אַ גאַס ניסט
― א. ―
װײסט איר, װאָס פֿאַר אַ סדרה עס גײט באַ אונדז הײַנט? ― מײַז! מײַן ברודער אליהו האָט אַ גאַנצע װאָך געלערנט דאָס בוך, װאָס מע מאַכט דורך דעם געלט, „פֿאַר אַ רובל ― הונדערט“. ער האָט זיך שױן אױסגעלערנט, זאָגט ער, אַרױסטרײַבן מײַז, טאַראַקאַנעס און אַנדערע מיאוסקײטן. שטשערעס אױך. לאָז מען אים נאָר אַרײַנלאָזן ערגעץ מיט זײַן פּראָשעק ― אַזױ בלײַבט נישט אײן מױז. זײ צעלױפֿן זיך. אַ סך פּגרן אַװעק. נישטאָ מער קײן מײַז! װיִאַזױ ער מאַכט דאָס ― װײס איך ניט. ס'איז אַ סוד. פֿונעם סוד װײס נאָר דאָס בוך און ער, װײַטער קײנער ניט. דאָס בוך האַלט ער אין בוזעם־קעשענע. דעם פּראָשעק אין אַ פּאַפּיר. דער פּראָשעק איז רױטלעך און צעריבן דין, װי שמעק־טאַבאַק.
רופֿן רופֿט זיך עס „שעמעריצי“.
― װאָס הײסט דאָס שעמעריצי?
― טערקישער פֿעפֿער.
― װאָס הײסט דאָס טערקישער פֿעפֿער?
― איך װעל דיר געבן אַ „װאָס־הײסט־דאָס“, װעסטו באַ מיר עפֿענען מיטן קאָפּ די טיר!
אַזױ זאָגט צו מיר מײַן ברודער אליהו. ער האָט פֿײַנט, אַז מע פֿרעגט אים קשיות סאַמע באַ דער רעכטער אַרבעט. איך קוק און שװײַג. איך זע, אַז חוץ דעם רױטן פּראָשעק, איז דאָ באַ אים נאָך אַ פּראָשעק. אױך גוט צו מײַז. נאָר מע דאַרף זײַן מיט דעם געהיט!
― סם־המװת! ― זאָגט מײַן ברודער אליהו אפֿשר הונדערט מאָל דער מאַמען, ברכהן און מיר. דער עיקר ― מיר, איך זאָל מיך חלילה צו דעם ניט צורירן ― ס'איז סם!
די ערשטע פּרוּװ האָבן מיר געמאַכט אַף אונדזער שכנה פּעסיעס מײַז. דאָרט האַלטן זיך מײַז אָן אַ שיעור. איר װײסט דאָך, אַז איר מאַן איז אַן אײַנבינדער. משה רופֿט מען אים. תּמיד איז באַ אים אַ פֿולע שטוב מיט ספֿרים. מײַז האָבן ליב ספֿרים. און ניט אַזױ ספֿרים, װי פּאַפּ. פּאַפּ איז דאָס, װאָס מע קלעפּט מיט דעם ספֿרים. צוליב דעם פּאַפּ עסן זײ שױן ספֿרים אױך. טוען אים אָן גרױסע שאָדנס. אַנומלטן האָבן זײ אים דורכגעלעכערט אַ מחזור. אַ שפּאָגל־נײַעם מחזור. סאַמע דאָרט, װוּ ס'איז מיט גרױסע אותיות געװען אָפּגעדרוקט דער „המלך“. זײ האָבן זיך דאָס אַביסל צוגעכאַפּט צום „המלך“! איבערגעלאָזט נאָר דאָס אײבערשטע קעפּל פֿון דעם למ˝ד.
― לאָזט מיך אַף אײן נאַכט! ― בעט זיך מײַן ברודער אליהו באַם אײַנבינדער. דער אײַנבינדער װיל נישט. ער זאָגט:
― איך האָב מורא, זאָלסט מיר נישט איבערפֿירן די ספֿרים.
