי פֿרעגט בײַ מיר, אױב איך װעל נאָך איר בענקען? ― געװיס װעל איך נאָך איר בענקען! נאָכדעם פֿרעגט זי מיך, אױב איך װעל איר שרײַבן בריװלעך פֿון אַמעריקע? ― געװיס װעל איך שרײַבן בריװלעך פֿון אַמעריקע!
― װי אַזױ װעסטו שרײַבן? דו קאָנסט דען שרײַבן?
― אַ טײַערע מציאה אין אַמעריקע זיך אױסלערנען שרײַבן! ― זאָג איך און האַלט די הענט אין די קעשענעס. אַלטע קוקט אױף מיר און שמײכלט. איך װײס, װאָס זי שמײכלט. זי מאַכט זיך אַ האַרץ. זי איז מיר מקנא, װאָס איך פֿאָר און זי נישט. אַלע זײַנען מיר מקנא, אַפֿילו יאָסיע דעם נגידס ייִנגל, הענעך מיטן אױגל, זאָל מיך קענען דערטרינקען אין אַ לעפֿל װאַסער! ער שטעלט מיך אָפּ און מאַכט צו מיר מיטן אױגל:
― הער נאָר, דו, דו פֿאָרסט קײן אַמעריקע!
― יאָ, איך פֿאָר קײן אַמעריקע.
― װאָס װעסטו דאָרטן טאָן? גײן איבער די הײַזער?
זײַן גליק, װאָס מײַן ברודער אליהו איז דערבײַ נישטאָ. ער װאָלט אים געגעבן אַ „גײן איבער די הײַזער“!… איך װיל זיך מיט אים נישט אָנהײבן, מיט אַזאַ לאָבוס. איך װײַז אים נאָר אַ צונג און לױף אַװעק צו אונדזער שכנה פּעסיע זיך געזעגענען מיט דער כאַליאַסטרע. אַ היפּשע כאַליאַסטרע. איך האָב אײַך שױן אַמאָל דערצײלט פֿון זײ. אַכט שטיק, אײנס אין אײנס. אַלע אַכט רינגלען מיך אַרום. זײ פֿרעגן מיך, צי בין איך צופֿרידן, װאָס איך פֿאָר קײן אַמעריקע? אַ שײנע מעשׂה, נאָר אַ קורצע! װאָס טױג מיר גרױס ― זײ זײַנען מיר גוט מקנא. מער פֿון אַלע איז מיר מקנא הערשל. אָט דער, װאָס מע רופֿט אים „ושתּי“, דערפֿאַר װאָס ער האָט אַ גוליע אױפֿן שטערן. ער לאָזט פֿון מיר קײן אױג נישט אַראָפּ. ער זיפֿצט און זאָגט צו מיר: „דו װעסט זיך עס אָנזען אַ װעלט!“
יאָ, איך װעל זיך אָנזען אַ װעלט! װי דערלעבט מען שױן!…
שױן געקומען לײזער מיט די „אָדלערס“. דרײַ ברענענדיקע פֿערד! זײ קאָנען נישט אײַנשטײן אױף אײן אָרט. אָדער זײ טופּען מיט די פֿיס, אָדער זײ פּאָרשקען מיט די נאָזלעכער און באַשפּריצן מיר דאָס פּנים. איך װײס נישט װאָס איך זאָל טאָן פֿריִער: צי איך זאָל קוקן אױף די פֿערד, צי איך זאָל העלפֿן טראָגן די פּעקלעך מיט די קישנס אין װאָגן אַרײַן? איך קאָן באַשטײן בײדע זאַכן: איך שטײ בײַ די פֿערד און זע, װי מע טראָגט די פּעקלעך מיט די קישנס. אַ פֿולער װאָגן מיט פּעקלעך און מיט קישנס. אַ גאַנצער באַרג מיט בעטגעװאַנט. שױן צײַט אױפֿצוזעצן זיך און פֿאָרן. מיר האָבן פֿינף און פֿערציק װיאָרסט צו דער באַן. אַלע זײַנען שױן דאָ: איך, און מײַן ברודער אליהו, און מײַן שװעגערין ברכה, און אונדזער חבֿר פּיניע, און זײַן װײַב טײַבל, און די גאַנצע משפּחה זײערע: פּיניעס טאַטע, הערש־לײב דער מעכאַניק, שניאור דער זײגער־מאַכער, פּיניעס שװער און שװיגער, דער מילנער מיט דער מילנערקע, און דער מומע קרײניס טאָכטער מיטן פֿױגלש פּנים, און אַפֿילו דער אַלטער זײדע רב העסיע איז אױך געקומען אָנזאָגן פּיניען, װיִאַזױ ער זאָל זיך פֿירן אין אַמעריקע. פֿון אונדזער משפּחה זײַנען געװען נאָר אונדזערע מחותּנים, יונה דער בעקער מיט זײַנע בנים. אַן עבֿירה, װאָס איך האָב אײַך ביז אַהער נאָך נישט באַקענט מיט זײ. איצט איז נישט די צײַט. מיר פֿאָרן קײן אַמעריקע. אַלע דרײען זיך אַרום אונדז, קוקן אױף אונדז, געבן אונדז עצות, מיר זאָלן זײַן געהיט פֿאַר גנבֿים.
