di tsayt fun undzer gezang
fun ritshard pauers
yidish: redaktsye

a vort frier

ritshard pauers iz eyner fun di vikhtikste hayntike amerikaner prozaikers. khotsh er iz nit keyn best|seler hot men im shoyn premirt mit a tsol gor khoshev|e prizn, besoykhem di ,,mekartur"-stipendye. in zayn shafn bahandlt er groyse temes - visnshaft, religye, genetishe inzhenirung - oyf a groysn masshtab.

,,di tsayt fun undzer gezang" (de taym ov aur singing) dreyt zikh arum dem shturmishn lebn fun eyn amerikaner mishpokhe - dem tatn, a daytsher yid, a teoretisher fiziker un a polet fun hitler; di mame, a shvartse zingerin; un zeyere kinder, say shvartse, say yidn, say epes in mitn, tsvishn zey eyn muzikalisher iluy, zayn bruder, der akompanist, un zeyer shvester, vos vet vern a radikalke. in dem oystsug, fun same onheyb fun roman, redt der tsveyter bruder, dzhoi, vegn ershtn, dzhona (Yoyne).

detsember 1961

in a leydikn zal zingt nokh alts mayn bruder. dos kohl iz im nokh nit fardushet. nit in gantsn. di tsimers vu er hot gezungen haltn nokh a royshem, di vent tsugepuklt mit zayn klang, zikh rikhtndik oyf a osed|ikn fonograf vos zol zey kenen oyfkhapn.

mayn bruder dzhona shteyt fest, ongelent in a pyane. er iz alt nor tsvantsik yor. es heybn zikh ersht on di zekhtsiker yorn. dos land dremlt nokh in zayn letster gemakhter umshuldikayt. keyner hot nit gehert fun dzhona shtrom khuts undzer mishpokhe, tsi vos s'iz derfun geblibn. mir zaynen gekumen tsu forn keyn durm, tsofn-kerolayne, in altn muzik-binyen bay dyuk. r'iz dergangen tsu di finaln fun a landishn gezang-farmest vos shpeter vet er farleykenen az r'hot zikh a mol in dem bateylikt. dzhona shteyt eyner aleyn, a bisl oyf rekht|s fun tsenter bine. der bruder turemt zikh oyfn ort, tsugeshpart a bisl, mitn rukn tsum oysbeyg fun kontsert-pyane, zayn eyntsike zikherkayt. er krayzlt zikh foroys, di megile oyf a tsurikgehaltenem tshelo. linke hant halt im fest akegn pyane-rand, bshas rekhte hant makht far im a glezl aza, halt aza briv, shoyn a meshune|dik farloyrener. er git # shmeykhl oyf di shansn, az er zol do nit zayn, git an otem ayn, un tsezingt zikh.

ot zitst oyf ale fir der erlkenig bay mayn bruder oyf di pleytses, shushkendik a gebentshtn toyt. un ot tseefnt zikh in der luft a khaptirl un der bruder iz shoyn andersh vu, aroysreytsndik gor a lid doulands, a bisl farkhapndik eyzes-ponem dem farpleftn oylem libhober fun ,,lyeder", vos ken nit oyfkhapn zi nets vos hot zikh iber zey farglitsht:

Time stands still with gazing on her face,
Stand still and gaze for minutes, hours, and years to her give place.
All other things shall change, but she remains the same,
Till heavens changed have their course and time hath lost his name.

tsvey strofes un zayn nign iz oys. a shtil-shvaygenish hengt ibern zal. es shvebt zikh iber di zitspletser vi a balon ibern horizont. tsvey taktn lang iz nokh dos otemen an aveyre. vayter iz shoyn nit meglekh adurkhtsumakhn dem surpriz saydn me aplodirt im avek. di rash|ike dankshaft fun di hent heybt shoyn vider on di tsayt, avekshikndik dem shpiz zayn tsil, un dem bruder - di zakhn vos veln fun im makhn a sof.

ot azoy ze ikh im, khotsh er vet nokh lebn a dritl yorhundert. dos iz der rege ven di velt dervist im, di nakht ven ikh her vuhin es fort zayn kohl. ikh bin oykh oyf der bine, baym tseshlogenem ,,staynvey" mit di drobner baveglekhkayt oyf di klavishn. ikh bagleyt im, tu zikh on a koyekh mittsuhaltn, bami zikh nit tsutsuhern tsum sirene-kohl vos zogt shtel shoyn op di finger, krakh dayn shif oyfn rif klavishn, un shtarb mit a fridlekhn toyt.

khotsh ikh makh nit keyn groyse bulbes iz yene nakht nit mayn beste vi a muziker. nokhn kontsert vel in vider betn baym bruder er zol mikh lozn, tsu gefinen an akompanist vos ken im ton zayn rekht. un vider vet er zikh opzogn: ,,ikh hob shoyn aza, dzhoi".

in zits dokh dort oybn oyf der bine mit im in eynem. nor in der zelber tsayt zits ikh untn in zal, dort vu kh'zets zikh tomed oyf kontsertn: tsurik mit akht reyen, lebn rekhtn durkhgang. kh'zets zikh vu kh'zol kenen zen vi es rirn zikh mayne eygene finger, vu kh'ken zikh aynkukn in bruders ponem - genug noent alts tsu zen, nor genug vayt dos zen ibertsukumen.