― מיט װאָס װעל איך אײַך איבערפֿירן הי ספֿרים? ― פֿרעגט אים מײַן ברודער אליהו.
― איך װײס אַלײן נישט מיט װאָס, נאָר איך האָב מורא. ס'איז פֿרעמדע ספֿרים.
נו, גײט רעדט מיט אַן אײַנבינדער! קױם געפּועלט, ער זאָל אונדז
צולאָזן אַף אײן נאַכט.
― ב. ―
די ערשטע נאַכט איז אונדז נישט געראָטן. נישט געכאַפּט אײן מױז אַפֿילו! מײַן ברודער אליהו זאָגט אַפֿילו, אַז ס'איז אַ גוטער סימן. די מײַז, זאָגט ער, האָבן דערשמעקט דעם פּראָשעק, זײַנען זײ זיך צעלאָפֿן. דער אײַנבינדער דרײט מיטן קאָפּ און שמײכלט מיט אײן ליפּ. אַפּנים, ער גלײבט נישט. פֿונדעסטװעגן, איז אַרױס אַ קלאַנג אין שטאָט, אַז מיר פֿאַרטרײַבן מײַז. דער קלאַנג האָט זיך גענומען פֿון אונדזער שכנה פּעסיע. זי איז אַװעק גאַנץ פֿרי אין מאַרק און האָט צעפּױקט איבער דער גאַנצער שטאָט, „אַז אַזױ װי מיר פֿאַרטרײַבן מײַז, פֿאַרטרײַבט קײנער נישט“. זי האָט אונדז געמאַכט אַ נאָמען. פֿריִער מיטן קװאַס האָט זי אױך געפּױקט איבער דער גאַנצער שטאָט. נאָכדעם האָט זי אױסגעפּױקט, אַז מיר מאַכן אַזאַ טינט, װאָס סע עקט זיך די װעלט. װאָס האָט אָבער געהאָלפֿן איר פּױקן, אַז קײנער דאַרף נישט קײן טינט? מײַז איז נישט דאָס װאָס טינט. מײַז זײַנען פֿאַראַן אומעטום, כּמעט אין יעדער שטוב. יעדער בעל־הבית האָט אַ קאַץ. נאָר װאָס העלפֿט אײן קאַץ קעגן אַזױפֿיל מײַז? ובפֿרט שטשערעס! שטשערעס הערן אַ קאַץ, װי המן דעם גרײגער. אַ סבֿרה, אַז פֿאַר שטשערעס האָט אַ קאַץ אַלײן אױך מורא. אַזױ זאָגט בערע דער שוסטער. ער דערצײלט זיך אָן פֿון שטשערעס אַזעלכע מעשׂיות, אַז אַ שרעק! מע האַלט אים אַפֿילו פֿאַר אַ שטיקל בעל־מגזם. נאָר לאָז זײַן, אַז ס'איז נאָר האַלב אמת, איז דאָס אױך שײן. ער זאָגט, אַז די שטשערעס האָבן באַ אים אױפֿגעגעסן אַ פּאָר נײַע שטיװל. ער שװערט מיט אַזעלכע שבֿועות, אַז מע מעג גלײבן אַ משומד. ער זאָגט, אַז ער האָט אַלײן געזען, װי צװײ גרױסע שטשערעס זײַנען אַרױס פֿון זײערע נאָרעס און האָבן פֿאַר זײַנע אױגן אױפֿגעגעסן אַ פּאָר שטיװל. באַנאַכט איז דאָס געװען. צוגײן נאָענט האָט ער מורא געהאַט ― צװײ מוראדיקע שטשערעס, װי קעלבלעך די גרױס. פֿון דערװײַטן האָט ער זײ געטריבן, געפֿײַפֿט אַף זײ, געטופּעט מיט די פֿיס, געשריגן: קיש־קיש־קיש־קיש! עס האָט נישט געהאָלפֿן קײן זאַך. ער האָט זײ אַ װאָרף געטאָן אַ קאָפּיטע פֿון אַ שטיװל, האָבן זײ אַ קוק געטאָן אַף אים און געטאָן זײערס. נאָכדעם האָט ער זײ אַ שמיץ געטאָן אין פּנים די קאַץ. זײַנען זײ אָנגעפֿאַלן אַף דער קאַץ און האָבן זי אױך אױפֿגעגעסן. קײנער האָט אים נישט געװאָלט גלײבן, נאָר אַז אַ מענטש שװערט!