― אין אַמעריקע איז נישטאָ קײן גנבֿים.
אַזױ זאָגט מײַן ברודער אליהו און טאַפּט זיך בײַ דער קעשענע, װאָס די מאַמע האָט אים אײַנגענײט אין אַזאַ אָרט, װאָס קײן גנבֿ אין דער װעלט װעט נישט אײַנפֿאַלן, אַז דאָרט זאָל זײַן אַ קעשענע. דאָרט ליגט דאָס גאַנצע געלט, װאָס מיר האָבן אָפּגעלײזט פֿאַר אונדזער האַלבע דירה. אַ פּנים, ס'איז דאָרט אַ היפּשע פּותּיקא. װאָרעם אַלע פֿרעגן אים, צי האָט ער כאָטש גוט באַהאַלטן דאָס געלט?
― גוט! גוט! האָט קײן יסורים נישט! ― זאָגט מײַן ברודער אליהו. עס איז אים שױן פּשוט נימאס געװאָרן איטלעכן באַזונדערס אָפּגעבן דין־וחשבון פֿאַרן געלט. דער עולם הײבט אָן זאָגן, מע זאָל זיך געזעגענען. אַלע הײבן אָן זיך גרײטן צום געזעגענען. מע טוט זיך אַ כאַפּ ― נישטאָ די מאַמע! װוּ איז די מאַמע? קײנער װײס נישט, װוּ איז די מאַמע! מײַן ברודער אליהו איז אױסער זיך. אונדזער חבֿר פּיניע האָט אינגאַנצן פֿאַרלאָרן דאָס האַלדזטיכל. לײזער טרײַבט האַלדז און נאַקן. ער זאָגט, אַז מיר קאָנען פֿאַרשפּעטיקן די באַן. שאַט! אָן גײט די מאַמע. דאָס פּנים איז איר רױט. די אױגן פֿאַרשװאָלן. מײַן ברודער אליהו פֿאַלט צו צו איר.
― װאָס איז מיט דיר? װוּ ביסטו געװען?
― אױפֿן הײליקן אָרט, זיך געזעגענען מיטן טאַטן…
מײַן ברודער אליהו קערעװעט זיך אָפּ אָן אַ זײַט. אַלע בלײַבן שטײן אָן לשון. זינט מיר פֿאָרן קײן אַמעריקע איז דאָס דאָס ערשטע מאָל, װאָס דער טאַטע קומט טיר אױפֿן זינען. עס טוט מיר אַ צופּ בײַם האַרצן. איך טראַכט מיך: „אַלע פֿאָרן קײן אַמעריקע, און דער טאַטע נעבעך בלײַבט דאָ, אױפֿן הײליקן אָרט, אײנער אַלײן“… לאַנג טראַכטן לאָזט מען מיך נישט. מע טוט אױף מיר אַ הוק און מע הײסט טיר קריכן אױפֿן װאָגן. װי אַזױ קאָן איך קריכן אױף אַזאַ הױכן װאָגן מיט אַזאַ באַרג מיט בעטגעװאַנט? ס'איז דאָ אַן עצה: לײזער שטעלט מיר אונטער זײַנע ברײטע פּלײצעס. פּלוצעם װערט אַ קושערײַ מיט אַ געװײן, אַ יללה. ערגער װי תּשעה־באָבֿ. מער פֿון אַלע װײנט די מאַמע. זי פֿאַלט אונדזער שכנה פּעסיע אױפֿן האַלדז און זאָגט: „איר זײַט מיר געװען אַ שװעסטער, געטרײַער פֿון אַ שװעסטער!“… אונדזער שכנה פּעסיע װײנט נישט, נאָר איר גראָבער גױדער טרײסלט זיך, און גרױסע טרערן, װי באָב, קײַקלען זיך איבער אירע פֿעטע גלאַנצנדיקע באַקן. אַלע האָבן זיך שױן צעקושט, נאָר פּיניע נאָך נישט. זען פּיניען קושן זיך ― דאַרף מען נישט קײן טעאַטער. מחמת ער האָט אַ נידעריקע ראיה, טרעפֿט ער נישט װוּ מע דאַרף. אָדער ער קושט אין באָרד אַרײַן, אָדער אין שפּיץ נאָז, אָדער ער טוט זיך גאָר אַ בוצקע אין שטערן. דערצו האָט ער אַ טבֿע, אַז ער גײט, שפּרינגט ער אונטער און פֿאַרטשעפּעט זיך בײַ זײַנע אײגענע פֿיס. איך זאָג אײַך, פֿון פּיניען קאָן מען בלײַבן אָן אַ בױך לאַכנדיק. דאַנקען השם־יתברך, מיר זיצן שױן אין װאָגן. דאָס הײסט, איך האָב געװאָלט זאָגן: אױפֿן װאָגן. אױבן־אָן, אױף די קישנס און צװישן די קישנס, זיצן: די מאַמע, ברכה און טײַבל. פּאָריטשאַקעגן ― מײַן ברודער אליהו און אונדזער חבֿר פּיניע; איך מיט לײזערן ― אױף דער קעלניע. די מאַמע װיל אַפֿילו, איך זאָל מיך אַװעקזעצן בײַ איר צופֿוסנס. זאָגט אָבער מײַן ברודער אליהו, אַז אױף דער קעלניע װעט מיר זײַן בעסער. געװיס װעט מיר זײַן בעסער! אױף דער קעלניע זע איך פֿאַר זיך די גאַנצע װעלט, און די גאַנצע װעלט זעט מיך. לײזער נעמט זיך צו דער בײַטש. דער עולם געזעגנט זיך נאָך. די װײַבער װײנען.
