Tsvi kanar

der gzar-din

"akhtung! akhtung! ale heftlungen zofort tsum apelplats!" --- hot der hilkher gerufn.

in getseylte minutn iz der gantser lager geshtanen oysgeshtelt vi a vire loyt di blokn, un di kapos b|rosh mit shtekns in di hent.

in mitn dem apelplats shteyt shoyn greyt di tlie mit a groysn mogn-Doved oyfn shpits. keyner veyst nokh nisht ver s'hot do di ere tsu shtarbn mit aza koved loyt dem psak fun a "bezdn", un nisht dershosn vern oder avekge|harg|et vern vi a hunt, stam azoy.

"akhtung! mitsen op! augen links!" --- hert zikh a bafel, un funem "trenhayzl" --- vi di heftlungen rufn dem plats fun der komendantur, vu men paynikt di mentshn --- kumen di ershte aroys der lager komendant mitn vakhfirer. hinter zey geyt a horde vakhmener, un in mitn der far|mishpet|er, a yung yingl fun a yor 15 -- 16. funem kop, funem moyl un fun der noz rint im blut. dem kop halt er aropgelozt. afile az er pruvt im oyfheybn gelungt im nisht.

di vakhmener shteln zikh arum der tlie mitn gever oysgeshtrekt tsu di heftlingen. tsvey kapos firn tsu dem far|mishpet|n tsu der tlie un shteln im avek oyf a tishl. der lager-komendant, a diker mit a lakhndik lyalke ponem trogt l|koved dem maymed zayn oysgeputstn gala-mundir un vayse zaydene hentshkes. pamelekh nemt er aroys fun zayn tash a papir, kukt zikh arum mit a zis shmeykhele un hoybt on tsu leynen oyfn kohl:

"haynt hob ikh andekt a farbrekherishn sabotazh-akt. --- der heftlung numer 37852 funem blok 19 hot bay zikh gehat oysbahaltn a gumene shlangrer, vos er hot aropgeshnitn fun a transport-vagon, mit tsvey broyt, un a pekl margarin vos er hot gekoyft bay a poylishn arbeter mitn nomen mayevsky, velkher gefint zikh shoyn inem arest. --- der heftlung numer 37852 iz bashuldikt in di folgendike farbrekhns:

kumen in privatn kontakt mit a polyak oyf zayn arbetplats.

bazitsn bay zikh gelt.

traybn shvarts|handl.

sabotirn dem eygntum un di krigs onshtrengung funem daytshn dritn raykh. --- derfar hot dos gerikht funem daytshn dritn raykh farurteylt dem farbrekherishn heftling numer 37852 funem blok 19 tsum toyt durkh oyfhengen. mit dem urteyl vorn ikh, az fun haynt on vet yeder blok zayn farantfertlekh eyner farn tsveytn, un der gantser blok heftlingen vet vern shver geshtroft far yedn klenstn sabotazh! ir hot farshtanen?!" pamelekh leygt der lager-komendant tsurik arayn dos papir in zayn tash, un git a tseykhn tsum kapo az er zol aroyfleygn di petlye oyfn haldz funem farurteyltn.

der farurteylter shteyt di gantse tsayt mit a farglivertn kuk, vi nisht im volt men do gemeynt. arum iz toyt shtil, bloyz in der heykh flien arum shvartse vorones, vos vartn shoyn oyf zeyer korbn. mit amol dernentert zikh a heftling tsum lager-komendant, tsit zikh oys mit derekh-erets un zogt:

"her lager-komendant, ikh heftlung numer 37851 melde gehorkhzam, ikh bin der foter funem farurteyltn. --- ikh bet aykh zeyer lozt im lebn. --- ikh bin greyt umtsukumen oyf der tlie anshtot mayn zun. on der minster reaktsye git der lager-komendant a vunk tsum kapo az er zol aropnemen di petlye funem yingl un zi aroyfleygn oyfn foters haldz. dos yingl vos iz ingantsn tse|meymes|t un tsetempt blaybt shteyn bay der tlie un rirt zikh nisht fun ort. der lager-komendant fregt im:

"bistu zayn zun?!"

"yavol her lager-komendant," --- entfert dos yingl, azoy vi er volt zikh ersht itst oyfgevekt fun a tifn shlof.

"oykh dayn foter, genoy vi du, iz a sabotazh-farbrekher kegn dem daytshn dritn raykh, vayl er hot dikh azoy oyfgetsoygn. --- bistu aynshtimik mitn urteyl?" dos yingl entfert nisht.

"an entfer vil ikh hern! yo oder neyn?" --- un derbay nemt er aroys dem revolver un leygt im tsu tsum yingls kop.

"ey-n-sh-ti-m-|ik," entfert dos yingl.

"nisht azoy entfert men a lager-komendant, hoyptsharfirer fun der es-es! --- men zogt hoykh oyfn kohl az ale zoln hern: yavol her lager-komendant, ikh bin aynshtimik mit dem gerekhtn urteyl funem daytshn dritn raykh kegn farbrekherishn foter maynem vos hot mikh azoy nidertrekhtik oyfgetsoygn!" dos yingl zogt nokh mit a shtime vos varft zikh in gantsn fun pakhed.

der lager-komendant lozt aroys a gelekhter un zogt: "oyb azoy, oyb du bist aynshtimik oyf der gerekhtn urteyl funem daytshn dritn raykh, dan velstu mit dayne eygene hent oyfhengen dayn farbrekherishn foter!"

dos yingl kukt mit oyfgepralte oygn glaykh in di oygn funem lager-komendant. der lager-komendant vert mitamol ernst funem drastishn yingls kuk un leygt vider tsu dem revolver tsum yingls kop, un git a geshrey: "faroys! farflukht nokh eynmol!!"

a farshteynter kukt itst dos yingl oyfn foter.

"Gavriel, mayn zuneshi, hob nisht kayn moyre! --- zogt der foter. --- say vi say bin ikh farurteylt tsu shtarbn, du ober bist nokh azoy yung, efsher vestu iberlebn? tu mayn kind, ikh bet dikh, beser tsu shtarbn fun dayne reyne hent eyder fun di reshoem|s hent, got vet dir moykhl zayn!" dos yingl ober git zikh nisht kayn rir. nor a trer rint im aroys fun an oyg un glitsht zikh arop oyf zayn blase oysgedarte bak.

"vayter makhn! oder ikh knal dikh avek vi a hunt!" dernentert zikh der revolver tsum yingls kop.

"Gavriel! in nomen fun kibed-ov bin ikh oyf dir goyzer! --- hoybt der foter zayn kohl, --- got vet dir moykhl zayn! er muz dir moykhl zayn!!"

Gavriel|s tsiterdike hant shtrekt zikh pamelekh oys un git a tsi baym shtrikl. dos gantse lager git zikh a vokl un halt ayn dem otem. dos tishl rukt zikh avek un dem foters kerper hoybt on konvulsirn in der luft un blaybt hengen.

mit a vild ritsheray varft zikh dos yingl oyf dr'erd un rayst iber di shtilkayt rufndik, "ta--te!!! vos hob ikh geton!!!"

der lager-komendant blaybt a rege vi gepleft fun der stsene vos er hot do ahergeshtelt. bald ober kumt er tsu zikh un shtelt tsu dem revolver tsu Gavriel|s kop un mit eyn knol vert alts tsurik shtil.

mit a rege shpeter tsezingt zikh der lager-komendant:

Es geht alles vorueber,
Es geht alles vorbei,
Nach dem Dezember
Kommt wieder der Mai.