― לאָזט מיך קאָרשט אַף אײן נאַכט, ― זאָגט צו אים מײַן ברודער אליהו, ― װעל איך אײַך אַרױסטרײַבן אַלע שטשערעס!
― אָך, מיטן גרעסטן כּבֿוד! ― זאָגט בערע דער שוסטער. ―
איך װעל אײַך נאָך זאָגן אַ דאַנק!...
― ג ―
אַ גאַנצע נאַכט זײַנען מיר אױסגעזעסן באַ בערע דעם שוסטער.
בערע אַלײן איז אױך געזעסן מיט אונדז. אַך, װאָסערע שײנע מעשׂיות
ער דערצײלט זיך אָן! ער דערצײלט פֿון דער טערקישער מלחמה (ער
איז אַן אױסגעדינטער סאָלדאַט). ער איז געװען אין אַזאַ אָרט, װאָס סע
הײסט „פּלעװנע“. האָט מען דאָרט געשאָסן מיט האַרמאַטן. איר װײסט,
װיפֿל אַ האַרמאַט האַלט די גרױס? זײַט זיך משער, אַז אײן קױל איז
גרעסער פֿון דער גאַנצער שטוב, און װאַרפֿן װאַרפֿט זי אַרױס אין אַ
מינוט אפֿשר טױזנט אַזעלכע קױלן. זײַט איר צופֿרידן? די קױל, אַז זי
פֿליט, שרײַט זי אַזױ, אַז מע װערט טױב. אײנמאָל איז ער געשטאַנען
אַף דער װאַך ― אַזױ דערצײלט בערע דער שוסטער. פּלוצים דערהערט
ער אַ קנאַק, און סע טראָגט אים אין דער לופֿטן, הױך טראָגט דאָס אים,
ביז אַריבער דער כמאַרע, און דאָרט צערײַסט זיך די קױל אַף טױזנט
שטיקלעך. אַ גליק, זאָגט ער, װאָס ער איז געפֿאַלן אַף אַ װײכן אָרט.
אַנישט, װאָלט ער זיך צעשלאָגן דעם קאָפּ. מײַן ברודער אליהו הערט
אױס די מעשׂה, און די ברעמען באַ אים שמײכלען. דאָס הײסט, ער
אַלײן לאַכט נישט, נאָר די ברעמען לאַכן. אַ מאָדנער געלעכטער. בערע
דער שוסטער באַמערקט דאָס נישט. ער הערט נישט אױף צו דערצײלן
זײַנע װוּנדערלעכע מעשׂיות. אײן מעשׂה איז מוראדיקער פֿון דער אַנדערער. אָט אַזױ זײַנען מיר אָפּגעזעסן ביז טאָג. און שטשערעס? איר
זאָלט זאָגן ― אײן שטשער אַפֿילו.
― איר זײַט אַ כּישוף־מאַכער! ― זאָגט בערע דער שוסטער צו מײַן ברודער אליהו. און ער גײט אַרױס אין שטאָט און דערצײלט זיך אָן חדושים, װי אַזױ מיר האָבן באַ אים מיט אַ שפּרוך צעטריבן אַלע שטשערעס אין אײן נאַכט. ער שװערט, אַז ער האָט אַלײן געזען, װי אַזױ מײַן ברודער אליהו האָט עפּעס געשעפּטשעט, זײַנען אַרױס די שטשערעס פֿון די נאָרעס און האָבן זיך געלאָזט לױפֿן באַרג־אַראָפּ, אַהין, צום טײַך צו, אַריבערגעשװוּמען דעם טײַך און אַװעק װײַטער. ער װײס נישט װוּהין...