― זײַט געזונט!
― פֿאָרט געזונט!
― שרײַבט אונדז פֿון אײַער געזונט!
― זײַט מצליח!
― פֿאַרגעסט אונדז נישט!
― שרײַבט אַלע װאָך! למען־השם, יעדע װאָך אַ בריװ!
― לאָזט גריסן משהן, מיט בתיהן, מיט מאירן, מיט זלאַטען, מיט חנה־פּערלען, מיט שׂרה־רחלען, מיט זײערע קינדער.
― גאָר פֿרײַנטלעך! זײַט געזונט! זײַט געזונט!
אַזױ שרײַען מיר אַלע פֿונעם װאָגן אַרױס, און איך װאָלט געמעגט שװערן, אַז מיר פֿאָרן שױן. לײזער האָט געשענקט אַלע דרײַ אָדלערס צו רעכטע שמיץ. אײנעם האָט ער מכבד געװען מיטן שטעקן אַחוץ. די רעדער קאַטשען זיך. מיר שאָקלען זיך און העצקען זיך. איך שפּרינג אונטער אױף דער קעלניע און פֿאַל שיִער נישט אַראָפּ פֿאַר פֿרײד. עס קיצלט מיך, עם גענדזלט מיך אין האַלדז. עס גלוסט זיך מיר זינגען. מיר פֿאָרן, מיר פֿאָרן, מיר פֿאָרן קײן אַמעריקע!
פֿאָרן מיט דער באַן איז אַ גן־עדן! מיט דער פֿור איז אױך נישט שלעכט, נאָר סע טרײסלט, און די זײַטן טוען נאָכדעם װײ סכּנות. לײזערס פֿערד פֿליִען טאַקע װי די אָדלערס, פֿונדעסטװעגן האָבן מיר זיך גענוג געשלעפּט, ביז מיר זײַנען געקומען צו דער סטאַנציע. און אַז מיר זײַנען געקומען צו דער סטאַנציע, האָבן מיר נישט געקאָנט אַרױס. מיר איז געװען גרינגער פֿון אַלעמען. איך בין דאָך געזעסן מיט לײזערן אױף דער קעלניע. האַרט איז טאַקע געװען, און די בײנער האָבן גוט װײ געטאָן. דערפֿאַר האָט מען געקאָנט אַראָפּשפּרינגען אין אײן מינוט. זײ האָבן שױן נישט געקאָנט שפּרינגען. איר װײסט דאָך װער: מײַן ברודער אליהו מיט מײַן שװעגערין ברכה, אונדזער חבֿר פּיניע מיט זײַן װײַב טײַבל, און די מאַמע מײַנע. ערגער פֿון אַלע איז געװען די װײַבער. זײ זײַנען אַרײַן און פֿאַרהרוזנעט געװאָרן! מע האָט פֿריִער באַדאַרפֿט אַרױסװאַרפֿן פֿונעם װאָגן אַלע פּעקלעך מיטן גאַנצן בעטגעװאַנט, און ערשט נאָכדעם שלעפּן די װײַבער אײנציקװײַז. און דאָס האָט אַלץ געטאָן לײזער. ער איז טאַקע אַ בײזער ייִד און שילט מיט טױטע קללות. ער איז אָבער אַן ערלעכער, אַ געטרײַער בעל־עגלה. אַן עבֿירה, װאָס ער האָט אונדז אָפּגעװאָרפֿן מיט די פּעקלעך און מיטן בעטגעװאַנט אױף דער סטאַנציע פֿון דער באַן, און אַלײן איז ער אַװעק זוכן פּאַרשױנען אױף צוריק. מיר זײַנען געבליבן אָן אים עלנט, װי אױפֿן װאַסער. ערשטנס, האָט אונדז דער גױ פֿון דער באַן אָנגעטאָן צרות. ער האָט זיך געטשעפּעט צו אונדז פֿאַר די פּעקלעך. און נישט אַזױ פֿאַר די פּעקלעך, װי פֿאַרן בעטגעװאַנט. זײַן עסק, װאָס מיר פֿירן אַ סך קישנס. די מאַמע רעדט צו אים מיט גוטן.