כּתרילעװקער נשׂרפֿים (אַ מעשׂה פֿון די קלײנע מענטשעלעך)
א. די אױסדערװײלטע
די גרױסע שײנע אַלטע גױיִשע שטאָט יעהופּעץ, װאָס
האָט זיך פֿון פֿאַר טױזנט יאָרן, נאָך בימי װלאַדימיר דעם הײליקן
[Володимѣръ Свѧтославичь 958-1015],
צעװאָרפֿן אין דער לענג און אין דער ברײט, באַרג אַראָפּ, באַרג אַרױף,
אױפֿן ברעג פֿונעם אַלטן גרױען דניעפּער, האָט שױן לאַנג אַזעלכע מינים
ייִדן נישט געזען, װי אײן מאָל אין אַ פֿרימאָרגן ― סוף זומער איז דאָס
געװען. מע קאָן נישט זאָגן, אַז די דאָזיקע נישט־ייִדישע שטאָט איז,
חלילה, זשעדנע אַ ייִדן אױף אַ רפֿואה. אַדרבא, עם איז באַװוּסט, אַז זי
האָט צו טאָן פֿון קדמונים נאָר מיט ייִדן, גלײַך װי איר פֿעלט שױן מער
נישט, װי מע זאָגט, קײן זאַך, נאָר ייִדן און קאָפּװײטיק. װען איר זאָלט
נישט עפֿענען אַ בלאַט־צײַטונג, איז דאָס ערשטע, װאָס קומט אײַך פֿאַר
די אױגן ― „ייִדן“. אַזױ פֿיל און אַזױ פֿיל ייִדן האָבן זיך אָנגעגעבן אין
אוניװערסיטעט ― און מע האָט זײ נישט צוגענומען. אַזױ פֿיל און
אַזױ פֿיל ייִדן האָט מען געפּאַקט בײַנאַכט אױף אַן „אָבלאַװע“ ― און מע
האָט זײ יאָ צוגענומען. אַ שטײגער, ס'זאָל זיך אַמאָל טרעפֿן, חלילה,
פֿאַרקערט: אַז די ייִדן פֿון אוניװערסיטעט זאָל מען יאָ צונעמען, און
די פֿון „אָבלאַװעס“ נישט ― דאָס איז אַ זאַך, װאָס עס קאָן נישט זײַן,
למשל, אַז בעת איר זײַט שטאַרק הונגעריק, זאָלט איר על־פּי־טעות טרעפֿן
מיטן ביסן צו יענעם אין מױל אַרײַן.
|
|
KTrilevker nisrofem (a mayse fun di kleyne mentshelekh)
#. di oysderveylte
di groyse sheyne alte goyishe shtot yehupets, vos
hot zikh fun far toyznt yorn, nokh bimi vladimir dem heylikn
[�―олодимѣръ Свѧтослави�^oyь 958-1015],
tsevorfn in der leng un in der breyt, barg arop, barg aroyf,
oyfn breg funem altn groyen dnyeper, hot shoyn lang azelkhe minem
yidn nisht gezen, vi eyn mol in a frimorgn ― suf zumer iz dos
geven. me kon nisht zogn, az di dozike nisht-yidishe shtot iz,
kholile, zhedne a yidn oyf a refue. aderabe, am iz bavust, az zi
hot tsu ton fun kadmoynem nor mit yidn, glaykh vi ir felt shoyn mer
nisht, vi me zogt, keyn zakh, nor yidn un kopveytik. ven ir zolt
nisht efenen a blat-tsaytung, iz dos ershte, vos kumt aykh far
di oygn ― "yidn''. azoy fil un azoy fil yidn hobn zikh ongegebn in
universitet ― un me hot zey nisht tsugenumen. azoy fil un
azoy fil yidn hot men gepakt baynakht oyf an "oblave'' ― un me
hot zey yo tsugenumen. a shteyger, s'zol zikh amol trefn, kholile,
farkert: az di yidn fun universitet zol men yo tsunemen, un
di fun "oblaves'' nisht ― dos iz a zakh, vos es kon nisht zayn,
lemoshl, az beys ir zayt shtark hungerik, zolt ir alpi-teuT trefn
mitn bisn tsu yenem in moyl arayn.
|
כּתרילעװקער נשׂרפֿים (אַ מעשׂה פֿון די קלײנע מענטשעלעך)
א. די אױסדערװײלטע
די גרױסע שײנע אַלטע גױיִשע שטאָט <<יעהופּעץ>>, װאָס
האָט זיך פֿון פֿאַר טױזנט יאָרן, נאָך בימי װלאַדימיר דעם הײליקן
[Володимѣръ Свѧтославичь 958-1015],
צעװאָרפֿן אין דער לענג און אין דער ברײט, באַרג אַראָפּ, באַרג אַרױף,
אױפֿן ברעג פֿונעם אַלטן גרױען דניעפּער, האָט שױן לאַנג אַזעלכע מינים
ייִדן נישט געזען, װי אײן מאָל אין אַ פֿרימאָרגן ― סוף זומער איז דאָס
געװען. מע קאָן נישט זאָגן, אַז די דאָזיקע נישט־ייִדישע שטאָט איז,
חלילה, זשעדנע אַ ייִדן אױף אַ רפֿואה. אַדרבא, עם איז באַװוּסט, אַז זי
האָט צו טאָן פֿון קדמונים נאָר מיט ייִדן, גלײַך װי איר פֿעלט שױן מער
נישט, װי מע זאָגט, קײן זאַך, נאָר ייִדן און קאָפּװײטיק. װען איר זאָלט
נישט עפֿענען אַ בלאַט־צײַטונג, איז דאָס ערשטע, װאָס קומט אײַך פֿאַר
די אױגן ― „ייִדן“. אַזױ פֿיל און אַזױ פֿיל ייִדן האָבן זיך אָנגעגעבן אין
אוניװערסיטעט ― און מע האָט זײ <<נישט>> צוגענומען. אַזױ פֿיל און
אַזױ פֿיל ייִדן האָט מען געפּאַקט בײַנאַכט אױף אַן „אָבלאַװע“ ― און מע
האָט זײ <<יאָ>> צוגענומען. אַ שטײגער, ס'זאָל זיך אַמאָל טרעפֿן, חלילה,
פֿאַרקערט: אַז די ייִדן פֿון אוניװערסיטעט זאָל מען יאָ צונעמען, און
די פֿון „אָבלאַװעס“ נישט ― דאָס איז אַ זאַך, װאָס עס קאָן נישט זײַן,
למשל, אַז בעת איר זײַט שטאַרק הונגעריק, זאָלט איר על־פּי־טעות טרעפֿן
מיטן ביסן צו יענעם אין מױל אַרײַן.
|