― ד ―
― דאָ טרײַבט מען מײַז? ― אַזױ קומט מען אַלע מאָל צו אונדז
מיט אַ נײַס און מע רופֿט אונדז, מיר זאָלן זיך מטריח זײַן קומען אַרױסטרײַבן די מײַז מיט אונדזער שפּרוך...
מײַן ברודער אליהו איז אָבער אַן אמתער מענטש. ער האָט פֿײַנט „ליגינים“. ער זאָגט, אַז טרײַבן טרײַבט ער מײַז נישט מיט קײן שפּרוך, נאָר מיט אַ פּראָשעק. ער האָט אַ פּראָשעק אַזעלכן, װאָס אַז די מײַז דערשמעקן אים, צעלױפֿן זײ זיך.
― לאָז זײַן אַ פֿראָשעק, לאָז זײַן אַ שװאַרץ יאָר, אַבי איר זאָלט מיר אַרױסטרײַבן די מײַז!... װיפֿל װעט דאָס קאָסטן?
מײַן ברודער אליהו האָט פֿײַנט דינגען זיך. ער זאָגט, אַז פֿאַרן פּראָשעק קומט אים אַזױפֿיל, און פֿאַר דער טרחה אַזױפֿיל און אַזױפֿיל. געװײנלעך, זאָגט ער אַלעמאָל טײַערער. אַלע טאָג העכערט ער דעם פּרײַז. דאָס הײסט, נישט ער העכערט, נאָר מײַן שװעגערן העכערט.
― ממה־נפֿשך, ― זאָגט זי ― עסט מען חזיר, זאָל רינען איבערן באָרד. אַז דו ביסט שױן יאָ געװאָרן אַ מײַזנטרײַבער, נעם כאָטש געלט.
― נו, און יושר װוּ איז? װוּ איז גאָט? ― אַזױ מישט זיך אַרײַן די מאַמע. און מײַן שװעגערן ברכה ענטפֿערט איר אָפּ:
― יושר? אָט איז יושר! (זי װײַזט איר אָן אַפֿן אױװן). גאָט? אָט איז גאָט! (זי טוט זיך אַ פּאַטש איבער דער קעשענע).
― ברכה! װאָס האָסטו געזאָגט?! גאָט איז מיט דיר!!!
אַזױ שרײַט אױס די מאַמע און טוט אַ בראָך מיט די הענט.
― װאָס רעדסטו מיט אַ בהמה?! ― זאָגט מײַן ברודער אליהו, שפּאַצירט איבער דער שטוב און ציפּעט זיך דאָס בערדל. ער האָט שױן אַ היפּש בערדל. סע װאַקסט באַ אים מיט רוחות. ער ציפּעט דאָס, און סע װאַקסט. מאָדנע װאַקסט דאָס בערדל. אַפֿן האַלדז גאָר האָט זיך עס באַ אים צעװאַקסן. דאָס פּנים איז גלאַט, נאָר דער האַלדז איז פֿול מיט באָרד. איר האָט געזען אַמאָל אַזאַ באָרד?
אַן אַנדערס מאָל װאָלט אים מײַן שװעגערן ברכה פֿאַרן װאָרט „בהמה“ אָפּגעשפּילט אַ פֿרימאָרגן, אַז עס װאָלט אים פֿינצטער געװאָרן אין די אױגן. איצט האָט זי אים פֿאַרשװיגן, װײַל ער פֿאַרדינט געלט. אַלעמאָל, װען מײַן ברודער אליהו פֿאַרדינט געלט, װערט ער באַ איר אַ מיוחס. איך װער אױך באַ איר טײַערער, װאָרעם איך העלף מײַן ברודער פֿאַרדינען געלט. אַזױ רופֿט זי מיך „שלעפּער“ אָדער „שלים־מזל“, אָדער „קבצנישע קישקע“. איצט האָט זי מיך פֿאַרצױגן. איך הײס שױן באַ איר „מאָטעלע“:
― מאָטעלע! דערלאַנג מיר די שיך.
― מאָטעלע! נעם מיר אָן אַ קװאָרט װאַסער.
― מאָטעלע! טראָג אַרױס דאָס מיסט.
אַז מע פֿאַרדינט געלט, איז גאָר אַנדערע װערטער. ― ה. ―
דער חסרון פֿון מײַן ברודער אליהו ― װאָס ער האָט ליב אַ סך. קװאַס ― אַ דײזשקע. טינט ― טױזנט פֿלעשער. אַ פּראָשעק פֿון מײַז ― אַ פֿולער זאַק. אונדזער שכנהס מאַן, דער אײַנבינדער, האָט אים אָבער געזאָגט: „װאָס דאַרף מען אַזױפֿיל?“ ― האָט אים נאָך מײַן ברודער אליהו גוט מכבד געװען. װאָלט מען כאָטש דעם זאַק פֿאַרשלאָסן ערגעץ אין אַ שאַפֿע. גײען זײ אַלע אַװעק און לאָזן מיך איבער אײנעם אַלײן מיטן זאַק. װאָס קומט מיר דערפֿאַר, װאָס איך האָב מיך אַװעקגעזעצט אַף אים אַ װײַלע רײַטנדיק? עלעהײ ס'איז אַ פֿערדל! זאָל איך זײַן אַ נבֿיא, אַז דער זאַק װעט פּלאַצן, און עס װעט זיך געבן אַ שאָט אױס פֿון אים עפּעס אַ געלע זאַך! דאָס איז טאַקע דער פּראָשעק, װאָס מײַן ברודער אליהו פֿאַרטרײַבט מיט אים די מײַז. ער האָט אַזאַ שאַרפֿן ריח, אַז מע קאָן חלשן! איך בײג מיך אָן, איך װיל צונױפֿנעמען דאָס, װאָס האָט זיך צעשאָטן, פֿאַלט אָן אַף מיר אַ ניסערײַ. איך זאָל אַרײַנציִען אין נאָז אַרײַן אַ גאַנצע פּושקע מיט שמעקטאַבעקע, װאָלט איך נישט באַדאַרפֿט אַזױ שטאַרק ניסן. איך ניס אַזױ לאַנג, ביז איך כאַפּ מיך אַרױס אין דרױסן. טאָמער װעל איך אױפֿהערן ניסן. װער־װאָס? עס קומט אָן די מאַמע און דערזעט, איך ניס. פֿרעגט זי מיך: װאָס איז? איך קאָן איר ענטפֿערן נאָר טשכי! און טשכי! און װידעראַמאָל טשכי!
― װינד איז מיר, װוּ האָסטו געכאַפּט אַזאַ קאַטאַר? ― זאָגט צו מיר די מאַמע און ברעכט די הענט. איך הער נישט אױף צו ניסן און װײַז איר מיט דער האַנט אַהין, אין שטוב אַרײַן. זי גײט אַרײַן און לױפֿט אַרױס צוריק נאָך מיט אַן ערגערער ניסערײַ, װי איך. קומט אָן מײַן ברודער אליהו און דערזעט אונדז בײדע ניסן. פֿרעגט ער: װאָס איז דאָס? װײַזט אים די מאַמע מיט דער האַנט אַהין, אין שטוב אַרײַן. ער כאַפּט זיך אַרײַן און לױפֿט אַרױס צוריק מיט אַ גװאַלד:
― װער האָט דאָס צע ― טשכי! טשכי! טשכי!...
איך האָב שױן לאַנג נישט געזען מײַז ברודער אליהו אין כּעס, אַזױ װי אַצינד. ער לאָזט זיך מיט בײדע הענט גלײַך אַף מיר. אַ גליק, װאָס ער ניסט, אַנישט ― װאָלט איך פֿון זײַנע הענט אַרױס אַ קאַליקע. מײַן שװעגערן ברכה קומט אָן, טרעפֿט זי אונדז אַלע דרײַ האַלטן זיך באַ די זײַטן און ניסן. ― װאָס איז מיט אײַך? װאָס האָט איר זיך פּלוצים צעגיסט?
װאָס זאָלן מיר איר זאָגן? מיר קאָנען דען אױסרעדן אַ װאָרט? װײַזן מיר איר מיט דער האַנט אַהין, אין שטוב אַרײַן. כאַפּט זי זיך אַרײַן, און לױפֿט באַלד אַרױס צוריק רױט, װי העליש פֿײַער, און פֿאַלט אָן אַף מײַן ברודער אליהו:
― װאָס האָב איך דיר גע ― טשכי! טשכי! טשכי!...
קומט אָן אונדזער שכנה, פּעסיע די גראָבע. זי רעדט צו אונדז, נאָר קײנער קאָן איר נישט ענטפֿערן קײן װאָרט. מיר װײַזן איר מיט דער האַנט אַהין, אין שטוב אַרײַן. זי גײט אַרײַן און לױפֿט אַרױס צוריק:
― װאָס האָט איר אַזעלכעס גע ― טשכי! טשכי! טשכי!...
אונדזער שכנה מאַכט מיט בײדע הענט. עס קומט אַרױס איר מאַן, דער אײַנבינדער. דער אײַנבינדער קוקט אַף אונדז און לאַכט.
― װאָס איז דאָס אַף אײַך אָנגעפֿאַלן פּלוצים פֿאַר אַ ניסערײַ?
― זײַט זיך מטריח אַהי ― טשכי! טשכי! טשכי! ― זאָגן מיר צו אים און װײַזן אים אַלע אַהין, אין שטוב אַרײַן. דער אײַנבינדער גײט אַרײַן צו אונדז אין שטוב אַרײַן, און שפּרינגט אַרױס צוריק מיט אַ געלעכטער:
― איך װײס שױן װאָס דאָס איז! איך האָב א שמעק געטאָן! דאָס איז שעמע ― טשכי! טשכי!
און ער כאַפּט זיך מיט בײדע הענט באַ די זײַטן און ניסט געשמאַק. נאָך יעדן ניס טוט ער אַ שפּרונג אונטער, בלײַבט שטײן אַף די שפּיץ פֿינגער און טוט אַ ניס, און װידער אַ שפּרונג אונטער, און װידער אַ ניס, און אַזױ װײַטער. אין אײן האַלבע שעה ניסן שױן אַלע אונדזערע שכנים און שכנות מיט זײערע פֿעטערס און מומעס און גלידשװעסטער־קינדער און זײערע באַקאַנטע ― די גאַנצע גאַס, פֿון אײן עק ביזן אַנדערן, האַלט אין אײן ניסן!
װאָס האָט זיך מײַן ברודער אליהו אַזױ דערשראָקן? אַפּנים, ער האָט מורא, מע זאָל נישט אױסלאָזן דעם כּעס צו אים פֿאַרן ניסן, װאָס מע ניסט? ער נעמט מיך פֿאַר אַ האַנט, און ניסנדיק לאָזן מיר זיך בײדע גײן באַרג־אַראָפּ, צו זײַן חבֿר פּיניע. עס נעמט גוטע אָנדערהאַלבן שעה, ביז מיר זענען אימשטאַנד צו רײדן אַזױ װי מענטשן. מײַן ברודער אליהו דערצײלט זײַן חבֿר פּיניע די גאַנצע מעשׂה. זײַן חבֿר פּיניע הערט אים אױס מיט קאָפּ, אַזױ װי אַ דאָקטער הערט אױס אַ חולה. אַז מײַן ברודער אליהו האָט געענדיקט, מאַכט צו אים זײַן חבֿר פּיניע:
― אַנו, װײַז נאָר אַהער דאָס בוך.
מײַן ברודער אליהו נעמט אַרױס דאָס בוך פֿון בוזעם־קעשענע און גיט דאָס איבער צו זײַן חבֿר פּיניע. זײַן חבֿר פּיניע לײענט איבער דאָס אױבערשטע בלעטל: „פֿאַר אײן רובל ― הונדערט רובל! אַ סגולה װי אַזױ פֿון גאָרנישט, מיט די פֿינף פֿינגער, מאַכן הונדערט רובל אַ חודש און מער“... ער נעמט דאָס בוך און טוט דאָס אַ װאָרף אַרײַן אין אױװן אַרײַן גלײַך אַפֿן פֿײַער. מײַן ברודער אליהו טוט זיך אַ לאָז מיט בײדע הענט צום פֿײַער. זײַן חבֿר פּיניע שטעלט אים אָפּ:
― פּאַװאָליע, נישט געכאַפּט!
נאָך אַ פּאָר מינוט ― און מײַן ברודער אליהוס בוך, װאָס לערנט,
װי אַזױ צו מאַכן הונדערט רובל אַ חודש און מער, איז געבליבן נישט
מער װי אַ בערגל אױפֿגעבלאָזענע אַש. פֿון אײן זײַט איז פֿאַרבליבן אַ
שטיקל נישט־פֿאַרברענט פּאַפּיר, קױם־קױם װאָס מע האָט געקאָנט איבערלײענען: ש־ע־מ־ע־ר־י־צ־י.
אונדזער חבֿר פּיניע
― א. ―
געדענקט איר, איך האָב אײַך אַמאָל געזאָגט, אַז איך װעל אײַך באַקענען מיט מײַן ברודער אליהוס חבֿר פּיניע? איך האָב אײַך צוגעזאָגט באַקענען, װײַל ער האָט אין זיך גוטע געדאַנקען. נאָר אײדער איך װעל אײַך דערצײלן פֿון פּיניען, מוז איך אײַך דערצײלן פֿריִער פֿון זײַן זײדן, נאָכדעם פֿון זײַן טאַטן, נאָכדעם פֿון זײַן פֿעטער, און ערשט נאָכדעם שױן פֿון פּיניען אַלײן.
שרעקט אײַך נישט ― איך װעל דאָס אײַך מאַכן בקיצור. איך הײב אָן פֿון זײדן.
פֿון רב העסיע דעם גלעזער האָט איר אַמאָל געהערט? דאָס איז פּיניעס זײדע. ער איז אַ גלעזער, און אַ שפּיגל־מאַכער, און אַ פֿאַרבער, און קאָן מאַכן טאַבעקע. הײַנט האָט ער אַװעקגעװאָרפֿן אַלע אַרבעט און פֿאַרנעמט זיך נאָר דערמיט, װאָס ער רײַבט טאַבעקע און פֿאַרקױפֿט. כּל זמן, זאָגט ער, אַ מענטש לעבט, דאַרף ער אַרבעטן, ניט אָנקומען צו קײנעם. ער איז אַ הױכער, א דאַרער, מיט רױטע אױגן און מיט אַ מוראדיקער נאָז, אונטן ברײט, אױבן שמאָל, און אױסגעבױגן װי אַ שופֿר. איך האָב מורא, אױב עס איז אים נישט געקומען פֿון דעם, װאָס ער שמעקט טאַבעקע. ער איז אַ זקן. ער איז אַלט אפֿשר הונדערט יאָר, און איז נאָך באַ אַלע געדאַנקען. ס'איז אַ סבֿרה, אַז ער האָט נאָך הײַנט מער שׂכל װי זײַנע צװײ זין: הערש־לײב דער מעכאַניק און שניאור דער זײגערמאַכער. הערש־לײב דער מעכאַניק איז אױך אַזױ דין און הױך, װי רב העסיע. ער האָט אױך אַ גרױסע נאָז, נאָר ער שמעקט נישט קײן